Πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο οι φωνές για δύο ακόμη μειώσεις των επιτοκίων από την ΕΚΤ έως τα τέλη του έτους, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις του Insider.gr που θεωρούσε εξαιρετικά πιθανό το σενάριο αυτό. Από τις πλέον ηχηρές φωνές, είναι αυτή του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος αναμένει δύο ακόμη μειώσεις των επιτοκίων έως το τέλος του 2024 και περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής το 2025.
Είναι γεγονός ότι τα «σύννεφα» πυκνώνουν πάνω από την οικονομία της Ευρωζώνης, τόσο από τα ενδογενή προβλήματα όσο και από πιθανές εξωγενείς γεωπολιτικές επιπτώσεις, την ώρα που ο πληθωρισμός έχει υποχωρήσει κάτω από το στόχο του 2%, παρότι στην Ελλάδα παραμένει πολύ πιο πάνω.
Οι κεντρικές τράπεζες της Ιταλίας και της Πορτογαλίας αναθεώρησαν επί τα χείρω τις προβλέψεις τους για τον φετινό ρυθμό ανάπτυξης, επικαλούμενες την επιβράδυνση των εξαγωγών και τη μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, η Γερμανία βλέπει τη βαριά βιομηχανία της να παραπαίει, με βουτιά των βιομηχανικών παραγγελιών τον Αύγουστο, η Γαλλία σταθερά σε βαθιά δημοσιονομική δίνη και η Ιταλία με υψηλά ελλείμματα και χρέη. Επενδυτικοί οίκοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι οι δημοσιονομικές πολιτικές θα γίνουν «βαρίδι» για την ανάπτυξη και οι μεγάλες διαρθρωτικές προσαρμογές που χρειάζονται, ειδικά από τις μεγαλύτερες οικονομίες του ευρώ, σημαίνουν ότι απαιτούνται πολύ χαμηλότερα επιτόκια που θα αντισταθμίζουν αυτό το δημοσιονομικό βάρος.
Από την άλλη, η κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή ωθεί την οικονομία σε μία επικίνδυνη χρονική συγκυρία, όπως χαρακτηριστικά προειδοποίησε ο Αντιπρόεδρος της S&P Global Ντάνιελ Γέργκιν, με την άνοδο των τιμών πετρελαίου να απειλεί αναζωπύρωση του πληθωρισμού, καθώς σύμφωνα με αναλυτές μία άνοδος 10 δολαρίων στην τιμή του «μαύρου χρυσού» σημαίνει αύξηση του πληθωρισμού κατά 0,3% έως 0,4%.
Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη υποχώρησε στο 1,8% το Σεπτέμβριο, παρότι στην Ελλάδα παρέμεινε αυξημένος στο 3% με μικρή επιβράδυνση από το 3,2% του Αυγούστου. Σε μηνιαία βάση μάλιστα, η Ελλάδα παρουσίασε το μεγαλύτερο ρυθμό ανατιμήσεων στην Ευρωζώνη, με ποσοστό 1,7%. Αντίστοιχα, ο δομικός πληθωρισμός στην Ευρωζώνη, που εξαιρεί τις τιμές τροφίμων και ενέργειας, παραμένει υψηλός στο 2,7% με μικρή αποκλιμάκωση από το 2,8% του Αυγούστου.
Μείωση σε κάθε συνεδρίαση της ΕΚΤ;
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας, υποστηρίζει δύο ακόμη μειώσεις των επιτοκίων 25 μονάδων βάσης φέτος, μία στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας και μία στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου, αφού τα τελευταία στοιχεία για τον πληθωρισμό και την οικονομική δραστηριότητα ήταν πολύ πιο ήπια του αναμενομένου.
Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Στουρνάρας είχε θεωρήσει εφικτές τις τέσσερις μειώσεις των επιτοκίων φέτος από το Μάρτιο. Τότε είχε πει ότι εάν ο πληθωρισμός εξελισσόταν σύμφωνα με τις προβλέψεις του Μαρτίου και εάν αυτή η τάση συνεχιζόταν μέχρι το τέλος του έτους, τότε θα ήταν πιθανή η μείωση των επιτοκίων κατά τέσσερις φορές φέτος, κατά 25 μονάδες βάσης κάθε φορά, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι αυτή δεν ήταν ακόμη ενιαία άποψη.
Σε σημερινές δηλώσεις του στους FT, o Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης υπογράμμισε ότι ο πληθωρισμός είναι σε καλό δρόμο για να φθάσει το στόχο της ΕΚΤ στο πρώτο εξάμηνο του 2025, ενισχύοντας τα επιχειρήματα όσων ζητούν να μειωθούν τα άκρως περιοριστικά επιτόκια γρηγορότερα του αναμενομένου.
«Ακόμα κι αν έχουμε μια μείωση των 25 μονάδων βάσης τώρα και μια ακόμη το Δεκέμβριο, θα επιστρέψουμε μόλις στο 3% - που εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά περιοριστικό σημείο», είπε ο κ. Στουρνάρας, προσθέτοντας ότι υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής το 2025.
Ο κ. Στουρνάρας επεσήμανε ότι «οι δείκτες οικονομικής εμπιστοσύνης βρίσκονται μεταξύ ζωής και θανάτου» και «ο πληθωρισμός υποχωρεί ταχύτερα σε σύγκριση με τις προβλέψεις της ΕΚΤ του Σεπτεμβρίου», τόνισε. «Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι ίσως φτάσουμε στο στόχο του 2% το πρώτο τρίμηνο του 2025». Μάλιστα, σημείωσε ότι εάν ο πληθωρισμός συνεχίσει την καθοδική πορεία προς τον στόχο του 2%, γιατί να μην γίνεται μείωση σε κάθε συνεδρίαση της ΕΚΤ.
Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα, υπάρχουν λίγα μέλη του διοικητικού συμβουλίου που έχουν ριζικά αντίθετες απόψεις για τη βραχυπρόθεσμη οικονομική πολιτική της ΕΚΤ.
«Πρέπει να δράσουμε σταδιακά, τα οικονομικά είναι κοινωνική επιστήμη και όχι κβαντική μηχανική και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να λάβουν αποφάσεις αντιμετωπίζοντας τεράστια αβεβαιότητα. Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει αύριο», είπε χαρακτηριστικά.
Από τον πληθωρισμό στην ανάπτυξη
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του Γάλλου κεντρικού τραπεζίτη Βιλερουά ντε Γκαλό, που είπε ότι η ΕΚΤ είναι πολύ πιθανόν να μειώσει τα επιτόκια την επόμενη εβδομάδα και θα χαλαρώσει ξανά τη νομισματική πολιτική της στις επόμενες συνεδριάσεις ανάλογα με την πορεία του πληθωρισμού.
«Ναι, πολύ πιθανόν να μειώσουμε τα επιτόκια στην επόμενη συνεδρίαση και δεν θα είναι η τελευταία μείωση. Όμως ο ρυθμός που θα ακολουθήσουμε θα εξαρτηθεί από την πρόοδο στη μάχη κατά του πληθωρισμού», είπε σε δηλώσεις του στο ραδιοφωνικό σταθμό Franceinfo. Ενώ τα τελευταία δύο χρόνια ο βασικός κίνδυνος ήταν ο πληθωρισμός, τώρα η προσοχή πρέπει να επικεντρωθεί στον κίνδυνο της αδύναμης ανάπτυξης, συμπλήρωσε. Αναφερόμενος στην κατάσταση στη Μέση Ανατολή και την άνοδο των τιμών πετρελαίου, ο Βιλερουά τόνισε ότι η ΕΚΤ τείνει να αντιμετωπίζει τέτοιου είδους κραδασμούς, υπό την προϋπόθεση ότι είναι προσωρινοί και δεν τροφοδοτούν πιέσεις στις τιμές.
Υπέρ της μείωσης των επιτοκίων στη συνεδρίαση της 17ης Οκτωβρίου έχουν ταχθεί και οι κεντρικοί τραπεζίτες της Φινλανδίας, της Λετονίας και της Πορτογαλίας, ενώ στροφή έχει κάνει και το «αρχιγεράκι» της ΕΚΤ, Χοακίμ Νάγκελ, ο διοικητής της Μπούντεσμπανκ, λέγοντας ότι είναι ανοικτός στο να συζητηθεί μείωση των επιτοκίων την επόμενη εβδομάδα, παρότι ο δομικός πληθωρισμός της Ευρωζώνης παραμένει υψηλός. Βεβαίως αναλυτές αναφέρουν ότι ο Νάγκελ αλλάζει στάση έχοντας το βλέμμα του στραμμένο στη γερμανική οικονομία που παραπαίει και η οποία προβλέπεται να παρουσιάσει ύφεση για δεύτερη διαδοχική χρονιά φέτος με το γενικό δείκτη τιμών στο 1,8%.
Αναποφάσιστος είναι ωστόσο ακόμη ο Βέλγος κεντρικός τραπεζίτης Πιέρ Βουνς, επικαλούμενος τις υψηλότερες τιμές ενέργειας, ενώ ο Σλοβάκος Πέτερ Καζίμιρ δεν εμφανίστηκε τόσο σίγουρος ότι τα επιτόκια θα μειωθούν την επόμενη εβδομάδα, επισημαίνοντας ότι η τελευταία συνεδρίαση του έτους μπορεί να είναι η καταλληλότερη στιγμή για μείωση.
«Θεωρείται τελειωμένη υπόθεση στα μέσα ενημέρωσης ότι τα επιτόκια θα μειωθούν», δήλωσε ο Καζίμιρ στους δημοσιογράφους στη Μπρατισλάβα. «Αλλά πρέπει να πω ότι δεν είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι θα πρέπει να λαμβάνουμε αποφάσεις με γνώμονα μόνο μια καλή μέτρηση», είπε, αναφερόμενος στη μείωση του πληθωρισμού τον Σεπτέμβριο κάτω από τον στόχο του 2% για πρώτη φορά από το 2021.
Αλλαγή στάσης οικονομολόγων
Επίσης, στο τελευταίο poll του Reuters poll που έγινε στις 2 έως 8 Οκτωβρίου, περισσότεροι από το 90% των οικονομολόγων βλέπουν πιο γρήγορη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη αναμένοντας ότι η ΕΚΤ θα κάνει δύο μειώσεις των επιτοκίων 25 μονάδων βάσης έως το τέλος του έτους, μία στις 17 Οκτωβρίου και μία το Δεκέμβριο. Στο poll του προηγούμενου μηνός, μόλις το 12% των οικονομολόγων είχαν προβλέψει μείωση τον Οκτώβριο.
Η αλλαγή στάσης έχει να κάνει με την υποχώρηση του πληθωρισμού κάτω από το στόχο του 2% και τις πρόσφατες δηλώσεις της προέδρου Κριστίν Λαγκάρντ, που έκανε νύξη για μείωση αυτό το μήνα.
Τους τελευταίους έξι μήνες, οικονομολόγοι προέβλεπαν σταθερά τρεις επιτοκιακές μειώσεις των 25 μονάδων βάσης για φέτος, ενώ τώρα περιμένουν τέσσερις. Οι 70 από τους 75 οικονομολόγους προέβλεψαν στο τελευταίο poll ότι το επιτόκιο καταθέσεων θα μειωθεί στο 3,25% στην επόμενη συνεδρίαση και εν συνεχεία στο 3% το Δεκέμβριο. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα φθάσει πιο γρήγορα κοντά στο ουδέτερο επιτόκιό της καθώς προσπαθεί να διαχειριστεί τους αυξανόμενους κινδύνους για την οικονομία.
Επίσης, 41 από τους 72 οικονομολόγους προέβλεψαν ότι η ΕΚΤ θα μειώσει δύο φορές τα επιτόκια στο επόμενο τρίμηνο, με το βασικό επιτόκιο καταθέσεων στο 2,50%. Όσο για τον πληθωρισμό, ο οποίος διαμορφώθηκε το Σεπτέμβριο στο 1,8%, ενδεχομένως να ενισχυθεί ελαφρώς και να διαμορφωθεί στο 2% το επόμενο τρίμηνο, παραμένοντας στο επίπεδο αυτό τουλάχιστον έως το 2027.
