Αίσθηση προκάλεσε η πρώτη μηνιαία ανακοίνωση για το 2024 από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ, ότι οι τιμές των τροφίμων υποχώρησαν. Η προφανής απορία είναι «κι εμείς γιατί δεν το βλέπουμε;». Φαίνεται ότι απλώς...χαθήκαμε στη μετάφραση.
Ο δείκτης που δημοσιεύθηκε στις 5 Ιανουαρίου, ονομάζεται FAO Food Price Intex (FFPI), δηλαδή σε ακριβή μετάφραση, «Δείκτης Τιμών Τροφίμων του FAO». Αλλά ο FAO είναι Oργανισμός που ασχολείται αποκλειστικά με τις αναπτυσσόμενες χώρες, εκεί όπου το τρόφιμο διαφέρει πολύ από αυτό που εμείς στον ανεπτυγμένο κόσμο αγοράζουμε από το σούπερ μάρκετ. Στις φτωχές και πολύ φτωχές χώρες, οι καταναλωτές αγοράζουν από το μπακάλικο σιτάρι και ζάχαρη, ενώ εμείς αγοράζουμε ψωμί, κουλούρια, παξιμάδια, γλυκά, κι ένα σωρό άλλα πράγματα. Εκεί ακριβώς έγινε η παρεξήγηση, στη μετάφραση!!!
Σύμφωνα λοιπόν με τον ίδιο τον Οργανισμό, ο δείκτης FFPI μετράει τις διεθνείς τιμές ενός καλαθιού αγροτικών προϊόντων. (The FAO Food Price Index (FFPI) is a measure of international prices for a basket of traded (exported) agricultural commodities). Eίναι αυτό που αποκαλούμε σύνθετος δείκτης και περιλαμβάνει τις κινήσεις πέντε επιμέρους δεικτών: Του δείκτη δημητριακών, ζάχαρης, κρέατος, γαλακτοκομικών και φυτικών ελαίων. Οι τιμές του, είναι πιο κοντά στους χρηματιστηριακούς δείκτες αγαθών (Commodities) παρά στις τιμές των τελικών τροφίμων. Πως θα μπορούσε άλλωστε να αντικατοπτρίζει τις τιμές του ψωμιού, όταν υπάρχουν δεκάδες είδη ψωμιού: άσπρο, χωριάτικο, πολύσπορο, σίκαλης, γερμανικού τύπου κλπ κλπ.
Αυτό που προκάλεσε τη σύγχυση, ήταν η τιμή του για το τέλος του 2023, 118 μονάδες, όταν για τις αντίστοιχες ημερομηνίες του 2020 ήταν 98. Δηλαδή ο δείκτης FFPI επανήλθε εσχάτως πολύ κοντά στα προ κρίσης επίπεδα, πριν δηλαδή οι τιμές αρχίσουν να ανεβαίνουν, έχοντας μάλιστα μια έντονα πτωτική τάση.
Έτσι λοιπόν, όσοι έψαχναν ένα φως στο τούνελ της ακρίβειας, μεταξύ των οποίων και κυβερνήσεις, «πιάστηκαν» από την πτώση αυτή για να προβλέψουν την πτώση των τιμών. Αλλά το τρόφιμο είναι πρώτη ύλη συν επεξεργασία συν εμπορία. Και απ’ ότι φαίνεται εδώ είναι το μεγάλο πρόβλημα: Ενώ οι τιμές των πρώτων υλών έχουν υποχωρήσει στα γνωστά χαμηλά επίπεδα της τελευταίας -προ κρίσης- δεκαετίας, οι τιμές των τροφίμων εξακολουθούν να ανεβαίνουν με μεγάλη ταχύτητα. Μέχρι πριν λίγους μήνες, υπήρχε η παράλληλη δικαιολογία, ότι ήταν τα ακριβά καύσιμα που δεν επέτρεπαν στις τιμές να υποχωρήσουν. Μα τώρα τα καύσιμα έχουν υποχωρήσει σημαντικά, χωρίς να δούμε μια έστω και μικρή ανάσχεση της ανοδικής πορείας των τιμών.
Μια σύντομη ματιά στα δημοσιευμένα αποτελέσματα μεγάλων και γνωστών εταιρειών τροφίμων στο ΓΕΜΗ, μας λέει ότι η κερδοφορία τους έχει για το 2022 έχει εκτοξευθεί σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Γνωστή γαλακτοβιομηχανία αύξησε την κερδοφορία της κατά 200%. Μεγάλος μύλος πέτυχε αύξηση κερδών κατά 4 φορές. Κορυφαία εταιρεία φρέσκου κοτόπουλου αύξησε τα κέρδη της κατά σχεδόν 300%. Μεγάλη μακαρονοποιία κατά σχεδόν 5 φορές. Δυστυχώς η ίδια μικρή μας άσκηση, δεν είναι δυνατόν να γίνει σε εμπορικές και χονδρεμπορικές επιχειρήσεις τροφίμων και φρέσκων φρούτων, λόγω ύπαρξης πολλών επιχειρήσεων ίδιας ιδιοκτησίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι αρμόδιες αρχές με πρόσβαση στα στοιχεία δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο...
Είναι λογικό να υποθέσει κανείς, ότι οι ιλιγγιώδεις αυξήσεις των κερδών, επιβαρύνουν σημαντικά την τελική τιμή των τροφίμων στο ράφι. Αυτό ακριβώς μας είπε και ο FAO, ότι οι διεθνείς τιμές των αγροτικών προϊόντων επέστρεψαν από εκεί που ξεκίνησαν. Ως Διεθνής Οργανισμός, δεν έκανε κανένα απολύτως σχόλιο για τα τρόφιμα και για το τι πρέπει να αναμένουμε στο μέλλον. Απλά μας παρέθεσε τα ευρήματά του, τα οποία όμως λίγο σε πολύ τα ξέραμε, ή τα φανταζόμαστε αφού βλέπουμε τους αγρότες ανά την Ευρώπη από τη Γερμανία μέχρι την Ισπανία, να βγαίνουν στο δρόμο και τα μεταναστευτικά καραβάνια να συνεχίζουν την πορεία τους.
Το αγροτικό εισόδημα έχει στις περισσότερες χώρες παγκοσμίως για το 2023 συρρικνωθεί σημαντικά, σε βαθμό που είναι λογικό να αναμένονται εξελίξεις, άγνωστο προς ποια κατεύθυνση. Η ευρωπαϊκή επαρχία στο σύνολό της δεν είναι σε καθόλου καλή κατάσταση. Η δημογραφική της κατάρρευση, δεν μας επιτρέπει να την χαρακτηρίσουμε «καζάνι που βράζει», διότι λείπουν οι νέοι που όντως βράζει το αίμα τους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν παράγει ένα μεγάλο αριθμό και όγκο προϊόντων και δεν συνεισφέρει στη διατροφική ασφάλεια της Ευρώπης.
Έμειναν λοιπόν με τη χαρά όσοι βασίστηκαν στον FAO και τον FFPI για να κάνουν προβλέψεις, αναλύσεις ή εκτιμήσεις για την πτωτική πορεία των τιμών των τροφίμων, αφού η τιμή τους έχει σε μεγάλο βαθμό αποσυνδεθεί από τις τιμές πρώτης ύλης. Λήξη συναγερμού προς το παρόν, περιμένοντας τη νέα του ανακοίνωση ως συνήθως την πρώτη Παρασκευή του μήνα, δηλαδή στις 2 Φεβρουαρίου.
