Δικαιότερη κατανομή του «ψαλιδιού» στις ΑΠΕ, όποτε χρειάζεται να εφαρμοσθεί για την ευστάθεια του συστήματος, υπόσχεται ο Μηχανισμός Αντιστάθμισης Περικοπών ΑΠΕ που βρίσκεται στα σκαριά. Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, η εισήγηση για τον Μηχανισμό βρίσκεται στο τελικό στάδιο ολοκλήρωσης από την Ομάδα Διοίκησης Έργου, που έχει συστήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Μάλιστα, είναι πιθανό η εν λόγω Επιτροπή να αποστείλει την πρότασή της στο ΥΠΕΝ ακόμη και μέσα στην εβδομάδα. Έτσι, θα ανοίξει ο δρόμος για την εφαρμογή του Μηχανισμού, κάτι που θα γίνει με Υπουργική Απόφαση.
Η πρόβλεψη για τη δημιουργία του μέτρου περιλαμβανόταν σε νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, το οποίο υπερψηφίστηκε την προηγούμενη άνοιξη. Στην πράξη, με αυτό θα ανακτώνται τα έσοδα των έργων ΑΠΕ που κανονικά θα έπρεπε να «ψαλιδιστεί» η παραγωγή τους, αλλά αυτό δεν κατέστη εφικτό για τεχνικούς λόφους. Τα ποσά αυτά θα αξιοποιούνται για την αποζημίωση για τις υπέρμετρες περικοπές που υπέστησαν άλλες μονάδες ΑΠΕ, ακριβώς γιατί τα πρώτα έργα «γλίτωσαν» το ψαλίδι.
Έναρξη την επόμενη άνοιξη
Όπως αναφερόταν στο σχετικό άρθρο του νομοσχεδίου, τη δημιουργία και διαχείριση του Μηχανισμού θα έχει ο ΔΑΠΕΕΠ, ο οποίος θα αναλάβει μεταξύ άλλων να δημιουργήσει και τον ειδικό λογαριασμό όπου θα καταλήγουν τα ανακτημένα έσοδα και από τον οποίο θα καλύπτονται οι αποζημιώσεις. Για τους σχετικούς υπολογισμούς, ο ΔΑΠΕΕΠ θα λαμβάνει σε μηνιαία βάση τα απαραίτητα στοιχεία από τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ, δηλαδή τους Διαχειριστές του συστήματος μεταφοράς και δικτύου διανομής, αντίστοιχα.
Με βάση τις ίδιες πληροφορίες, η υλοποίηση του μέτρου είναι αρκετά περίπλοκη, καθώς ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ θα πρέπει να δημιουργήσουν νέα ηλεκτρονικά συστήματα, στα οποία να καταγράφονται και οι τιμές στις οποίες εκκαθαρίζονται οι «πράσινες» Μεγαβατώρες που εγχέονται στο σύστημα, όσο και εκείνες στις οποίες θα εκκαθαριζόταν η παραγωγή ΑΠΕ που περικόπηκε. Κι αυτό γιατί τόσο η ανάκτηση των εσόδων, όσο και οι αποζημιώσεις, θα υπολογίζονται στη βάση της «ταρίφας» που έχει κάθε έργο.
Ο Μηχανισμός Αντιστάθμισης Περικοπών ΑΠΕ αποτελεί την πρώτη από μία σειρά εισηγήσεων που προβλέπεται να κάνει προς το ΥΠΕΝ η Ομάδα Διοίκησης Έργου, ώστε να «μπει τάξη» στον τρόπο με τον οποίο απορρίπτεται «πράσινη» παραγωγή, κάθε φορά που αυτό απαιτείται. Υπενθυμίζεται ότι κύρια αιτία (αλλά όχι μοναδική) είναι η υπερπαραγωγή ΑΠΕ, συγκριτικά με την εγχώρια κατανάλωση και τις όποιες εξαγωγές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, για να αποτραπεί ο κίνδυνος μπλακάουτ, θα πρέπει μία ποσότητα «πράσινων» Μεγαβατώρων να μείνουν εκτός συστήματος.
Ασφαλιστική δικλείδα
Για να μπουν κανόνες στο «ψαλίδι», η Ομάδα Διοίκησης Έργου πρόκειται στη συνέχεια να εισηγηθεί στο υπουργείο ένα μόνιμο πλαίσιο περικοπών. Επίσης, το ΥΠΕΝ σχεδιάζει την αυστηροποίηση των οικονομικών «πέναλτι» που ισχύουν στους Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης, όταν εγχέουν στο σύστημα ενέργεια από τα χαρτοφυλάκια που εκπροσωπούν, η οποία δεν έχει πωληθεί στη χονδρεμπορική αγορά.
Έτσι, ο Μηχανισμός προορίζεται να αποτελέσει μία ασφαλιστική δικλείδα οικονομικού τύπου, ώστε όταν για τεχνικούς λόγους δεν μπορούν να εφαρμοστούν πλήρως οι παραπάνω κανόνες, τα έργα που γλίτωσαν αντικανονικά το «ψαλίδι» να μην βλέπουν να αυξάνονται τα έσοδά τους για αυτό τον λόγο. Αντίστροφα, σε όσα έργα χρειάστηκε να περικοπούν υπέρμετρα, θα αποκαθίστανται τα έσοδά τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, προς ώρας, περικοπές εφαρμόζονται μόνο σε όσα έργα υπάρχει η τεχνική δυνατότητα για απορρίψεις από απόσταση. Αυτά είναι όλοι οι σταθμοί ΑΠΕ που συνδέονται στο σύστημα μεταφοράς, καθώς και ένα περιορισμένο χαρτοφυλάκιο (της τάξης του 1,5 GW) στο δίκτυο διανομής. Είναι ενδεικτικό ότι αν πέρυσι εφαρμοζόταν σε όλα τα έργα το «ψαλίδι», οι περικοπές θα έφταναν το 1.2% για κάθε μονάδα, ενώ στην πραγματικότητα οι απορρίψεις που υπήρξαν (σε όσες μονάδες έδιναν την τεχνική δυνατότητα) έφτασαν το 2%. Ήδη πάντως, όπως έχει γράψει το Insider.gr, έχει δρομολογηθεί η προσθήκη του απαραίτητου εξοπλισμού σε όλα τα έργα στο δίκτυο διανομής, με ισχύ άνω των 400 κιλοβάτ, ώστε να μπορεί να εφαρμοσθεί «ψαλίδι» στο σύνολό τους.
Ενισχύεται η επενδυτική αβεβαιότητα
Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι μέτρα όπως τα παραπάνω θα κάνουν μεν πιο δίκαιες τις περικοπές, ωστόσο δεν αναιρούν το γεγονός τις παρενέργειες που έχει φέρει η υψηλή διείσδυση ΑΠΕ και οι οποίες έχουν προκαλέσει αβεβαιότητα στις εισροές αιολικών και φωτοβολταϊκών, από τη συμμετοχή τους στην αγορά. Παρενέργειες που ξεκινούν από την εμφάνιση μηδενικών ή και αρνητικών ωριαίων χονδρεμπορικών τιμών, κατά τις οποίες μία σημαντική μερίδα του «πράσινου» χαρτοφυλακίου (τα έργα με συμβάσεις Feed-in-Premium) δεν έχουν έσοδα.
Επίσης, αν και θα γίνουν πιο δίκαιες, οι περικοπές πρόκειται να αυξηθούν. Μέχρι το τέλος Μαΐου οι απορρίψεις ανέρχονταν στα επίπεδα των 420 GWh (Γιγαβατώρων), δηλαδή ήταν ήδη υπερδιπλάσιες από όλο το 2023 (228 GWh). Καθώς το φθινόπωρο η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια θα περιοριστεί, και θα αυξηθούν οι απορρίψεις, εκτιμάται ότι το «ψαλίδι» για όλο το 2024 θα φτάσει τις 1.000 GWh.
Μάλιστα, η επενδυτική αβεβαιότητα πρόκειται να ενισχυθεί με το τέλος των εγγυημένων εσόδων για ένα έργα, που έχει ανακοινώσει ο υπουργός ΠΕΝ, Θεόδωρος Σκυλακάκης. Έτσι, τουλάχιστον για τους μη καθετοποιημένους «παίκτες» αυξάνεται και η δυσκολία χρηματοδότησης καινούριων μονάδων.
Κι αυτό γιατί οι τράπεζες ζητούν αυξημένη ίδια συμμετοχή στην επένδυση (έως και 30%), εγγυημένα έσοδα μέσω κάποιου «πράσινου» PPA, αλλά και πρόσθετες εξασφαλίσεις για τη σταθερή ροή εσόδων. Άμβλυνση του φαινόμενου πρόκειται να προσφέρει η διείσδυση της αποθήκευσης, και η «μεταφορά» μέρους της ζήτησης τις ώρες κορύφωσης της «πράσινης» παραγωγής – με την κυκλοφορία των πορτοκαλί τιμολογίων και τις αλλαγές στο «νυχτερινό».
Οριστική λύση ωστόσο θα δοθεί με την ανάπτυξη νέων διασυνδέσεων, για την εξαγωγή του πλεονάσματος της παραγωγής ΑΠΕ. Λύσεις που τοποθετούνται για μετά το τέλος της τρέχουσας 10ετίας.
