Το ευρώ σαφώς βρέθηκε στους κερδισμένους της βίαιης αναταραχής που κλόνισε τις διεθνείς αγορές τη Δευτέρα, όμως το ερώτημα είναι για πόσο ακόμη θα μπορέσει να διατηρήσει την ανοδική πορεία του. Το πιθανότερο σενάριο είναι να ενισχυθεί περαιτέρω ως ασφαλής προορισμός λόγω του νευρικού κλίματος και της έντονης μεταβλητότητας που επικρατεί στις αγορές και η οποία δεν αναμένεται να τελειώσει σύντομα.
Βεβαίως, η απόφαση της ΕΚΤ για το επιτόκιο του Σεπτεμβρίου παραμένει βασικός παράγοντας για τον προσδιορισμό της τάσης του ευρωπαϊκού ενιαίου νομίσματος, όμως δεν θα αποτελέσει το μοναδικό παράγοντα.
Η πορεία του ευρώ θα εξαρτηθεί εφεξής και από τις αποφάσεις της Federal Reserve, τις γεωπολιτικές εξελίξεις και φυσικά την Ιαπωνία, η οποία προσπάθησε να συγκρατήσει την άνοδο του γεν και ταυτόχρονα και των πληθωριστικών πιέσεων, προκαλώντας με την αύξηση των επιτοκίων για τη συνεπακόλουθη άνοδο του γεν αλυσιδωτές ρευστοποιήσεις στις διεθνείς αγορές μέσω της κατάρρευσης των θέσεων στην πρακτική του carry trade.
Το ευρώ εκτοξεύτηκε στα ύψη τη Δευτέρα, όταν τα διεθνή χρηματιστήρια έφθασαν στα όρια των αντοχών τους, καθώς θεωρείται ασφαλές καταφύγιο. Η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου εκτινάχθηκε πάνω από το 1,10 την πρώτη ημέρα της εβδομάδας, στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο, προτού υποχωρήσει την επομένη λίγο πάνω από το 1,09 και σήμερα διολισθήσει κάτω από το φράγμα αυτό.
Το ράλι της Δευτέρας φάνηκε να περιορίζει τις φετινές απώλειες του ευρώ στο 0,6%, καθιστώντας το το νόμισμα με τη δεύτερη καλύτερη επίδοση μεταξύ των νομισμάτων του G10.
Αυτές οι κινήσεις αντανακλούν το παγκόσμιο κλίμα: η τάση αποφυγής του κινδύνου ενίσχυσε το ευρώ κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης της χρηματιστηριακής αγοράς, ενώ η επιστροφή στο ρίσκο άσκησε καθοδική πίεση στο ενιαίο νόμισμα μετά από ένα ράλι ανακούφισης. Ωστόσο, το ευρώ ενδέχεται να αντιμετωπίσει περαιτέρω ανοδικές πιέσεις λόγω της επικρατούσας παγκόσμιας τάσης, η οποία εναλλάσσεται μεταξύ αρνητικού και θετικού προσήμου.
Το ευρώ ανακτά το καθεστώς του ασφαλούς νομίσματος
Ιστορικά, το ευρώ θεωρείται ασφαλής τοποθέτηση για τα χρήματα των επενδυτών λόγω της υψηλής του ρευστότητάς, της θέσης του ως κύριου αποθεματικού νομίσματος, του μεγάλου μεγέθους της οικονομίας της Ευρωζώνης και της σταθερής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.
Ωστόσο, αυτή η αντίληψη για την ασφάλεια μπορεί να υπονομεύτηκε από τον πόλεμο της Ουκρανίας, τις εξασθενημένες προοπτικές ανάπτυξης και την πρόσφατη πολιτική αναταραχή με επίκεντρο τη Γαλλία. Παρόλα αυτά, η Ευρωζώνη παραμένει κρίσιμο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας και το ευρώ ανέκτησε το καθεστώς του ως ασφαλούς καταφυγίου εν μέσω αναταραχής στην αγορά, που υποκινήθηκε από την άνοδο του γεν και την απότομη πτώση στη Wall Street.
Οι συναλλασσόμενοι στην αγορά ξένου συναλλάγματος εξακολουθούν να κλείνουν θέσεις στο «carry trade», μία πρακτική που οδήγησε σε αντιστροφή της πορείας του γεν και μέχρι στιγμής έχει ολοκληρωθεί μόλις το 50% έως 60% αυτής της διαδικασίας. Πρόκειται για μια τακτική στο πλαίσιο της οποίας οι επενδυτές δανείζονται σε ένα νόμισμα χαμηλής απόδοσης για να αγοράσουν ενεργητικό σε μία χώρα με νόμισμα υψηλής απόδοσης, με στόχο να επωφεληθούν από τη διαφορά των επιτοκίων. Οι επενδυτές δανείζονται γεν με χαμηλότερα επιτόκια για να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις σε μετοχές, επομένως η πρόσφατη αντιστροφή του γεν συνέβαλε στις απότομες ρευστοποιήσεις στα διεθνή χρηματιστήρια.
Ακόμη είναι πολύ νωρίς για να συμπεράνει κάποιος ότι η αστάθεια έχει λήξει. Η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας αναμένεται να συνεχίσει την πολιτική της νομισματικής σύσφιξης, όχι μόνο αυξάνοντας τα επιτόκια αλλά και μειώνοντας τις αγορές ομολόγων της, παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις αξιωματούχων της ότι δεν πρόκειται να κάνει κίνηση όσο συνεχίζεται η αναστάτωση στις αγορές.
Αυτό είναι πιθανό να οδηγήσει σε περαιτέρω επαναπατρισμό του γεν, καθώς πολλές ιαπωνικές επιχειρήσεις, που βαρύνονται με υψηλό χρέος, θα χρειαστεί να αποπληρώσουν τα δάνειά τους. Αυτή η τάση θα μπορούσε να συνεχίσει να πιέζει το δολάριο και να προσφέρει στήριγμα στο ευρώ, καθώς και στα νομίσματα που επηρεάζονται λιγότερο από τις παγκόσμιες τάσεις, όπως το δολάριο Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας.
Διαχειριστές κεφαλαίου υποστηρίζουν ότι οι πωλήσεις θέσεων χρηματοδοτούμενες με γεν απέχουν ακόμη πολύ από το τέλος τους και ενδεχομένως όλο αυτό να επεκταθεί στις πιστωτικές αγορές, επιφέροντας ζημίες σε ορισμένες τράπεζες και πιθανόν πλήττοντας το δολάριο.
«Το πρόβλημα είναι ότι κανένας δεν γνωρίζει πόσες θέσεις ακόμη του carry trade θα κλείσουν και τα συμφέροντα που διακυβεύονται. Ένα από τα σημεία που παρακολουθούμε είναι εάν υπάρξουν κάποιες τράπεζες που δεχθούν πιέσεις αυτή τη στιγμή, επειδή έχουν δανείσει υπερβολικά, είτε σε αντισταθμιστικά ταμεία είτε σε ιδιώτες επενδυτές», αναφέρει ο Κουν Γκοχ, επικεφαλής έρευνας της ANZ.
Στο επίκεντρο η επόμενη συνεδρίαση των ΕΚΤ και Fed
Όχι μόνο οι παγκόσμιες τάσεις, αλλά και η πορεία των επιτοκίων της ΕΚΤ είναι βασικοί παράγοντες που θα καθορίσουν την κίνηση του ευρώ. Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη επιταχύνθηκε απροσδόκητα στο 2,6% τον Ιούλιο, από 2,5% τον προηγούμενο μήνα, γεγονός που περιόρισε κάπως τις υψηλές προσδοκίες για δεύτερη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ το Σεπτέμβριο.
Σημάδια οικονομικής ανάκαμψης στην Ευρωζώνη θα μπορούσαν επίσης να προσελκύσουν εισροές κεφαλαίων, καθώς οι επενδυτές αναζητούν σταθερότητα εν μέσω της συνεχιζόμενης μεταβλητότητας της αγοράς.
Από την άλλη, η Federal Reserve αναμένεται ευρέως να αρχίσει να μειώνει τα επιτόκιά της τον Σεπτέμβριο και μάλιστα περισσότερο από 25 μονάδες βάσης, τουλάχιστον για τις δύο συνεδριάσεις, Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου, καθώς τα χειρότερα του αναμενομένου στοιχεία για την απασχόληση Ιουλίου στις ΗΠΑ με την άνοδο της ανεργίας πυροδότησαν ανησυχίες ότι η αμερικανική οικονομία διολισθαίνει σε ύφεση. Οι αγορές αναμένουν ότι η πρόσφατη αναταραχή της αγοράς θα ωθήσει τη Fed να κάνει τρεις μειώσεις επιτοκίων φέτος, οδηγώντας σε περαιτέρω πτώση το δολάριο.
Το βασικό ερώτημα είναι εάν η Fed θα μειώσει τα επιτόκιά της κατά 50 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου, ενδεχομένως και του Οκτωβρίου, προκειμένου να απομακρύνει κάθε ανησυχία για την αμερικανική οικονομία, εν όψει μάλιστα των εκλογών της 5ης Νοεμβρίου, παρότι τα θεμελιώδη δεν έχουν αλλάξει. Ήδη, έχουν αυξηθεί οι προσδοκίες στην αγορά ότι η επόμενη μείωση θα είναι των 50 και όχι των 25 μονάδων βάσης, που σημαίνει ότι η Φέντεραλ Ριζέρβ θα κινηθεί πιο επιθετικά από την ΕΚΤ. Σε αυτή την περίπτωση, το δολάριο θα δεχθεί πολύ πιο έντονες καθοδικές πιέσεις, σε μία άρδην αλλαγή σκηνικού σε σχέση με λίγους μήνες πριν, όταν ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός στις ΗΠΑ τροφοδοτούσε σενάρια ότι η Fed μπορεί να μην έκανε κίνηση ούτε το Σεπτέμβριο.
Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα στοιχεία για τον πληθωρισμό Ιουλίου που θα ανακοινωθούν στις ΗΠΑ την επόμενη εβδομάδα και θα διαμορφώσουν μία πιο σαφή εικόνα για τις επόμενες κινήσεις της Fed. Οι επόμενες κινήσεις των κορυφαίων κεντρικών τραπεζών θα εξαρτηθούν και από το γεωπολιτικό περιβάλλον και ειδικά τη σκακιέρα στη Μέση Ανατολή για τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει ένας δυνητικός πόλεμος Ισραήλ - Ιράν στις αγορές πετρελαίου και κατά συνέπεια στον πληθωρισμό.
Προς το παρόν, το αποδυναμωμένο δολάριο και η πτώση των αμερικανικών μετοχών θα μπορούσαν να ενισχύσουν περαιτέρω το καθεστώς του ευρώ ως ασφαλούς νομίσματος. Η ελκυστικότητα του ευρώ ως σταθερού περιουσιακού στοιχείου σε περιόδους παγκόσμιας αβεβαιότητας μπορεί να ενισχυθεί από τις σχετικά ισχυρές επιδόσεις του σε σύγκριση με άλλα νομίσματα.
