Οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου κατέγραψαν αύξηση κατά περίπου 10% την τελευταία εβδομάδα και επανέφεραν στην επιφάνεια σενάρια για ράλι ακόμη και άνω των 100 δολαρίων το βαρέλι μέσα στους επόμενους μήνες λόγω της διεύρυνσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Η παγκόσμια αγορά παρακολουθεί στενά τις κινήσεις του πετρελαίου, οι οποίες, κατά την τελευταία διετία παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις, πρώτα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και τώρα λόγω της κρίσης στη Μέση Ανατολή, με τελευταία «πινελιά» την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ και τα επερχόμενα αντίποινα.
Οι τιμές του πετρελαίου κατέγραψαν άνοδο και ενίσχυσαν τις ανησυχίες για άνοδο στο κόστος της ενέργειας και των καυσίμων αλλά και στα τρόφιμα και σε βασικά είδη καθώς όπως είναι γνωστό, ο «μαύρος» χρυσός επηρεάζει ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα.
Το Brent διαπραγματεύεται στα 77,69 δολάρια διατηρώντας σημαντικά κέρδη σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα αλλά και πάλι, η άνοδος δεν θυμίζει σε τίποτα τις τιμές του αργού μετά από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία όπου προσέγγισε τα 130 δολάρια. Προς το παρόν η αγορά βρίσκεται σε εγρήγορση αλλά ακόμη δεν έχει σημάνει ο κώδωνας του κινδύνου για ράλι. Και αυτό, επειδή, όπως εκτιμούν οι διεθνείς αναλυτές, η περαιτέρω κλιμάκωση της κρίσης δεν είναι δεδομένη, ούτε είναι γνωστό για πόσο διάστημα θα διαρκέσει ούτε πόσες ποσότητες πετρελαίου θα αφαιρέσει από την αγορά.
Τα επίπεδα προμήθειας στη διεθνή αγορά είναι ικανοποιητικά και δεν έχουν σχέση με την στενότητα που είχε παρατηρηθεί πριν από μία διετία ή παλαιότερα. Ο ΟΠΕΚ+ σχεδιάζει να χαλαρώσει τις περικοπές από τον Δεκέμβριο και άλλοι προμηθευτές όπως οι ΗΠΑ συνεχίζουν ακάθεκτοι την παραγωγή. Η απρόσκοπτη διοχέτευση αργού (μέχρι στιγμής) στην αγορά αμβλύνει αλλά δεν εξαλείφει τις πιέσεις από μία πιθανή διακοπή εφοδιασμού από το Ιράν, το οποίο είναι ο έβδομος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο. Εάν η σύγκρουση κλιμακωθεί, «η απομάκρυνση ενός μεσαίου μεγέθους προμηθευτή όπως το Ιράν θα οδηγούσε σε άνοδο των τιμών», αναφέρει μιλώντας στο BBC η Caroline Bain από την Capital Economics.
Ωστόσο, ο άμεσος αντίκτυπος της παραγωγής πετρελαίου του Ιράν δεν είναι η μόνη ανησυχία. Υπάρχει ο κίνδυνος – αν και μικρός - οποιαδήποτε κλιμάκωση στην περιοχή να μπλοκάρει τα στενά του Ορμούζ, ένα σχετικά στενό κανάλι μέσω του οποίου διέρχονται πετρελαιοφόρα τα οποία διακινούν περίπου το ένα τρίτο του πετρελαίου που μεταφέρεται δια θαλάσσης. Αποτελεί επίσης τη δίοδο μέσω της οποίας μεταφέρεται το ένα πέμπτο του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), ένα καύσιμο από το οποίο έχει καταστεί ακόμη πιο απαραίτητο από τότε που επιβλήθηκαν κυρώσεις στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.
Πώς θα κινηθούν οι τιμές το επόμενο διάστημα
Οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν την περασμένη εβδομάδα φθάνοντας τα 78 δολάρια καθώς οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή κλιμακώθηκαν, λόγω των πυραυλικών επιθέσεων του Ιράν στο Ισραήλ.
Οι επενδυτές παρακολουθούν στενά την κατάσταση και εκφράζουν ανησυχίες ότι οποιαδήποτε αντίποινα από το Ισραήλ θα μπορούσε να διαταράξει τον παγκόσμιο εφοδιασμό πετρελαίου και να οδηγήσει τις τιμές ακόμη υψηλότερα. Πριν από ένα μήνα οι τιμές είχαν κινηθεί στο φάσμα των 74 δολαρίων το βαρέλι ενώ είχαν πέσει ακόμη και στα 70 δολάρια (πριν από λίγες ημέρες). Αυτό οδήγησε με τη σειρά του τις τιμές των καυσίμων για χώρες εισαγωγής όπως η Ελλάδα χαμηλότερα. Πλέον από τον Αύγουστο, οι Έλληνες καταναλωτές πληρώνουν λιγότερα για βενζίνη και πετρέλαιο κίνησης ενώ αναμενόταν ότι και το πετρέλαιο θέρμανσης θα ήταν φθηνότερο σε σχέση με πέρυσι κατά περίπου 30 λεπτά. Οι τιμές του Brent έχουν πλέον «τσιμπήσει» λίγο και κινούνται γύρω από τα 78 δολάρια, κάτι που δεν θα είχε σημαντική επίδραση στις τιμές των καυσίμων εάν δεν σημείωνε περαιτέρω άνοδο.
Από την περασμένη Τρίτη, οι τιμές του πετρελαίου έχουν αυξηθεί κατά σχεδόν 7 δολάρια το βαρέλι μετά από τις πυραυλικές επιθέσεις του Ιράν προς το Ισραήλ. Εάν το Ισραήλ στοχεύσει τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, θα μπορούσε να απομακρύνει περίπου το 4% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου, διογκώνοντας περαιτέρω τις τιμές.
Ωστόσο, παρά το ενδεχόμενο βραχυπρόθεσμης αύξησης των τιμών, οι αναλυτές της ANZ πιστεύουν ότι η πλεονάζουσα δυναμικότητα του ΟΠΕΚ θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξισορρόπηση της αγοράς και να περιορίσει τη διάρκεια τυχόν αυξήσεων τιμών.
Η σχέση μεταξύ γεωπολιτικών κινδύνων και τιμών του πετρελαίου είναι πολύπλοκη. Σε έρευνα της ANZ αναφέρεται ότι ιστορικά γεγονότα, όπως ο πόλεμος του Κόλπου και η 11η Σεπτεμβρίου, προκάλεσαν σημαντικό γεωπολιτικό κίνδυνο, αλλά δεν κατέληξαν πάντα σε ανάλογη άνοδο των τιμών του πετρελαίου.
Για παράδειγμα, παρά την αύξηση κατά 460% του Δείκτη Γεωπολιτικού Κινδύνου κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου, οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν μόνο κατά 9%. Αυτό υποδηλώνει ότι ενώ οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να ωθήσουν προσωρινά τις τιμές του πετρελαίου υψηλότερα, το κλίμα της αγοράς μπορεί να μεταβληθεί γρήγορα μόλις εκτονωθούν οι άμεσοι κίνδυνοι.
