Ενεργοποιούνται και επίσημα ευρωπαϊκοί πόροι ύψους 2 δισ. ευρώ για την επιδότηση δράσεων για το «πρασίνισμα» της νησιωτικής Ελλάδας, με την υπογραφή της τριμερούς σύμβασης ανάμεσα στην ελληνική πολιτεία, την Κομισιόν και την ΕΤΕπ. Η τελετή υπογραφής θα πραγματοποιηθεί στη Νάξο αύριο Πέμπτη, 21 Νοεμβρίου, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την υλοποίηση μίας ευρείας σειράς δράσεων που στοχεύουν στη μείωση τόσο του περιβαλλοντικού αποτυπώματος όσο και του ενεργειακού κόστους των τοπικών κοινωνιών, αλλά και στην κάλυψη των αναγκών σε άρδευση και ύδρευση.
Το «παρών» στην τελετή θα δώσει ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Σε ανώτερο επίπεδο θα εκπροσωπηθεί και η Κομισιόν, μέσω του Μάρος Σέφκοβιτς αντιπρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από την πλευρά της ΕΤΕπ θα παραστεί ο Ιωάννης Τσακίρης, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Μέσω του Ταμείου θα διατεθούν τα έσοδα από τις δημοπρασίες 25 εκατ. δικαιωμάτων εκπομπών CO2. Το ύψος των διαθέσιμων κεφαλαίων θα εξαρτηθεί από την τιμή των δικαιωμάτων CO2, με τις προβλέψεις να το τοποθετούν στα επίπεδα των 2 δισ. ευρώ.
200 εκατ. για «πράσινη» αφαλάτωση
Σύμφωνα με γραπτή απάντηση στη Βουλή του υπουργού ΠΕΝ, Θεόδωρου Σκυλακάκη, μία από τις επενδύσεις που θα χρηματοδοτηθούν, με κεφάλαια ύψους 200 εκατ. ευρώ, αφορά την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Για αυτό τον σκοπό θα προωθηθεί ένας συνδυασμός έργων ΑΠΕ με αφαλάτωση και έργων ΑΠΕ, αντλησιοταμίευσης και αφαλάτωσης, τα οποία θα εγκατασταθούν κατά προτεραιότητα στις Κυκλάδες, που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα λειψυδρίας, όπως και σε κάποια νησιά του Αιγαίου.
Ο συγκεκριμένος συνδυασμός θα εξασφαλίσει «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή, αποθήκευση της ενέργειας μέσω αντλησιοταμιευτικών μονάδων, αλλά και εγκατάσταση έργων αφαλάτωσης. Στην πράξη, οι μονάδες αφαλάτωσης θα λειτουργούν με την παραγωγή των συστημάτων ΑΠΕ, εξασφαλίζοντας νερό για άρδευση και για ύδρευση. Τον χειμώνα, που οι ανάγκες για νερό και για ηλεκτρική ενέργεια είναι περιορισμένες, μεγάλο μέρος της «πράσινων» Γιγαβατώρων θα αξιοποιείται για τη λειτουργία της αφαλάτωσης, με το νερό να αποθηκεύεται στον ανώτερο ταμιευτήρα των αντλησιοταμιευτικών μονάδων.
Από την άνοιξη, το υδατικό αυτό απόθεμα θα απελευθερώνεται σταδιακά, ώστε να αξιοποιηθεί για την κάλυψη των αναγκών σε άρδευση και ύδρευση. Με την απελευθέρωσή του, παράλληλα οι αντλησιοταμιευτικές μονάδες θα λειτουργούν σαν υδροηλεκτρικοί σταθμοί, παράγοντας «πράσινη» ηλεκτρική ενέργεια για να καλυφθούν οι μεγαλύτερες ανάγκες των νησιών σε ρεύμα, όσο θα προχωρά η τουριστική περίοδος.
Τρεις επενδυτικοί πυλώνες
Εκτιμάται ότι για κάθε για κάθε τέτοιο συνδυασμό των τριών τεχνολογιών, θα απαιτηθεί ένα ποσό της τάξης των 20-30 εκατ. ευρώ. Επομένως, με το κονδύλι των 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης, θα μπορεί να υλοποιηθεί σε 10 περίπου νησιά.
Σύμφωνα με την εξειδίκευση του ΥΠΕΝ, οι δράσεις τοποθετούνται σε τρεις επενδυτικούς πυλώνες, ξεκινώντας από την εγκατάσταση νέων ΑΠΕ. Οι δύο άλλοι άξονες είναι οι νησιωτικές ηλεκτρικής διασυνδέσεις, καθώς και η χρηματοδότηση υποδομών για την επαύξηση της διείσδυσης των ανανεώσιμων τιμών.
Το υπουργείο έχει καταρτίσει δύο Ομάδες προτεραιότητας των επιλέξιμων δράσεων. Στην πρώτη, περιλαμβάνονται δράσεις συνολικής χρηματοδότησης περί τα 1,59 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει πως πρόκειται για πρότζεκτ που καλύπτονται από τη συντηρητικότερη εκτίμηση για τους πόρους του Ταμείου και για τα οποία επομένως είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει επιδότηση και, κατά συνέπεια, πως θα υλοποιηθούν.
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, στα έργα της πρώτης Ομάδας, τα οποία είναι βέβαιο πως θα χρηματοδοτηθούν, περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων ένα σημαντικό κονδύλι για ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Πιο συγκεκριμένα, 534 εκατ. ευρώ (επιδότηση 39%) θα διατεθούν για την ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων με το ηπειρωτικό σύστημα, όπως και άλλα 22 εκατ. (επιδότηση 40%) για τις υποβρύχιες διασυνδέσεις μέσης τάσης μεταξύ νησιών στα Δωδεκάνησα. Επίσης, 74 εκατ. (επιδότηση 40%) θα διατεθούν για υποβρύχιες διασυνδέσεις νησιών στις Κυκλάδες.
Φωτοβολταϊκά, υπεράκτια αιολικά και Cold ironing
Παράλληλα, μέσω του Ταμείου θα «τρέξουν» παράλληλα προγράμματα συνολικού προϋπολογισμού 135 εκατ. ευρώ, για την επιδότηση κατά 50% όλων των κατηγοριών καταναλωτών, για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και μπαταριών.
Από το Ταμείο θα διατεθούν επίσης κεφάλαια ύψους 260 εκατ. για υπεράκτια αιολικά πάρκα και τη διασύνδεσή τους με νησιά (επιδότηση 40%). Παράλληλα, πόροι ύψους 100 εκατ. θα διατεθούν για την ηλεκτροδότηση των πλοίων στα λιμάνια (Cold ironing), με την επιδότηση να καθορίζεται στο 50%. Το ίδιο ύψος ποσοστιαίας επιδότησης προβλέπεται και για την κατασκευή σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, για τους οποίους προορίζονται 15 εκατ. ευρώ.
Στη δεύτερη Ομάδα Προτεραιότητας, η οποία αθροίζει επίσης ένα ποσό περί τα 1,59 δισ., περιλαμβάνονται οι περισσότερες δράσεις της πρώτης Ομάδας. Όπως είναι φυσικό, το ποια έργα θα υλοποιηθούν από τη δεύτερη κατηγορία -και τα ποσά τα οποία θα δοθούν για επιδοτήσεις- θα εξαρτηθεί από τα κεφάλαια που θα συγκεντρώσει τελικά το Ταμείο (δηλαδή από τα επίπεδα στα οποία θα κινηθούν οι τιμές των δικαιωμάτων το 2024-2025).
Μεταξύ άλλων, προβλέπονται επιπλέον κονδύλια για τη διασύνδεση των Δωδεκανήσων με το ηπειρωτικό σύστημα, όπως και τις υποβρύχιες διασυνδέσεις μέσης τάσης μεταξύ νησιών στα Δωδεκάνησα. Επίσης, υπάρχουν πόροι για την άρση της «ηλεκτρικής απομόνωσης» των νησιών Βορείου Αιγαίου.
