Τουλάχιστον μία ρυθμιστική απόφαση στη Λευκωσία απομένει για να ξεμπλοκάρει η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, μετά την ψήφιση χθες στην ελληνική Βουλή της ρύθμισης που προβλέπει τον ισόποσο επιμερισμό του γεωπολιτικού ρίσκου.
Όπως προκύπτει από το κείμενο της διακρατικής συμφωνίας, το οποίο επίσης κατατέθηκε χθες στη Βουλή, η σχετική απόφαση θα πρέπει να ληφθεί έως τη Δευτέρα, 30 Σεπτεμβρίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη διακρατική συμφωνία αναφέρεται πως η κατάθεση της σχετικής ρύθμισης στην ελληνική Βουλή θα γινόταν μέχρι την Παρασκευή, 27 Σεπτεμβρίου, κάτι που τηρήθηκε από την Αθήνα. Όπως είναι φυσικό, όλες οι προθεσμίες που αναφέρονται στο συγκεκριμένο κείμενο -όπως η διορία για την παραπάνω νέα ρυθμιστική απόφαση- είναι δεσμευτικές και για τις δύο πλευρές, με δεδομένο ότι το Πλαίσιο Κατανόησης υπογράφηκε από τους υπουργούς Ενέργειας, Θόδωρο Σκυλακάκη και Γιώργο Παπαναστασίου, εκπροσωπώντας τις δύο κυβερνήσεις.
Στο μικροσκόπιο της Κομισιόν
Επίσης, η διακρατική συμφωνία βρίσκεται στο «μικροσκόπιο» και της Κομισιόν, η οποία ελέγχει κατά πόσο τηρούνται τα συμφωνηθέντα. Υπενθυμίζεται πως το Great Sea Interconnector όχι μόνο έχει ενταχθεί στα Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI), αλλά έχει λάβει και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ύψους 657 εκατ. ευρώ.
Όπως είναι γνωστό, η ανάκτηση του κόστους του έργου επιμερίζεται κατά 37% στους Έλληνες καταναλωτές και κατά 63% στους Κύπριους. Σε περίπτωση ωστόσο που η υλοποίηση της διασύνδεσης καθυστερήσει επ' αόριστον ή ματαιωθεί λόγω εξωγενών παραγόντων (βλ. αντίδραση Τουρκίας), χωρίς υπαιτιότητα του φορέα υλοποίησης (ΑΔΜΗΕ), τότε η ανάκτηση των δαπανών που θα έχουν γίνει έως τότε, θα κατανεμηθεί κατά 50-50% στις δύο χώρες.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το ελληνικό κράτος θα αναλάβει μέσω του προϋπολογισμού την κάλυψη ενός επιπλέον 13% των δαπανών, κάτι που η κυβέρνηση έκρινε πως θα πρέπει να υπερψηφιστεί από το Κοινοβούλιο. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη εισήχθη στη διακρατική συμφωνία έπειτα από ελληνική πρόταση, καθώς η Αθήνα αναγνώρισε πως σε αντίθετη περίπτωση η Κύπρος θα επωμιζόταν δυσανάλογο βάρος.
Τροποποίηση απόφασης
«Συνεισφέρουμε στον γεωπολιτικό κίνδυνο, περισσότερο απ' ό,τι η αρχική εκτίμηση που υπάρχει στην ανάλυση κόστους-οφέλους, λόγω του πολύ μεγάλου μεγέθους του έργου και της ανάγκης της Κυπριακής Δημοκρατίας να αισθανθεί μεγαλύτερη ασφάλεια. Εμείς αισθανόμαστε μεγάλη ασφάλεια σε ό,τι αφορά το γεωπολιτικό ρίσκο», σημείωσε χαρακτηριστικά χθες ο υπουργός ΠΕΝ, κατά τη συζήτηση της ρύθμισης στη Βουλή. Πρόσθεσε πως το έργο παραλίγο να μην γίνει -καθώς βρίσκεται υπό αναστολή- και δεν θα γινόταν αν δεν ψηφιζόταν η διάταξη για το γεωπολιτικό ρίσκο.
Μετά την υπερψήφιση από την ελληνική Βουλή, και με βάση όσα προβλέπει η διακρατική συμφωνία, θα πρέπει έως την επόμενη Δευτέρα η ελληνική και η κυπριακή ρυθμιστική αρχή (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ) να αναθεωρήσουν την κοινή απόφαση για τον διασυνοριακό επιμερισμό κόστους (Cross Border Cost Allocation) της διασύνδεσης, ώστε σε αυτόν να ενσωματωθεί η νέα πρόβλεψη για το γεωπολιτικό ρίσκο.
Αυτή τη στιγμή, για παράδειγμα το ρυθμιστικό πλαίσιο στη Λευκωσία προβλέπει πως, σε ένα σενάριο καθυστέρησης ή ματαίωσης του έργου λόγω εξωγενών παραγόντων, η Κύπρος «ενδέχεται» να αναλάβει την ανάκτηση του 63% των δαπανών που θα έχουν γίνει έως τότε. Με την τροποποίηση θα απαλειφθεί το «ενδέχεται» (όπως και το ποσοστό) και θα αντικατασταθεί με την πρόβλεψη ότι θα ανακτηθεί σίγουρα το 50%.
Αν η σχετική τροποποίηση δεν γίνει μέχρι την επόμενη Δευτέρα, τότε όχι μόνο καταστρατηγείται η διακρατική συμφωνία, αλλά και επί της ουσίας παύει να ισχύει η ρύθμιση που ψηφίστηκε χθες στην ελληνική Βουλή.
Εμπλοκή με το έσοδο
Αν και η ενσωμάτωση στο κυπριακό ρυθμιστικό πλαίσιο του ισόποσου επιμερισμού του γεωπολιτικού ρίσκου ξεμπλοκάρει το έργο, αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει μία ακόμη εκκρεμότητα που κανονικά θα πρέπει να διευθετηθεί επίσης μέχρι τη Δευτέρα, 30 Σεπτεμβρίου. Κι αυτό γιατί, όπως προκύπτει και πάλι από το κείμενο της διακρατικής συμφωνίας, θα πρέπει μέχρι τη συγκεκριμένη ημερομηνία, οι δύο ρυθμιστικές αρχές (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ) να εγκρίνουν και το έσοδο του έργου για τη διετία 2024-2025.
Με την κοινή απόφαση που έλαβαν οι δύο ρυθμιστικές αρχές πριν από λίγες ημέρες, αναγνώρισαν τις κεφαλαιουχικές δαπάνες του φορέα υλοποίησης. Η έγκριση του εσόδου θα γίνει με βάση τις κεφαλαιουχικές δαπάνες (και τα λειτουργικά έξοδα) και το μεσοσταθμικό κόστος κεφαλαίου σε κάθε χώρα, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τον καθορισμό των χρεώσεων στους λογαριασμούς ρεύματος. Κάτι που δεν έχει γίνει ακόμη από την κυπριακή ρυθμιστική αρχή.
Μάλιστα, όπως έχει γράψει το Insider.gr, η κοινή απόφαση είναι «κουτσουρεμένη», καθώς η ΡΑΕΚ ζήτησε να εξαιρεθούν από τις κεφαλαιουχικές δαπάνες 38 εκατ. ευρώ, ενώ δεν αναγνώρισε λειτουργικά έσοδα – αναμένοντας περαιτέρω στοιχεία από τον ΑΔΜΗΕ. Ο ΑΔΜΗΕ θα επανέλθει με αίτηση αναθεώρησης, σύμμαχος της οποίας είναι και το ελληνικό Δημόσιο (κύριος μέτοχος του Διαχειριστή), ο οποίος θεωρεί ότι θα πρέπει να εκδοθούν οι ρυθμιστικές αποφάσεις που θα καθιστούν το έργο οικονομικά βιώσιμο.
Το γεγονός ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία έκδοσης των αποφάσεων των ρυθμιστικών αρχών για το έσοδο αναφέρεται και στη ρύθμιση για το γεωπολιτικό ρίσκο, ώστε με άλλο εδάφιό της να ανάψει το «πράσινο φως» στον ΑΔΜΗΕ να καταβάλει 26,8 εκατ. ευρώ για την εξυπηρέτηση των συμβάσεων κατασκευής του έργου. Πρόκειται για την επόμενη δόση που πρέπει να λάβει άμεσα η γαλλική Nexans, κατασκευάστρια του έργου.
