Η έξαρση της παραβατικότητας στην αγορά καυσίμων πλήττει τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις του κλάδου και την εθνική οικονομία πολλές φορές κάτω από την «μύτη» των ελεγκτικών μηχανισμών οι οποίοι είτε υπολειτουργούν είτε στερούνται δομών και άρτιου θεσμικού πλαισίου.
Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε το 2023 το ΕΜΠ σε πρατήρια της Αττικής οι ελλειμματικές παραδόσεις ήταν κατά μέσο όρο 10% ενώ το ανώτατο ποσοστό έφθανε στο 21% δηλαδή οι καταναλωτές παρέλαβαν ποσότητα μειωμένη κατά 21% σε σχέση με αυτήν που πλήρωσαν και με αυτήν που νόμιζαν ότι παραλαμβάνουν.
Τα στοιχεία που παρουσίασε σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε τη Τετάρτη ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ) δείχνουν ότι τα φαινόμενα παραβατικότητας εντείνονται τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα κατά το διάστημα 2011-2016 και το φαινόμενο συνεχίζεται μέχρι σήμερα επηρεάζοντας αρνητικά τις επιχειρήσεις του κλάδου, την εθνική οικονομία και φυσικά τους ανυποψίαστους καταναλωτές.
Παρ’ όλο που οι έλεγχοι της ΑΑΔΕ αυξάνονται, το φαινόμενο κλιμακώνεται και η αγορά κάνει έκκληση για άμεση λήψη μέτρων. Τα αποτελέσματα από τους ελέγχους της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων δείχνουν ότι το 2023 αποτελεί χρονιά – ρεκόρ παραβατικότητας καθώς στους 10 πρώτους μήνες του κατασχέθηκαν 621 τόνοι προϊόντων νοθείας και λαθρεμπορίου ενώ ολόκληρο το 2022 ο όγκος αυτός έφθασε τους 136 τόνους και το 2021 τους 200 τόνους.
Με τις πειραγμένες αντλίες και το λαθρεμπόριο, οι καταναλωτές πληρώνουν για καύσιμο που δεν μπαίνει ποτέ στο ρεζερβουάρ με την συνολική ζημιά να φθάνει τα 120 εκατ. ευρώ, ενώ το κράτος χάνει από το λαθρεμπόριο περί τα 200 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Χρέη στην Εφορία: Ξεκλειδώνουν δεσμευμένοι τραπεζικοί λογαριασμοί για συνεπείς οφειλέτες
Πώς οι επιτήδειοι κάνουν «παιχνίδι» με τις αντλίες, τους διαλύτες και τους φόρους
Οι πειραγμένες αντλίες που γράφουν παραπάνω ποσότητα καυσίμου από αυτήν που παραλαμβάνει ο καταναλωτής, οι διαλύτες που αυξάνουν τεχνητά τον όγκο του καυσίμου με αποτέλεσμα να ξεμένει μετά από λίγα χιλιόμετρα, η διάθεση πετρελαίου ναυτιλίας το οποίο είναι αδασμολόγητο ως πετρέλαιο κίνησης/θέρμανσης και η διάθεση στην εσωτερική αγορά προϊόντων που προορίζονταν για εξαγωγές (χωρίς ΕΦΚ) αποτελούν τις συνήθεις παραβατικές πρακτικές οι οποίες ζημιώνουν τους καταναλωτές αλλά και το κράτος. Συγκεκριμένα, με τις ελλειμματικές παραδόσεις (πειραγμένες αντλίες) ζημιώνεται ο καταναλωτής ο οποίος πληρώνει παραπάνω σε φόρους και κόστος καυσίμου ενώ παραλαμβάνει μικρότερη ποσότητα, στη νοθεία του προϊόντος με διαλύτες ο καταναλωτής πληρώνει και πάλι παραπάνω για καύσιμο αμφιβόλου ποιότητας το οποίο μάλιστα μπορεί να προκαλέσει και προβλήματα και επιπλέον έξοδα για επισκευές, στην περίπτωση επανεισαγωγής καυσίμων που προορίζονταν για εξαγωγές χωρίς ΕΦΚ, ο μεγάλος χαμένος είναι το κράτος καθώς δεν εισπράττει φόρο και τέλος, όταν διατίθεται πετρέλαιο ναυτιλίας, το οποίο είναι αδασμολόγητο, ως πετρέλαιο θέρμανσης/κίνησης, τότε χάνει και το κράτος αλλά και ο καταναλωτής ο οποίος πληρώνει αδασμολόγητο καύσιμο σα να είχε φόρους.
Φυσικά, εκτός από τους καταναλωτές και το κράτος, πλήγμα δέχονται και οι επιχειρήσεις που λειτουργούν νομότυπα και έρχονται αντιμέτωπες με πρακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού.
Οι λύσεις που προτείνει η αγορά για την παραβατικότητα στα καύσιμα
Το θέμα της παραβατικότητα αποτελεί την μεγάλη πληγή στον κλάδο των καυσίμων και αναδεικνύεται συστηματικά κατά την τελευταία δεκαετία από τους εκπροσώπους της αγοράς. Για την καταπολέμηση του φαινομένου έχουν κατά καιρούς δοκιμαστεί διάφορες «συνταγές» από επιτόπιους δειγματοληπτικούς ελέγχους, την εμπλοκή της ΑΑΔΕ, την δημιουργία συστήματος εισροών-εκροών (που δεν λειτουργεί) και νομοθετικές παρεμβάσεις.
Όπως είναι γνωστό στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών καθιερώνεται η συνυπευθυνότητα για την παράνομη διακίνηση καυσίμων υποχρεώνοντας τις εταιρείες εμπορίας πώλησης πετρελαιοειδών να ελέγχουν τα πρατήρια που φέρουν το σήμα τους για νοθεία και λαθρεμπόριο. Στις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών που δεν τηρούν τα μέτρα δέουσας επιμέλειας, θα επιβάλλονται πρόστιμα τα οποία θα κυμαίνονται από 5.000 έως 30.000 ευρώ ανά πρατήριο καυσίμων ενώ λουκέτο για δύο χρόνια προβλέπεται και για τους παραβάτες/πρατηριούχους.
Σχολιάζοντας τις νέες διατάξεις ο ΣΕΕΠΕ υποστήριξε ότι ναι μεν κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση αλλά η καρδιά του προβλήματος είναι η ορθή και έγκαιρη ψηφιακή λειτουργία του συστήματος εισροών-εκροών, το οποίο επιτρέπει την παρακολούθηση και ηλεκτρονική μετάδοση δεδομένων εισροών –εκροών καυσίμων στο σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας, από τις φορολογικές αποθήκες ως τα πρατήρια καυσίμων σε πραγματικό χρόνο. Ήδη για το συγκεκριμένο σύστημα ο κλάδος έχει επενδύσει 200 εκατομμύρια και για την επικαιροποίησή του απαιτείται ένα πολύ μικρότερο κεφάλαιο της τάξεως των 2-3 εκατομμυρίων ευρώ προκειμένου να καταστεί λειτουργικό. Όπως σημείωσε η διοίκηση του ΣΕΕΠΕ, η ΑΑΔΕ έχει δεσμευθεί για την υλοποίηση του συστήματος μέχρι την 1η Ιανουαρίου του 2025 και αυτή την στιγμή το ζητούμενο είναι να ξεκινήσουν οι διαδικασίες καθώς ήδη έχει χαθεί πολύς χρόνος.
Στο πλαίσιο αυτό η αγορά προβάλει ως άμεση προτεραιότητα την επικαιροποίηση των τεχνικών προδιαγραφών των υφιστάμενων συστημάτων με τεχνικές και νομοθετικές παρεμβάσεις, την πιστοποίηση λογισμικών συστημάτων εισροών-εκροών πρατηρίων με έλεγχο σε 26 σημεία, την ανάπτυξη συλλογικών συστημάτων διασταυρώσεων (data platrform, automation controller) και την επέκταση της εφαρμογής στο σύνολο των σημείων της εφοδιαστικής αλυσίδας (πρατήρια συνεταιρισμών ταξί, ΚΤΕΛ κλπ).
