Η παγκόσμια αγροτική κρίση, η οποία εκφράζεται με πολλούς τρόπους, έχει αρχίσει να δημιουργεί προβλήματα σε κλάδους με τους οποίους συνεργάζεται, όπως αυτός των αγροτικών εισροών. Αγροτικά μηχανήματα, φυτοπροστατευτικά προιόντα, λιπάσματα, καύσιμα, είναι κλάδοι που υφίστανται την πίεση από την άσχημη οικονομική κατάσταση που βρίσκονται οι αγρότες και αγροτικές επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο.
Κορυφαίο παράδειγμα αποτελεί η αγορά αγροτικών μηχανημάτων, με την κολοσσιαία εταιρεία κατασκευής τρακτέρ John Deere, ή τα γνωστά στην πιάτσα ως «ελάφια», να κάνει τα πρώτα βήματα αναδιοργάνωσης. Στα μέσα Μαΐου ανακοίνωσε της απόλυση 300 εργαζομένων από την γραμμή παραγωγής του εργοστασίου της στην Iowa. Πριν δύο περίπου μήνες, είχε προβεί στην απόλυση άλλων 500 ατόμων από την ίδια γραμμή πλέον των 150 εργαζομένων σε διάφορες υποστηρικτικές εργασίες.
Σε ανακοίνωσή της η εταιρεία αναφέρει, ότι οι χαμηλές τιμές των αγροτικών προϊόντων, τα υψηλά επιτόκια και οι δυσμενείς προοπτικές του κλάδου, κάνουν τους αγρότες διστακτικούς στην αγορά εξοπλισμού. Από τα τέλη της προηγούμενης χρονιάς, όταν το θέμα της μειωμένης ζήτησης άρχισε να απασχολεί τον κλάδο, έχουν εφαρμοστεί πολλές μέθοδοι για την ενδυνάμωση των πωλήσεων. Τα χαμηλά ή και μηδενικά σε πολλές περιπτώσεις επιτόκια αλλά και γενναίες εκπτώσεις τιμών σε κάποια είδη, δεν στάθηκαν ικανές να τονώσουν τη ζήτηση, με τις προαναφερθείσες απολύσεις να αποτελούν πια μονόδρομο.
Έμποροι καινούργιων και μεταχειρισμένων αγροτικών μηχανημάτων σε διάφορες Πολιτείες των ΗΠΑ, αναφέρουν ότι το στοκ των απούλητων αγροτικών μηχανημάτων έχει ανέβει αισθητά (πάνω από 20%) από το τέλος του χρόνου. Δυστυχώς, η μεγάλη αύξηση της τιμής των ανταλλακτικών, δεν βοηθάει ούτε τις πωλήσεις των μεταχειρισμένων μηχανημάτων, που έμμεσα γίνονται λιγότερο ανταγωνιστικά. «Με κόστος χρηματοδότησης 7,5%, η διατήρηση υψηλών αποθεμάτων, γίνεται εντελώς ασύμφορη για τους εμπόρους» σημειώνει ένας σύμβουλος πωλήσεων. Αντιθέτως ο αντιπρόεδρος της εταιρείας Josh Jepsen, επεσήμανε ότι τα περιθώρια κέρδους είναι προς το παρόν υγιή, αλλά φαίνεται ότι οι εξελίξεις στην αγορά τον προβληματίζουν ιδιαίτερα και η μείωση του κόστους να αποτελεί τον μοναδικό σίγουρο δρόμο.
Αντίστοιχα θέματα ισχύουν και για τους άλλους μεγάλους κατασκευαστές αγροτικών μηχανημάτων στις ΗΠΑ. Γεγονός είναι ότι όλοι τους «έτρεχαν» μέχρι το φθινόπωρο του περασμένης χρονιάς να καλύψουν την μεγάλη ζήτηση, λόγω των πολύ υψηλών τιμών που είχαν πετύχει τα αγροτικά προϊόντα. Και ξαφνικά όλα ανατράπηκαν: σε λίγους μόνο μήνες η πτώση των πωλήσεων ξεπερνά το 15%, ενώ τα περιθώρια κέρδους στο όλο κύκλωμα συμπιέζονται δραστικά.
Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο τώρα, οι εξελίξεις είναι αντίστοιχες. Τα μέλη του CEMA, της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Αγροτικών Μηχανημάτων, συγκεντρώθηκαν στις 8 Μαΐου και συμφώνησαν ότι η προηγούμενη χρονιά θα κλείσει με αρνητικό πρόσημο της τάξης του -3%. Εδώ οι εξελίξεις που φέρνει η νέα αναμορφωμένη ΚΑΠ, θα παίξουν το δικό τους ρόλο στην αγορά. Ενώ η νέα τάξη πραγμάτων φαίνεται σύμφωνα με ανακοίνωση του συνδέσμου ότι αποθαρρύνει την αγορά μεγάλων ελκυστήρων (πάνω από 170 ίππους), στην πράξη σημειώθηκε σημαντική αύξηση της τάξης του 17%, ενώ ταξινομήθηκαν αρκετά λιγότερα τρακτέρ μικρότερης ισχύος (80- 170 ίππων), που θεωρητικά προωθούνται λόγω χαμηλότερου αποτυπώματος.
Φαίνεται ότι στο άμεσο μέλλον στην αγορά αγροτικών μηχανημάτων θα υπάρξουν πολλές και ποικίλες ανακατατάξεις τόσο σε ποσοτικό όσο και ποιοτικό επίπεδο, καθώς οι αγρότες θα αντιλαμβάνονται σταδιακά καλύτερα τους στόχους της νέας ΚΑΠ. Αυτό όμως είναι ένα πολύ πολύ σημαντικό πρόβλημα: μετά από σχεδόν δύο χρόνια εφαρμογής, δεν είναι ακόμη σαφείς στους αποδέκτες οι στόχοι της πολιτικής...
Στον άλλον ευαίσθητο χώρο των λιπασμάτων, οι τιμές των οποίων εκτοξεύθηκαν σε πρωτόγνωρα επίπεδα μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η μείωση των χρησιμοποιηθέντων ποσοτήτων ήταν εντυπωσιακή: -11% για τα αζωτούχα λιπάσματα, -16% για αυτά με βάση το φώσφορο και -15% τα καλιούχα. Σύμφωνα με Fertilizers Europe, την ένωση συντελεστών της αγοράς λιπασμάτων της γηραιάς Ηπείρου, 38,7 εκατ. εκτάρια δυνάμενης να καλλιεργηθεί γης στην Ευρώπη των 27 (δηλαδή σχεδόν 1,5 φορά η καλλιεργήσιμη γη στην Ελλάδα) έμεινε το 2022 χωρίς λίπανση!
Kι εδώ οι χαμηλές τιμές των αγροτικών προϊόντων και η ακρίβεια των λιπασμάτων είναι οι βασικότεροι λόγοι υποχώρησης της χρήσης των λιπασμάτων σε όρους ποσοτήτων. Εκτιμάται μάλιστα ότι στο προσεχές μέλλον, μόνο οι ελαιούχοι σπόροι θα έχουν αυξημένη χρήση λιπασμάτων, όλες οι άλλες καλλιέργειες μειωμένη.
Και για να κλείσει ο κύκλος των βασικών εισροών, πριν 10 μόλις ημέρες η EUROSTAT ανακοίνωσε ότι το 2022, η πτώση της αγοράς φυτοπροστατευτικών αγροχημικών σε όρους ποσοτήτων, έφτασε το 10% έναντι του προηγούμενου έτους και συρρικνώθηκε στους 322.000 τόνους στην Ευρώπη. Οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, έχουν την μεγαλύτερη μείωση χρήσης, με πρώτη την Ελλάδα (-33%).
Όπως φαίνεται και στο διάγραμμα, η συνολική ποσότητα των αγροχημικών που καταναλώθηκαν στις Ευρωπαϊκές χώρες ήταν η χαμηλότερη εδώ και 10 χρόνια. Η εξήγηση δεν είναι τόσο απλή και άμεση, αφού πολλά σκευάσματα κυκλοφορούν τα τελευταία χρόνια σε συμπυκνωμένη φόρμα, δηλαδή χρησιμοποιείται μικρότερη ποσότητα ανά επιφάνεια. Σίγουρα όμως το όλο θέμα χρίζει περαιτέρω διερεύνησης.
Πωλήσεις αγροχημικών στην ΕΕ (σε τόνους)
Εισερχόμαστε άραγε σε προβλήματα άλλης διάστασης στον αγροτικό χώρο και τις επιχειρήσεις που τον τροφοδοτούν αλλά και στη ζωή στην ύπαιθρο σαν σύνολο; Η πτώση των πωλήσεων αγροτικών εισροών, είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσει έντονα μια σειρά επιχειρήσεων της υπαίθρου, όπως είναι τα γεωπονικά καταστήματα, τις επιχειρήσεις πώλησης εξοπλισμού, τους υπεργολάβους αγροτικών εργασιών. Θα επηρεαστεί δηλαδή σταδιακά ολόκληρη η οικονομική δραστηριότητα.
Ήδη, στα καθ' υμάς, τα πρώτα σχετικά φαινόμενα έκαναν την εμφάνισή τους. Τrader της αγοράς λιπασμάτων, αθέτησε τις υποσχέσεις του με αποτέλεσμα να συμπαρασύρει στην πτώση του μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις του χώρου. Το φαινόμενο είναι σε εξέλιξη και οι πάντες απεύχονται τα χειρότερα...
