Η Ουκρανία διέκοψε τη ροή ρωσικού φυσικού αερίου σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες την Πρωτοχρονιά, βάζοντας τέλος στην επί δεκαετίες κυριαρχία της Μόσχας στις ενεργειακές αγορές της Ευρώπης.
Ο ρωσικός κρατικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom επιβεβαίωσε ότι οι εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας σταμάτησαν περίπου στις 8 π.μ. τοπική ώρα (7 π.μ. ώρα Ελλάδος) την Τετάρτη.
Η ευρέως αναμενόμενη κίνηση σηματοδοτεί το τέλος μιας πενταετούς συμφωνίας ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, με καμία πλευρά να μην είναι πρόθυμη να συνάψει νέα συμφωνία εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι το Κίεβο δεν είναι διατεθειμένο να παρατείνει τη μεταφορά του ρωσικού φυσικού αερίου, προσθέτοντας: «Δεν θα δώσουμε τη δυνατότητα να κερδίζονται επιπλέον δισεκατομμύρια με το αίμα μας».
Η Ρωσία, η οποία μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω ουκρανικών αγωγών από το 1991, λέει ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα υποφέρουν περισσότερο από τη διακοπή του εφοδιασμού. Η Μόσχα μπορεί ακόμα να στείλει αέριο μέσω του αγωγού TurkStream, που συνδέει τη Ρωσία με την Ουγγαρία, τη Σερβία και την Τουρκία.
Η Ουκρανία θα χάσει έως και 1 δισ. δολάρια ετησίως από τέλη διαμετακόμισης από τη Ρωσία λόγω της διακοπής, σύμφωνα με το Reuters, ενώ η Gazprom εκτιμάται ότι θα χάσει σχεδόν 5 δισ. δολάρια από τις πωλήσεις φυσικού αερίου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είπε ότι συνεργάστηκε με τα κράτη μέλη της ΕΕ που θα επηρεάζονταν περισσότερο από τη διακοπή της συμφωνίας για τη μεταφορά φυσικού αερίου για να διασφαλίσει ότι ολόκληρο το μπλοκ των 27 εθνών θα ήταν προετοιμασμένο για ένα τέτοιο σενάριο.
Η Σλοβακία, η Αυστρία και η Μολδαβία είναι μεταξύ των χωρών που κινδυνεύουν περισσότερο από τη διακοπή. Ήταν οι ευρωπαϊκές χώρες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο το 2023, σύμφωνα με τη Rystad Energy, με τη Σλοβακία να εισάγει περίπου 3,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα εκείνο το έτος, την Αυστρία να λαμβάνει 5,7 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και τη Μολδαβία 2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Η Αυστρία επέμεινε ότι είναι καλά προετοιμασμένη για τη διακοπή, αλλά άλλες χώρες εμφανίστηκαν πολύ πιο ανήσυχες.
Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίκο, προειδοποίησε ότι η λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης φυσικού αερίου από την Ουκρανία θα είχε «δραστικό» αντίκτυπο στην ΕΕ, χωρίς να βλάψει τη Ρωσία. Ο Φίκο απείλησε επίσης να διακόψει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στη γειτονική Ουκρανία.
Ο πρωθυπουργός, έντονος επικριτής της υποστήριξης της ΕΕ προς την Ουκρανία στον συνεχιζόμενο πόλεμο, πραγματοποίησε μια αιφνιδιαστική επίσκεψη στη Μόσχα για συνομιλίες με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν λίγο πριν τα Χριστούγεννα.
Η Μολδαβία, η οποία δεν είναι μέλος της ΕΕ, κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 60 ημερών τον περασμένο μήνα λόγω φόβων για την ενεργειακή ασφάλεια. Συνολικά 56 βουλευτές του κοινοβουλίου των 101 εδρών της Μολδαβίας ψήφισαν υπέρ μιας εθνικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης, η οποία θα επιτρέψει στη χώρα να εφαρμόσει μια σειρά μέτρων για την πρόληψη και τον μετριασμό της απειλής ανεπαρκών ενεργειακών πόρων.
«Ένα ιστορικό γεγονός»
Ο Ουκρανός υπουργός Ενέργειας Herman Galushchenko χαρακτήρισε τη διακοπή των ροών ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας ως «ιστορικό γεγονός».
«Η Ρωσία χάνει αγορές, θα υποστεί οικονομικές απώλειες», δήλωσε ο Galushchenko μέσω Telegram την 1η Ιανουαρίου, σύμφωνα με μετάφραση της Google.
«Η Ευρώπη έχει ήδη αποφασίσει να εγκαταλείψει το ρωσικό φυσικό αέριο. Και η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία Repower EU προβλέπει ακριβώς αυτό που έχει κάνει η Ουκρανία σήμερα», πρόσθεσε.
Ξεχωριστά, ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Radek Sikorski χαιρέτισε την εξέλιξη ως πολιτική νίκη, κατηγορώντας τον Ρώσο Πούτιν ότι προσπάθησε «να εκβιάσει την Ανατολική Ευρώπη με την απειλή διακοπής της παροχής φυσικού αερίου».
Ανεπηρέαστη η Ελλάδα από το «στοπ» της Ρωσίας
Αναφορικά με την Ελλάδα, όπως έγραψε το insider.gr το «στοπ» της Ρωσίας δεν επηρεάζει τις ποσότητες ρωσικού καυσίμου που καταφθάνουν στη χώρα μας, η οποία από το 2020 προμηθεύεται καύσιμο από τη Μόσχα μέσω του αγωγού TurkStream. Επίσης, η χώρα μας έχει ενισχυμένη ευελιξία για εισαγωγή LNG -διαθέτοντας μάλιστα δύο πύλες εισόδου, μετά την έναρξη λειτουργίας του FSRU Αλεξανδρούπολης.
Σε κάθε περίπτωση, το κλείσιμο της στρόφιγγας εντείνει τη στενότητα στις αγορές αερίου στην Ε.Ε., προκαλώντας ήδη αύξηση των τιμών στον ολλανδικό κόμβο (TTF). Το γεγονός αυτό σημαίνει πως οι χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα μας θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα και τον Ιανουάριο (μέσω των εξαγωγών), ενώ καθιστά βάσιμο το σενάριο να καθυστερήσει η αποκλιμάκωσή τους.
