Στην άκρως περίεργη εικόνα που διαμορφώνεται για την ελληνική οικονομία, μεταξύ των εισοδημάτων, του πληθωρισμού και των καταναλωτικών δαπανών εστιάζει η Wood. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο μειώθηκε κατά 3,8% σε ετήσια βάση το Φεβρουάριο και κατά 9,8% σε ετήσια βάση, σε όρους όγκου.
«Τα στοιχεία δείχνουν μια αδυναμία σε όλες τις κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων (μείωση κατά 11% σε ετήσια βάση σε αξία και 9,8% σε ετήσια βάση σε όρους όγκου) και στα τρόφιμα (πτώση 2,6% σε ετήσια βάση σε αξία και 8% σε ετήσια βάση σε όγκο)» τονίζει ο οίκος.
Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η Ελλάδα υστερεί έναντι τόσο της ζώνης CE4, δηλαδή Τσεχίας, Ρουμανίας, Πολωνίας και Ουγγαρίας που καλύπτει ο οίκος όσο και της Ευρωζώνης συνολικά, όσον αφορά το μοντέλο ανάκαμψης δαπανών. Στις εν λόγω χώρες, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι, για τα απαραίτητα είδη, η ζήτηση έχει ανακάμψει, ενώ σε ορισμένες χώρες, οι διακριτικές δαπάνες δείχνουν κάποια δείγματα βελτίωσης.
Όπως υποστηρίζει η Wood, η περίπτωση της Ελλάδας είναι ιδιάζουσα από πολλές απόψεις.
Πρώτον, η Ελλάδα δημοσιεύει στοιχεία για την κατανάλωση έναν μήνα αργότερα από ό,τι οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ενώ για την υπόλοιπη Ευρώπη, τα στοιχεία του Μαρτίου δημοσιεύθηκαν την περασμένη εβδομάδα, στην Ελλάδα, τα τελευταία αποτελέσματα αναφέρονται στον Φεβρουάριο και ένας μήνας σε αυτή τη διαδικασία αντίληψης των προοπτικών της κατανάλωσης μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά για που βρισκόμαστε, ειδικά αν ληφθεί υπόψη ότι, φέτος, το Πάσχα έπεσε σε διαφορετικό μήνα σε σχέση με το 2023 (για τους Καθολικούς ήταν τον Μάρτιο, έναντι του Απριλίου για τους Ελληνορθόδοξους πέρυσι και Μάιο φέτος).
Ένα δεύτερο σημείο που επισημαίνει η Wood, είναι πως οι καταναλωτικές έρευνες δείχνουν ότι οι δείκτες εμπιστοσύνης προσπαθούν να αυξηθούν από την περασμένη άνοιξη στην Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό ανεργίας παραμένει σταθερό ή υποχωρεί, και αυτό το παράδοξο είναι πιο έντονο στην Ελλάδα. Οι καταναλωτές στέκονται στην πολύ μικρή βελτίωση του αντιλαμβανόμενου πληθωρισμού: αυτό σημαίνει ότι, παρόλο που ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ήταν στο 3,2% σε ετήσια βάση τον Μάρτιο, οι έρευνες δείχνουν ότι τα νοικοκυριά αισθάνονται πιθανότατα τριπλάσιο ρυθμό.
Τον Απρίλιο, οι καταναλωτές ανέφεραν μια σημαντική βελτίωση στην κατάσταση της οικονομίας και των αποταμιεύσεών τους, αλλά, μέχρι τον Μάρτιο, οι έρευνες έδειχναν μια πολύ μικρή βελτίωση στην οικονομική τους κατάσταση και την οικονομία συνολικά. Αυτό συμβαίνει παρά τη σταθερή μείωση της ανεργίας και το φόβο για μελλοντική ανεργία.
Τρίτον, υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ της αντίληψης για το τι φαίνεται να συμβαίνει και τι γίνεται πραγματικά για τη συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών. Επιφανειακά, η αγορά εργασίας στην Ελλάδα είναι πολύ ισχυρή. Το ποσοστό ανεργίας συνεχίζει να αποκλιμακώνεται κάθε μήνα, φθάνοντας στο 10,4% τον Μάρτιο, από 28% το 2013. Ο κατώτατος μισθός έχει αυξηθεί κατά σωρευτικά κατά 41,6% από το 2018, και ανέρχεται σήμερα στα 830 ευρώ τον μήνα.
Ωστόσο, η προσαρμογή αυτή πιθανώς υπερεκτιμά την πραγματική αποζημίωση που λαμβάνουν τα άτομα με τον κατώτατο μισθό, δεδομένου ότι η φοροδιαφυγή από τις υποχρεώσεις κοινωνικής ασφάλισης παραμένει συχνή. Επιπλέον, οι διαπραγματεύσεις για τις εθνικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας τα τελευταία δύο χρόνια αποκαλύπτουν τον υψηλό βαθμό συμφωνιών χωρίς αυξήσεις μισθών, γεγονός που σημαίνει ότι οι καταναλωτές χάνουν αγοραστική δύναμη από τους μισθούς τους και από τις αποταμιεύσεις τους, οι οποίες εξακολουθούν να βρίσκονται πολύ συχνά σε μετρητά.
Σύμφωνα με τις μηνιαίες μετρήσεις της Τράπεζας της Ελλάδας στις οποίες στέκεται η Wood, τον Ιανουάριο - Φεβρουάριο του 2024, υπογράφηκαν 37 νέες συμβάσεις σε επιχειρήσεις, οι οποίες καλύπτουν 31.862 εργαζόμενους. Από αυτές, οι 16 συμβάσεις προέβλεπαν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν προέβλεπαν καμία μισθολογική αλλαγή. Τον Ιανουάριο - Δεκέμβριο 2023, υπογράφηκαν 209 νέες συμφωνίες σε επιχειρήσεις, που κάλυπταν 137.179 εργαζόμενους. Από αυτές, 59 συμφωνίες προέβλεπαν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν προέβλεπαν καμία μισθολογική αλλαγή. Τον Ιανουάριο- Δεκέμβριο του 2022, είχαν υπογραφεί 217 νέες συμφωνίες σε επίπεδο επιχειρήσεων, που κάλυπταν 168.472 εργαζόμενους και από αυτές, 80 προέβλεπαν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες είχαν σταθερούς μισθούς.
Στο αν υπάρχουν καλά νέα σε αυτό το σκηνικό, η Wood υπογραμμίζει πως φαίνεται να υπάρχει μια ήπια βελτίωση στην καταναλωτική πίστη, όπου σε συνδυασμό με την διστακτική αύξηση της εμπιστοσύνης που καταγράφηκε τον Απρίλιο, οδηγεί τη Wood να αναμένει μια βελτίωση στο δεύτερο τρίμηνο. Ωστόσο, όσον αφορά το μέγεθος των κερδών και τον ρυθμό της ανάκαμψης, μέχρι να υπάρξουν σημαντικές βελτιώσεις στον πληθωρισμό που αντιλαμβάνονται τα νοικοκυριά, η ομαλοποίηση της κατανάλωσης φαίνεται να απέχει αρκετά.
Ως προς τον αντίκτυπο του ΑΕΠ, φαίνεται εύλογο ότι, το πρώτο τρίμηνο του 2024, η κατανάλωση συρρικνώθηκε σε τριμηνιαία βάση, μετά από μια ανάκαμψη της τάξεως του 1,4% σε πραγματικούς όρους στο τέταρτο τρίμηνο πέρυσι, συνεχίζοντας στους ρυθμούς επέκτασης στο δεύτερο τρίμηνο. Για το ΑΕΠ, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η προοπτική επί του παρόντος, καθώς διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τις επενδύσεις, οι οποίες είναι πιο δύσκολο να παρακολουθούνται σε μηνιαία βάση, όπως αναφέρει η Wood, με την εκτίμηση του οίκου για το πραγματικό ΑΕΠ να κάνει λόγο για άνοδο 2,8% φέτος, αλλά με τη θέση αυτή αντιμετωπίζει σημαντικούς κινδύνους, λόγω της αργής ανάκαμψης της κατανάλωσης.
