Πρόγευση για τις παρενέργειες της ολοένα αυξανόμενης διείσδυσης των ΑΠΕ -χωρίς την ίδια στιγμή να υπάρχουν οι κατάλληλες υποστηρικτικές υποδομές για τη στήριξη της συμμετοχής τους στο ηλεκτρικό σύστημα- δίνουν τα στοιχεία σχετικά με την «πράσινη» παραγωγή που έμεινε αναξιοποίητη μέσα στο 2023.
Η «πράσινη» αυτή παραγωγή αφορά ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ οι οποίες περικόπηκαν από το σύστημα, για λόγους ευστάθειας. Κι αυτό γιατί τα συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα πλεόναζαν σε σχέση με τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια (και τις τυχόν εξαγωγές). Κατά συνέπεια, έπρεπε να «ψαλιδιστούν» από τον ΑΔΜΗΕ, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος μπλακάουτ.
- Διαβάστε ακόμα - ΑΔΜΗΕ: Το χρονοδιάγραμμα για τις διεθνείς «ηλεκτρικές λεωφόρους» - Ο ορίζοντας ολοκλήρωσης της διασύνδεσης Ελλάδα – Γερμανία
Ως συνέπεια, στο σύνολο των περιπτώσεων που χρειάστηκε να εφαρμόσει περικοπές ο ΑΔΜΗΕ (ως υπεύθυνος για την ευστάθεια) εντός του 2023, «κόπηκαν» από το σύστημα 228.500 «πράσινες» Μεγαβατώρες αθροιστικά, σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr. Ένα νούμερο που αντιστοιχεί στο 1,1% περίπου της συνολικής περσινής παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές στη χώρα μας ή περίπου στο 6% της κατανάλωσης ρεύματος του Απριλίου του 2023.
Δεδομένη η αύξηση των περικοπών
Αν και το παραπάνω ποσοστό κινείται σε χαμηλά επίπεδα, το ανησυχητικό είναι πως πρόκειται να ενισχυθεί αισθητά τα αμέσως επόμενα χρόνια – ξεκινώντας μάλιστα ήδη από φέτος. Ο λόγος είναι πως η προέλαση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα συνεχίζεται ακάθεκτη, χωρίς να υπάρχουν προς ώρας «αντίδοτα» στη στοχαστικότητα της ανανεώσιμης παραγωγής.
Ένα άμεσο «αντίδοτο» είναι οι μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, στις οποίες θα μπορούσαν να αποθηκεύονται όσες «πράσινες» Μεγαβατώρες δεν είναι δυνατόν να καταναλωθούν μόλις παραχθούν, ή δεν πρόκειται να εξαχθούν. Επομένως, ελλείψει αποθήκευσης, το γεγονός ότι φέτος πρόκειται να εγκατασταθούν περίπου 2.000 MW νέων ΑΠΕ, οι οποίες θα προστεθούν στα 12.000 MW ανανεώσιμων σταθμών που λειτουργούν ήδη, σημαίνει πως είναι προδιαγεγραμμένο ότι οι περικοπές θα ακολουθήσουν αυξητική πορεία.
Η αυξητική πορεία επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, μέσα στο 2024 έχουν υπάρξει ήδη 14 ώρες κατά τις οποίες ο Διαχειριστής χρειάστηκε να «ψαλιδίσει» ανανεώσιμες Μεγαβατώρες.
Αναγκαίος ο «χώρος» και στην αγορά
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι περιπτώσεις που έχει χρειαστεί έως σήμερα να εφαρμοστούν «κόφτες», ο λόγος ήταν οι ανισορροπίες μεταξύ της ηλεκτροπαραγωγής και της ζήτησης για ρεύμα, και όχι για να αντιμετωπισθούν θέματα τοπικής συμφόρησης στο σύστημα μεταφοράς. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι, εκτός από ηλεκτρικό «χώρο» για να αποκτήσουν πρόσβαση στο δίκτυο, οι μονάδες ΑΠΕ χρειάζονται και «χώρο» στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να διαθέτουν την παραγωγής τους και να είναι οικονομικά βιώσιμες.
Το πρόβλημα του «χώρου» στην αγορά ηλεκτρισμού αναμένεται να μετριαστεί από το 2026, όταν θα αρχίσει να τίθεται σε λειτουργία το πρώτο μαζικό «κύμα» μονάδων αποθήκευσης. Σε αυτό το «κύμα» συγκαταλέγονται οι standalone μπαταρίες που θα προκριθούν από το σχήμα ενίσχυσης, και οι οποίες εκτιμάται ότι θα ανέλθουν τελικά στα 1.500-1.700 MW.
Επίσης, στον ίδιο χρονικό ορίζοντα τοποθετείται και η ολοκλήρωση του αντλησιοταμιευτικού σταθμού της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στην Αμφιλοχία, το οποίο ως «φυσική μπαταρία» προορίζεται για μαζική και μακράς διάρκειας αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα ωστόσο με στελέχη του ενεργειακού κλάδου, ακόμη και τότε δεν θα μπει «φρένο» στις περικοπές ΑΠΕ, αλλά στον ρυθμό αύξησής τους.
Ζητούμενο η επενδυτική ορατότητα
Όπως είναι φυσικό, οι περικοπές συνιστούν απώλεια εσόδων για τις μονάδες ΑΠΕ. Μάλιστα, καθώς σήμερα γίνονται με οριζόντιο τρόπο, σε όσα έργα βρίσκονται σε λειτουργία και μπορεί να περιοριστεί η παραγωγή τους, αποτελούν παράμετρο που δεν μπορεί να προβλεφθεί στα business plan για νέες επενδύσεις. Ακόμη χειρότερα, αυτή τη στιγμή οι «κόφτες» περιορίζονται σχεδόν αποκλειστικά στο σύστημα μεταφοράς, έχοντας ήδη αρχίσει να απασχολούν τις τράπεζες, για τη δανειοδότηση καινούργιων πρότζεκτ.
Τα παραπάνω αναδεικνύουν την αποστολή που καλείται να παίξει το μόνιμο πλαίσιο περικοπών, το οποίο όπως έχει γράψει το Insider.gr, καταρτίζεται από την Ομάδα Διοίκησης Έργου που έχει συστήσει το ΥΠΕΝ, για να σχεδιάσει τις βέλτιστες λύσεις αντιμετώπισης των προκλήσεων που θέτει η ενίσχυση της συμμετοχής των ΑΠΕ.
Η κατάρτιση ενός μόνιμου πλαισίου θα μπορούσε να αποκαταστήσει μέρος της επενδυτικής «ορατότητας», θέτοντας καταρχάς κριτήρια ιεράρχησης για τις περικοπές – ανάλογα, για παράδειγμα, με την ισχύ κάθε έργου και τον τρόπο με τον οποίο αυτό δραστηριοποιείται στην αγορά (λειτουργική ενίσχυση, PPA, απευθείας συμμετοχή). Επίσης, το μόνιμο πλαίσιο ενδεχομένως θα προβλέπει κάποιου είδους αποζημίωση για μέρος τουλάχιστον των περικοπών ή την προώθηση της προσθήκης μονάδων αποθήκευσης behind the meter, οι οποίες θα συμβάλουν και στη διεύρυνση του ηλεκτρικού «χώρου».
Καθώς οι προβλέψεις για την εγχώρια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας δείχνουν πως θα παραμείνει σε παρόμοια επίπεδα με τα υφιστάμενα τα επόμενα χρόνια, το μόνιμο πλαίσιο περικοπών θα είναι για σχεδόν όλη τη 10ετία. Για την επόμενη φάση ενίσχυσης των ΑΠΕ, που περιλαμβάνει και την ανάπτυξη των πρώτων υπεράκτιων αιολικών, λύση αναμένεται να δώσουν νέες διεθνείς διασυνδέσεις, για την εξαγωγή της «πράσινης» ενέργειας.
