Θετικό πρόσημο έχει η αξιολόγηση από την Κομισιόν του επικαιροποιημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο υπέβαλε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις αρχές Νοεμβρίου. Είναι ενδεικτικό ότι όσον αφορά τους βασικούς «πράσινους» στόχους για το 2030, σύμφωνα με την αξιολόγηση φαίνεται πως η χώρα μας βρίσκεται σε τροχιά όχι μόνο να τους πετύχει, αλλά και να τους υπερβεί.
Ενδεικτική περίπτωση αποτελεί το μερίδιο των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, το οποίο σύμφωνα με το ΕΣΕΚ το 2030 θα ανέρχεται σε 44%, πάνω από το 39% που θέτει ως δέσμευση η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Το ίδιο ισχύει και με τον εθνικό στόχο για τη μείωση των εκπομπών από τις οδικές μεταφορές, τη θέρμανση των κτιρίων, τη γεωργία, τις μικρές βιομηχανικές εγκαταστάσεις και τη διαχείριση αποβλήτων, παρά το γεγονός ότι στο ΕΣΕΚ δεν γίνεται συγκεκριμένη πρόβλεψη.
Σε ό,τι αφορά τον περιορισμό των εκπομπών βάσει του κανονισμού LULUCF, οι Βρυξέλλες επισημαίνουν πως η Ελλάδα εκτιμάται ότι θα πετύχει τον αντίστοιχο στόχο. Ο κανονισμός LULUCF καλύπτει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τις απορροφήσεις άνθρακα στον τομέα της χρήσης γης και της δασοπονίας.
Στον αντίποδα, ελαφρώς πάνω από τις δεσμεύσεις με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, κινούνται οι προβλέψεις του ΕΣΕΚ αναφορικά με την κατανάλωση ενέργειας. Το επικαιροποιημένο ΕΣΕΚ προβλέπει ότι η τελική κατανάλωση ενέργειας δεν θα ξεπερνά τα 15,4 εκατ. τιπ (τόνοι ισοδυνάμου πετρελαίου) το έτος 2030, εμφανίζοντας μείωση της τάξεως του 7% συγκριτικά με τον στόχο του προηγούμενου ΕΣΕΚ για το ίδιο έτος (16,5 εκατ. τιπ). Ο ενδεικτικός στόχος, με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, είναι 14,6 εκατ. τιπ.
Τα θετικά στοιχεία
Πάντως, όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, οι Βρυξέλλες σημειώνουν πως το ελληνικό Σχέδιο είναι αναλυτικό και λεπτομερές, περιλαμβάνοντας ορόσημα και μέτρα σχετικά με τη μακροπρόθεσμη στρατηγική ανακαίνισης κτιρίων, καθώς και μέτρα που αντικατοπτρίζουν την πρωτοκαθεδρία που δίνεται στις παρεμβάσεις για περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης.
Η Κομισιόν επίσης συγκαταλέγει στα θετικά του ΕΣΕΚ τη σημασία που δίνεται στην ενεργειακή ασφάλεια – με μέτρα για τη διαφοροποίηση των πηγών τροφοδοσίας με αέριο και φιλόδοξους στόχους για την διείσδυση των μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Το ίδιο ισχύει και με την αξιοποίηση των τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης εκπομπών άνθρακα (CCS), όπου στο ΕΣΕΚ υπάρχουν προβολές για το «αποτύπωμα» των σχετικών τεχνολογιών έως το 2050.
Στην περίπτωση των ΑΠΕ, επισημαίνεται πως το ελληνικό Σχέδιο προβλέπει ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές το 2030 θα φτάσει το 82% στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, με την ηλιακή ενέργεια να γίνεται η κύρια πηγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Παράλληλα, το μερίδιο της αιολικής ενέργειας και της εγκατεστημένης ισχύος προβλέπεται να διπλασιαστεί το 2030, σε σύγκριση με το 2023.
Οι αστερίσκοι
Στα σημεία που χρήζουν βελτίωσης, οι Βρυξέλλες συμπεριλαμβάνουν την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, υπογραμμίζοντας πως δεν αναλύονται τα ευάλωτα σημεία και οι κίνδυνοι, γεγονός που μπορεί να υπονομεύσει τα μέτρα άμβλυνσης των επιπτώσεων των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Επίσης, όσον αφορά τις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων, το Σχέδιο δεν διαθέτει πληροφορίες για το πώς και πότε αυτές οι επιδοτήσεις θα καταργηθούν σταδιακά, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένου του υψηλού μεριδίου τους στις συνολικές ενεργειακές ενισχύσεις.
Παράλληλα, σχετικά με τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, το ελληνικό ΕΣΕΚ στερείται συνολικής ανάλυσης των επιπτώσεων στην απασχόληση και τις δεξιότητες, που θα έχει η «πράσινη στροφή» του ενεργειακού μίγματος. Στο ίδιο πλαίσιο, δεν περιλαμβάνονται συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα για την αντιμετώπισή τους.
