Με το ζήτημα των αγροτών να θεωρείται από την κυβέρνηση τουλάχιστον προς ώρας διαχειρίσιμο δεδομένων των συνθηκών, στο επίκεντρο μπαίνει ο σχεδιασμός για τις δράσεις που θα ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα. Μια κατεύθυνση για το που θα τεθεί ο πήχης αναμένεται να δώσουν τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού αλλά και ο πληθωρισμός Ιανουαρίου που θα ανακοινωθούν αύριο, Πέμπτη 15 Φεβρουαρίου.
Τόσο ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, όσο και ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, έχουν φροντίσει με δηλώσεις τους να κρατήσουν χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών τονίζοντας συνεχώς πως οι όποιες παροχές αποφασιστούν δεν θα διαταράσσουν τη δημοσιονομική πορεία της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό, οι αυριανές ανακοινώσεις για την εκτέλεση του προϋπολογισμού και ειδικότερα το σκέλος των εσόδων αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Όπως έχει γράψει το insider.gr, τα έσοδα ταμειακά φαίνεται ότι και τον πρώτο μήνα του έτους κινήθηκαν άνω του στόχου. Οι κρατικές εισπράξεις Ιανουαρίου αλλά και Φεβρουαρίου αφορούν λογιστικά το 2023, καθώς προέρχονται κατά βάση από τις τελευταίες δόσεις του φόρου εισοδήματος, του ΕΝΦΙΑ καθώς και του ΦΠΑ της προηγούμενης χρονιάς.
Ωστόσο οι δύο πρώτοι μήνες θα καθορίσουν την τελική υπεραπόδοση του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2023, έναντι του στόχου των 2,55 δισ. ευρώ και άρα τον δημοσιονομικό χώρο που θα υπάρχει για τα όποια μέτρα στήριξης θα ληφθούν τουλάχιστον κατά το πρώτο μισό του 2024. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ένα ποσό της τάξης του μισού δισ. ευρώ , αλλά αυτό μένει να επιβεβαιωθεί.
Οι χειμερινές προβλέψεις της Κομισιόν
Ακόμη, αύριο στις 12 η ώρα Ελλάδος ανακοινώνονται και οι ενδιάμεσες χειμερινές προβλέψεις της Κομισιόν για την ανάπτυξη στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μένει να φανεί το πόσο θα διαφέρουν οι προβλέψεις για τη χώρα μας από τις φθινοπωρινές εκτιμήσεις που προέβλεπαν ανάπτυξη 2,4% και πληθωρισμό 2,8% το 2024. Σημειώνεται πως στον κρατικό προϋπολογισμό προβλέπεται ανάπτυξη 2,9% και πληθωρισμό 2,6% για τη φετινή χρονιά.
Κλειδί η ακρίβεια – Στο επίκεντρο τα τρόφιμα
Τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού θα δώσουν μια εικόνα σχετικά με τις δυνατότητες, οι ανάγκες όμως αναμένεται να φανούν από τα στοιχεία για τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή Ιανουαρίου που θα ανακοινωθούν επίσης αύριο από την ΕΛΣΤΑΤ. Το βασικό ζήτημα δεν είναι το αν θα υπάρξει νέα επιβράδυνση του πληθωρισμού, κάτι το οποίο αναμένεται λόγω των χαμηλότερων τιμών ενέργειας αλλά και του λεγόμενου «base effect» δηλαδή της σύγκρισης με τις ήδη φουσκωμένες περσινές τιμές.
Το βασικό ζήτημα αφορά τις ανατιμήσεις των τροφίμων, η ετήσια μεταβολή των τιμών στην συγκεκριμένη κατηγορία που «καίει» όλα τα νοικοκυριά και ειδικά τα ευάλωτα παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Eurostat για τον μήνα Ιανουάριο ο πληθωρισμός στη χώρα μας διαμορφώθηκε στο 3,2%, ενώ στα τρόφιμα διαμορφώθηκε στο 7,1%.
Το θέμα της ακρίβειας των τροφίμων και ειδικά των αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων έχει να κάνει και με τη λειτουργία της αγοράς, όπως τονίστηκε και χθες κατά την ειδική εκδήλωση της ΓΣΕΕ και της Ένωσης Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος. Όπως σημείωσε στην εκδήλωση ο Χρήστος Γιαννακάκης, αντιπρόεδρος της ΕΘΕΑΣ, (Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών), οι Έλληνες αγρότες παράγουν ακριβά και πωλούν φθηνά κατά βάση στους μεσάζοντες, οι οποίοι είναι και αυτοί που ανεβάζουν τις τιμές. Και όλα αυτά όταν η αγορά πλήττεται από ένα κύμα ανεξέλεγκτων «ελληνοποιήσεων» αλλά και εισαγωγών χωρίς ελέγχους για υπολείμματα φαρμάκων κτλ από τρίτες χώρες εκτός ΕΕ.
Σύμφωνα με τον Γιαννακάκη, μόλις το 18% των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων διακινείται μέσω των συνεταιριστικών οργανώσεων και το υπόλοιπο διακινείται μέσω παράλληλων συστημάτων. «Μια αλυσίδα σούπερ μάρκετ θέλει όγκους παραγωγής. Είναι απαραίτητη με τα σημερινά δεδομένα η ύπαρξη ενδιάμεσων παραγόντων οι οποίοι θα συγκεντρώσουν τα προϊόντα στα ψυγεία τους ή θα έχουν συνέργειες και συμβάσεις με μεμονωμένους παραγωγούς ή μικρούς συνεταιρισμούς, για να συγκεντρώσουν το προϊόν και να το προωθήσουν στις αλυσίδες με μια ροή συγκεκριμένη, προγραμματισμένη. Αυτός ο ρόλος που παίζουν οι ενδιάμεσοι, είναι ο ρόλος των ανθρώπων που ανεβάζουν τις τιμές. Έτσι, χάνει ο καταναλωτής και δεν κερδίζει ο αγρότης», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στήριξη προς τα ευάλωτα νοικοκυριά
Χθες εν μέσω των αγροτικών κινητοποιήσεων ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε μέτρα για φθηνότερο αγροτικό ρεύμα για 2+8 χρόνια και προκαταβολή της επιστροφής του ΕΦΚ στο πετρέλαιο ύψους 40 εκατ. ευρώ στα τέλη Μαρτίου. Οι παροχές όπως είπε ο κ. Μητσοτάκης είναι εναρμονισμένες με τις δημοσιονομικές δυνατότητες της χώρας, αλλά και τους «δικαιολογημένους προβληματισμούς» των αγροτών.
Όμως, όπως σημείωσε εμμέσως πλην σαφώς κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση στη συνάντηση με τους εκπροσώπους της Πανελλήνιας Επιτροπής μπλόκων των αγροτών δεν υπάρχει η πρόθεση και η δυνατότητα λήψης μέτρων που θα αφορούν συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες και κατηγορίες. «Πολλοί κλάδοι, πολλές κοινωνικές ομάδες πάντα από την κυβέρνηση έχουν αιτήματα και προσδοκίες. Και κάθε απόφαση της κυβέρνησης πρέπει να βλέπει το όλον και να λαμβάνει υπόψιν και τη διάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Στόχος της κυβέρνησης είναι να στηρίζονται κατά βάση τα οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά για να αμβλύνονται οι πιέσεις από την ακρίβεια. Έχοντας ως δεδομένο πως τα μέτρα στήριξης μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα έχουν αποσυρθεί από τα τέλη της προηγούμενης χρονιάς σε όλη την ΕΕ, στο επίκεντρο βρίσκεται μια έκτακτη ενίσχυση προς του ευάλωτους το Πάσχα, ενώ αργότερα αναμένεται και μια νέα πρωτοβουλία στήριξης της οικογένειας για την απόκτηση κατοικίας από νέα ζευγάρια.
Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες
Το τι θα γίνει το δεύτερο εξάμηνο του 2024 θα καθοριστεί σε επίπεδο δυνατότητων από την πορεία των εσόδων τους επόμενους μήνες, αλλά και την πορεία της ελληνικής οικονομίας εντός της χρονιάς. Σε επίπεδο αναγκών μεγάλο ρόλο θα παίξει η επιτυχία των μέτρων που έχουν ληφθεί από το υπουργείο Ανάπτυξης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και την πάταξη των φαινομένων αισχροκέρδειας στην αγορά. Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Ανάπτυξης, τα μέτρα για τις προσφορές και τις εκπτώσεις που νομοθετήθηκαν τελευταία από την κυβέρνηση, θα αρχίσουν να έχουν αποτελέσματα από τον επόμενο μήνα, ενώ αναμένεται εντατικοποίηση των ελέγχων από τη ΔΙΜΕΑ και άλλες αρμόδιες υπηρεσίες.
Η επιτυχία των μέτρων για την αγορά αλλά και των προσπαθειών για μείωση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής που θα αυξήσουν τα δημόσια έσοδα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και για την ερχόμενη χρονιά. Και αυτό γιατί από το 2025 που θα τεθούν σε ισχύ οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ, δεν θα υπάρχουν περιθώρια για νέες παροχές ακόμη και αν επιτευχθεί υπεραπόδοση των εσόδων λόγω της καλής πορείας της οικονομίας. Στην πράξη αυτό σημαίνει πως φέτος είναι η τελευταία χρονιά που θα μπορούν να δοθούν ακόμη και έκτακτα επιδόματα χωρίς να υπάρξει αύξηση της φορολογίας.
