Σε περαιτέρω επιτοκιακές μειώσεις αναμένεται να προχωρήσει η ΕΚΤ το 2025 καθώς η αναιμική ανάπτυξη επιμένει και ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται κοντά στο στόχο του 2%. Ενώ οι αγορές βλέπουν το βασικό επιτόκιο καταθέσεων να υποχωρεί στο 2% ως καταληκτικό σημείο, ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα μπορούσαν να ακολουθήσουν βαθύτερες μειώσεις στην περίπτωση που κλιμακωθούν οι εμπορικοί κίνδυνοι και οι αβεβαιότητες ενταθούν ακόμη περισσότερο.
Η ΕΚΤ βρίσκεται στο προσκήνιο της νομισματικής χαλάρωσης, με τις αγορές και τους οικονομολόγους να εικάζουν πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η Φρανκφούρτη στη μείωση των επιτοκίων το 2025.
Μετά τη μείωση του βασικού επιτοκίου καταθέσεων στο 3% στα τέλη του 2024 – κατά μια ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα - οι οικονομικές και πληθωριστικές τάσεις υποδηλώνουν ότι ενδέχεται να υπάρξουν περαιτέρω μειώσεις στον ορίζοντα. Το βασικό σενάριο είναι να ακολουθήσουν σταδιακές μειώσεις των 25 μονάδων βάσης, χωρίς ωστόσο να έχει φύγει από το τραπέζι και η προοπτική μεγαλύτερων κινήσεων, της τάξης των 50 μονάδων βάσης.
Πόσες πιθανότητες υπάρχουν να πέσουν τα επιτόκια κάτω από το λεγόμενο «ουδέτερο» επίπεδο του 2% και ποιοι παράγοντες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια τέτοια κίνηση;
Ο δρόμος προς το ουδέτερο επιτόκιο
Η στροφή της ΕΚΤ προς την χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής καθοδηγήθηκε από την πτώση του πληθωρισμού και την υποτονική ανάπτυξη. Ο ετήσιος πληθωρισμός της Ευρωζώνης μειώθηκε από 2,8% τον Ιανουάριο του 2024 σε 2,2% τον Νοέμβριο και η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνθηκε σε ετήσιο ρυθμό 0,4% το τρίτο τρίμηνο, πλησιάζοντας στη στασιμότητα.
Μετά από μια μακρά περίοδο περιοριστικής πολιτικής, έχουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ότι θα επιστρέψουμε εγκαίρως στο στόχο του 2%, δήλωσε πρόσφατα η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ.
Στην τελευταία συνεδρίασή της το Δεκέμβριο, η ΕΚΤ παραιτήθηκε από τη δέσμευσή της να διατηρήσει τα επιτόκια «επαρκώς περιοριστικά για όσο διάστημα είναι απαραίτητο», σηματοδοτώντας μια σαφή στροφή προς μια πιο διευκολυντική στάση. Και όπως εξήγησε τότε η Λαγκάρντ, αυτή η στροφή αντανακλά το εξελισσόμενο μακροοικονομικό τοπίο, τις προοπτικές της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό και την ισορροπία των κινδύνων γύρω από αυτό.
Οι πιο πρόσφατες μακροοικονομικές προβλέψεις δείχνουν ελαφρώς προς τα κάτω προσαρμογές στις προβλέψεις για τον πληθωρισμό, με τον ονομαστικό πληθωρισμό να αναμένεται να φτάσει στο 2,1% και τον δομικό πληθωρισμό 2,3% πριν ευθυγραμμιστούν στο 1,9% έως το 2026. Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη έχουν επίσης αναθεωρηθεί επί τα χείρω, με την ανάπτυξη το 2025 να προβλέπεται στο 1% από 1,3% τον Σεπτέμβριο και το 2026 στο 1,4% από 1,5%.
Οι αγορές χρήματος προεξοφλούν ήδη μια πλήρη ποσοστιαία μονάδα επιτοκιακών μειώσεων από την ΕΚΤ το 2025, γεγονός που θα φέρει το επιτόκιο καταθέσεων στο 2% -στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο του 2023.
Η ΕΚΤ συνεχίζει να προτιμά μια σταδιακή προσέγγιση στη νομισματική της χαλάρωση. Αναμένουμε μειώσεις επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης σε κάθε επερχόμενη συνεδρίαση έως ότου το επιτόκιο καταθέσεων σταθεροποιηθεί στο 2% τον Ιούνιο του 2025, δήλωσε στο Euronews ο Γκιγιόμ Ντέριεν, οικονομολόγος της BNP Paribas.
Η ΕΚΤ δεν είναι «πανάκεια»
Το επιχείρημα ότι η ΕΚΤ θεωρεί το ουδέτερο επιτόκιο του 2% ως το πιθανό καταληκτικό σημείο του σημερινού κύκλου χαλάρωσης πηγάζει από την πραγματικότητα ότι η νομισματική πολιτική από μόνη της δεν μπορεί πάντα να επωμίζεται το βάρος της αντιμετώπισης των οικονομικών προκλήσεων της Ευρωζώνης. Πρέπει να διαδραματίσει ρόλο και η δημοσιονομική πολιτική, κάτι που επανειλημμένως έχει αναφέρει η Κριστίν Λαγκάρντ.
Η Καταρίν Νέις, επικεφαλής οικονομολόγος στο PGIM Fixed Income, ανέφερε επίσης στο Euronews ότι η συνεδρίαση τoυ Δεκεμβρίου σηματοδότησε ότι η ΕΚΤ μπορεί να πλησιάζει στο τέλος - και όχι στη μέση - του κύκλου χαλάρωσης. Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ ενίσχυσε αυτήν την ισορροπημένη προσέγγιση, δηλώνοντας ότι οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής παραμένουν ευέλικτες και δεν τίθενται σε προκαθορισμένη πορεία.
Τόνισε επίσης ότι οι σημαντικές οικονομικές προκλήσεις της περιοχής δεν μπορούν να επιλυθούν μόνο με τη νομισματική πολιτική, διαμηνύοντας ουσιαστικά ότι η ΕΚΤ δεν μπορεί να επιλύσει όλα τα προβλήματα που αφορούν στην ευρωπαϊκή οικονομία. Ο βετεράνος αναλυτής της Wall Street, Εντ Γιαρντένι, πρόεδρος της Yardeni Research, επανέλαβε αυτήν την άποψη, καλώντας την ΕΕ να ενεργήσει αποφασιστικά όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις στη διακυβέρνηση και την οικονομική ανάπτυξη. Επισήμανε τις συστάσεις του πρώην προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι και του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα ως κρίσιμα βήματα προκειμένου να διασφαλιστεί η μελλοντική ανθεκτικότητα της ένωσης.
Θα μπορούσε η ΕΚΤ να μειώσει τα επιτόκια κάτω από το 2%;
Η απειλή του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει δασμούς 60% στις κινεζικές εισαγωγές και καθολικό δασμό 10% σε όλες τις άλλες χώρες φαίνεται μεγάλη για την Ευρωζώνη. Οι ευρωπαϊκές εξαγωγικές βιομηχανίες, από τα μηχανήματα έως τα φαρμακευτικά προϊόντα, αντιμετωπίζουν σημαντικούς κινδύνους από πιθανές διαταραχές του παγκόσμιου εμπορίου.
Ο οικονομολόγος της Bank of America, Ρούμπεν Σεγκούρα Καγιουέλα, βλέπει τη στροφή της ΕΚΤ σε μία πιο χαλαρή στάση ως ένα μήνυμα ότι ενδεχομένως να προχωρήσει σε πιο ουσιαστικές μειώσεις επιτοκίων. «Αναμένουμε συνεχείς μειώσεις από την ΕΚΤ με αποτέλεσμα το επιτόκιο καταθέσεων να διαμορφώνεται στο 1,5% έως το Σεπτέμβριο», είπε στο Euronews, προσθέτοντας ωστόσο ότι αυτή η πρόβλεψη προϋποθέτει επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών και κλιμάκωση των κινδύνων από τις παγκόσμιες εμπορικές εντάσεις.
«Οι πιθανότητες ενός ταχύτερου κύκλου περικοπών είναι σημαντικές δεδομένης της αβεβαιότητας για την εμπορική πολιτική και των επιπτώσεων από τους δασμούς». Ο οικονομολόγος της Goldman Sachs, Σβεν Τζάρι Στεν, συμφώνησε με την προοπτική μεγαλύτερων μειώσεων ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες. «Δεδομένης της πρόβλεψής μας για υποτονική ανάπτυξη και σταδιακή μείωση του βασικού πληθωρισμού στο 2%, προβλέπουμε μείωση κατά 25 μονάδες βάσης τον Ιανουάριο, με δυνατότητα μείωσης 50 μονάδων βάσης το Μάρτιο».
Η Goldman Sachs προβλέπει διαδοχικές μειώσεις που θα φέρουν το επιτόκιο καταθέσεων στο 1,75% μέχρι τα μέσα του 2025. Η ABN Amro προβλέπει ότι η ΕΚΤ θα μειώνει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης σε κάθε συνεδρίαση του επόμενου έτους, με εξαίρεση μια παύση τον Απρίλιο, μειώνοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 1%.
Συγκρατημένα τα «γεράκια»
Ωστόσο, ο Αυστριακός κεντρικός τραπεζίτης Ρόμπερτ Χόλτσμαν εμφανίστηκε πιο συγκρατημένος, λέγοντας ότι η επόμενη μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ μπορεί να καθυστερήσει περισσότερο μετά την πρόσφατη άνοδο του πληθωρισμού. «Είναι πολύ πιθανόν να περάσει μεγαλύτερο διάστημα μέχρι την επόμενη μείωση επιτοκίων» τόνισε ο Αυστριακός κεντρικός τραπεζίτης στην αυστριακή εφημερίδα Kurier.
O πληθωρισμός στην Ευρωζώνη επιταχύνθηκε τον Νοέμβριο στο 2,2% από 2% έναν μήνα νωρίτερα, σκαρφαλώνοντας και πάλι πάνω από τον στόχο της ΕΚΤ. «Υπάρχουν ενδείξεις ανοδικής τάσης σε κάποιες τιμές στην ενέργεια. Αλλά υπάρχουν και άλλα σενάρια για το πώς θα μπορούσε να επιστρέψει σε άνοδο ο πληθωρισμός, όπως μέσω μιας πιο ισχυρής υποτίμησης του ευρώ» ανέφερε ο Χόλτσμαν, σύμφωνα με το CNBC.
Επίσης, ο Χόλτσμαν, από τα πιο ισχυρά «γεράκια», ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο επιβολής δασμών από τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και πώς θα μπορούσαν να επηρεάσουν την οικονομική ανάπτυξη, τις πιέσεις στις τιμές και τη νομισματική πολιτική. «Ένα πιθανό σενάριο είναι οι δασμοί του Τραμπ να οδηγήσουν σε γενικότερη επιβράδυνση της ανάπτυξης αλλά να δημιουργήσουν και πληθωριστικές πιέσεις. Περισσότερο στις ΗΠΑ παρά σε εμάς», είπε ο Χόλτσμαν. Το πόσο ισχυρός θα είναι ο αντίκτυπος θα εξαρτηθεί, όπως είπε, σε μεγάλο βαθμό από το εάν και πόσο θα ανατιμηθεί το δολάριο και θα υποτιμηθεί το ευρώ.
