Το σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και των φυσικών καταστροφών φέρνει αλλαγές σε όλο το φάσμα της πρόληψης και καταστολής σε όλα τα επίπεδα διοίκησης και εξειδικεύει μέτρα για τις διαφορετικές ομάδες πληθυσμών στην ηπειρωτική χώρα και τη νησιωτική Ελλάδα. Η στρατηγική του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας στοχεύει στην διαχείριση κινδύνου φυσικών, τεχνολογικών και ανθρωπογενών καταστροφών, στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση με στόχο τη μείωση των κινδύνων και στην δημιουργία ενός ολιστικού πλαισίου κρατικής αρωγής για στήριξη στους πληγέντες από φυσικές καταστροφές και την αποκατάσταση των ζημιών (με το τελευταίο να υλοποιείται από το 2024). Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπονται κονδύλια για την αναβάθμιση δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, την αγορά εξοπλισμού, την ανάπτυξη υποδομών, την εκπαίδευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων και του κοινού, την πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού, θεσμικές παρεμβάσεις και ψηφιακή αναβάθμιση των υποδομών για την άμεση ανταπόκριση σε έκτακτες ανάγκες.
Πιο συγκεκριμένα, με χρονικό ορίζοντα το τρίτο τρίμηνο του 2024 προβλέπονται η προμήθεια 12 πτυσσόμενων μεταφερόμενων γεφυρών για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, ο προσεισμικός έλεγχος 10.000 κτιρίων δημόσιας και κοινωφελούς χρήσης και η εκπαίδευση 1.000 μηχανικών ώστε να υλοποιηθεί ο παραπάνω έλεγχος. Στο ίδιο πλαίσιο, το υπουργείο θα προχωρήσει και στην προμήθεια νέων εναέριων μέσων για την ενίσχυση του στόλου της Πολιτικής Προστασίας, στην ενίσχυση του Πυροσβεστικού Σώματος και των λοιπών εμπλεκόμενων υπηρεσιών με νέο, σύγχρονο εξοπλισμό και στην εγκατάσταση ευφυών συστημάτων παρακολούθησης για την πρόληψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.
Σε επίπεδο εκπαίδευσης και ετοιμότητας σχεδιάζονται η διανομή εκπαιδευτικού υλικού, σεμινάρια και ασκήσεις ετοιμότητας για εκπαιδευτικούς, στελέχη υπηρεσιών Πολιτικής Προστασίας, μηχανικούς, εργοδότες, εργαζόμενους, ΑμεΑ, μαθητές, φοιτητές, γενικό πληθυσμό, συναντήσεις εργασίας και επιχειρησιακές ασκήσεις σε συνεργασία με τους ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού και λοιπούς εμπλεκόμενους φορείς, εκπόνηση προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας σε θέματα διαχείρισης του σεισμικού κινδύνου και μείωσης της σεισμικής διακινδύνευσης με εθνική, ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και συνεργασία ελληνικών και ευρωπαϊκών φορέων, καθώς και προσεισμικός έλεγχος Σχολείων, Πανεπιστημίων, Νοσοκομείων, Αστυνομικών και Πυροσβεστικών Σταθμών. Ειδική μέριμνα θα υπάρξει και για την βελτίωση της ετοιμότητας του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) μέσω της εκπαίδευσης του προσωπικού.
Νέες υποδομές για την διαχείριση κινδύνων φυσικών καταστροφών
Για την διαχείριση κινδύνων φυσικών καταστροφών δρομολογούνται η κατασκευή και λειτουργία 13 νέων Περιφερειακών Επιχειρησιακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας – ΠΕΚΕΠΠ, τα οποία θα λειτουργούν όλο το 24ωρο και θα είναι αρμόδια για την αντιμετώπιση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και ο εκσυγχρονισμός των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Πολιτικής Προστασίας και του Πυροσβεστικού Σώματος ενώ προβλέπεται και η προμήθεια κινητών κέντρων επιχειρήσεων στις 13 Περιφέρειες της Επικράτειας.
Νέα εναέρια μέσα για την Πολιτική Προστασία και ενίσχυση της δασοπυρόσβεσης
Όπως έχει ήδη εξαγγελθεί μέσα στο 2023, η χώρα αναμένεται να θωρακιστεί με νέα εναέρια μέσα για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών (πυρκαγιές, πλημμύρες), υγειονομικές αποστολές, μεταφορά εξοπλισμού, ομάδων πρώτης απόκρισης και πολιτών που βρίσκονται σε έκτακτη ανάγκη. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι προβλέπεται η προμήθεια τριών ελικοπτέρων μεσαίου μεγέθους, δύο αεροσκαφών air-surveillance, ως κινητά κέντρα διοίκησης και συντονισμού και αεροσκαφών μεταφοράς προσωπικού, ασθενών, πολιτών καθώς και η προμήθεια ελικοπτέρων βαρέος φορτίου αλλά και αμφίβιων αεροσκαφών πυρόσβεσης.
Επίσης, στο έργο αντιμετώπισης θα συνδράμουν και Drones, νέα πυροσβεστικά Canadair, ενώ προβλέπεται η αναβάθμιση του υφιστάμενου στόλου αλλά και των Super Puma που ήδη διαθέτει η χώρα.
Για την ενίσχυση της αντιπυρικής προστασίας, της αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και της δασοπυρόσβεσης σχεδιάζεται η αγορά νέων πυροσβεστικών οχημάτων, οχημάτων μεταφοράς και περιπολίας, πλωτών μέσων διάσωσης, κατάλληλου μηχανολογικού εξοπλισμού και πτυσσόμενων γεφυρών. Ομοίως, προβλέπεται η μίσθωση πυροσβεστικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων προς ενίσχυση του Εθνικού Στόλου Εναέριας Δασοπυρόσβεσης, η πρόσληψη 700 μόνιμων πυροσβεστών και 2.500 εποχικών.
Ευφυή συστήματα στις διοικητικές υπηρεσίες
Για την άμεση ανταπόκριση των διοικητικών υπηρεσιών και την έγκαιρη πρόληψη η Πολιτική Προστασία θα ενισχυθεί με λογισμικά καταγραφής, εντοπισμού θέσης και κίνησης των πυροσβεστικών οχημάτων σε πραγματικό χρόνο, νέους μετεωρολογικούς σταθμούς, radar, σταθμούς επικοινωνιών έκτακτης ανάγκης και συστήματα ασύρματης επικοινωνίας της Πυροσβεστικής. Ενδεικτικά αναφέρονται η αναβάθμιση / ενσωμάτωση τεχνολογιών 112 επόμενης γενιάς (Next Generation 112) για την Πολιτική Προστασία, η δημιουργία Ψηφιακού Συστήματος Ενιαίου Μητρώου Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας, η λειτουργία του Πληροφοριακού Συστήματος Ενιαίου Μητρώου Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας (ΕΜΕΠΠ).
Τι προβλέπεται για την ανακούφιση των πληγέντων
Για την ανακούφιση των πολιτών που πλήττονται από φυσικές καταστροφές προβλέπεται η προμήθεια εξοπλισμού για προσωρινή διαμονή. Στο πλαίσιο της ψηφιακής αναβάθμισης επιχειρείται η εγκατάσταση ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης σχέσεων και επικοινωνιών με πολίτες και επιχειρήσεις, η λειτουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας (Customer Relationship Management – CRM). Στο πλαίσιο του έργου περιλαμβάνεται μηχανισμός διαχείρισης σχέσης με τους εξυπηρετούμενους / πληττόμενους, ο οποίος συγκεντρώνει και διαχειρίζεται το σύνολο των στοιχείων των εξυπηρετούμενων και ενορχηστρώνει την εκτέλεση των επιχειρησιακών διαδικασιών. Επιπλέον, υποστηρίζεται μηχανισμός αναφορών και παρακολούθησης, διαλειτουργικότητα με άλλα συστήματα, καθώς και υπηρεσίες εκπαίδευσης και μελέτες ασφάλειας.
Στις ψηφιακές υπηρεσίες προς τους πολίτες θα ενταχθούν και σχετικό σύστημα διαχείρισης αναφορών/καταγγελιών, η ηλεκτρονική υποβολή καταγγελιών σε θέματα πυροπροστασίας επιχειρήσεων - εγκαταστάσεων μέσω του gov.gr, η οποία θα παρέχεται σε όλες τις κατηγορίες χρηστών (πολίτες, επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες, δημοσίους υπαλλήλους κλπ), ψηφιακές υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις για υποβολή ενστάσεων και η ψηφιακή επικοινωνία με τα γραφεία Προληπτικής και Κατασταλτικής Πυρασφάλειας.
Ακόμη, όπως έχει ήδη προαναγγελθεί, για την προστασία της δημόσιας υγείας, προβλέπεται η προμήθεια ειδικού εξοπλισμού υποστήριξης και περίθαλψης. Πιο συγκεκριμένα, προβλέπεται η προμήθεια νοσοκομείων πεδίου για τις 13 Περιφέρειες με στόχο τη διαχείριση συνεπειών πλημμυρών, πυρκαγιών, σεισμών και λοιπών φυσικών καταστροφών ενώ για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών θα υπάρχουν κάψουλες απομόνωσης και μεταφοράς ασθενών.
Τι προβλέπεται για την κρατική αρωγή – Τι αλλάζει στην στήριξη των πληγέντων
Η καταγραφή των ζημιών, ο υπολογισμός των ποσών που αποδίδονται στους δικαιούχους, η απόδοση των επιχορηγήσεων και της κρατικής αρωγής στους δικαιούχους και η ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης αποτελούν διαδικασίες που σε σημαντικό βαθμό υλοποιούνται αυτήν την στιγμή με μη ηλεκτρονικό τρόπο οδηγώντας σε καθυστερήσεις στην απόδοση των επιχορηγήσεων και της κρατικής αρωγής στους πληγέντες. Για την απλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας επιχειρείται η ένταξη των διαδικασιών σε ηλεκτρονική πλατφόρμα (arogi.gov.gr) με χρονικό ορίζοντα το τέταρτο τρίμηνο του 2024 ενώ στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η συστηματοποίηση της καταγραφής δεδομένων μετά από κάθε καταστροφή, κάτι που θα συμβάλει στη διαμόρφωση μέτρων διαχείρισης των καταστροφών και την απομείωση των συνεπειών τους.
Θεσμικές αλλαγές για την πρόληψη και αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών
Σε θεσμικό επίπεδο προωθούνται η θέσπιση πρωτογενούς και δευτερογενούς νομοθεσίας για την αναμόρφωση του πλαισίου των χορηγούμενων ενισχύσεων, με στόχο τη διαμόρφωση ενός ενιαίου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου ως προς τις χορηγηθείσες χρηματικές ενισχύσεις και η διοικητική και οργανωτική ενοποίηση οργανικών μονάδων με αρμοδιότητες αποκατάστασης φυσικών καταστροφών και κρατικής αρωγής, στον ενιαίο φορέα του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Ομοίως, αναμορφώνεται το θεσμικό πλαίσιο για την ιδιωτική ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών και ιδρύεται παρατηρητήριο ιδιωτικής ασφάλισης έναντι φυσικών καταστροφών.
