Η θεομηνία Daniel που έπληξε τη Θεσσαλία το Σεπτέμβριο του 2023 και στοίχισε τη ζωή σε 17 ανθρώπους ενώ προκάλεσε τεράστιες καταστροφές σε υποδομές και έπηξε το ζωικό κεφάλαιο και το περιβάλλον παραμένει νωπή στις μνήμες των Θεσσαλών αλλά και των αρμόδιων αρχών που έχουν αναλάβει το κολοσσιαίο έργο της ανασυγκρότησης. Οι οικονομικές επιπτώσεις της κακοκαιρίας Daniel μεταφράζονται σε μείωση κατά 5% του ΑΕΠ της περιοχής, κάτι που μπορεί να αναστραφεί με την υλοποίηση έργων, την ενίσχυση των αγροτών, των κτηνοτρόφων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με κίνητρα και με έναν στρατηγικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη άλλων τομέων όπως είναι ο Τουρισμός, ο Πολιτισμός αλλά και οι εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων. Πρόκειται για παρεμβάσεις οι οποίες θα μετασχηματίσουν την περιφέρεια Θεσσαλίας και θα αποκαταστήσουν τις ζημιές στις πληγείσες περιοχές καθώς και δρομολογούνται μεγάλα έργα υποδομών με ορίζοντα υλοποίησης τα τέσσερα έτη.
Ο Περιφερειάρχης Δημήτρης Κουρέτας σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Πέμπτη αναφέρθηκε στα αναπτυξιακά έργα και τις πρωτοβουλίες για τη Θεσσαλία ενώ έδωσε και μια πρώτη εικόνα για το πόσο έτοιμη είναι η Θεσσαλία να αντιμετωπίσει ένα καιρικό φαινόμενο παρόμοιο με εκείνο της κακοκαιρίας Daniel. Όπως εξήγησε, στο παρελθόν υπήρχαν δομημένα σχέδια που είχαν υποβληθεί αλλά δεν υλοποιήθηκαν. Το 2014 είχε υποβληθεί σχέδιο για τα φράγματα (Ενιπέα, Μουζακίου κλπ) και εάν είχαν ξεκινήσει θα είχαν ολοκληρωθεί το 2020. Σε αυτή την περίπτωση θα είχε αποφευχθεί η κατάσταση στην Κάρλα και το φαινόμενο θα ήταν πιο ελεγχόμενο.
Ως προς την ετοιμότητα του συστήματος αυτή τη στιγμή να αντιμετωπίσει μια μεγάλη πλημμύρα, όπως εκτίμησε ο Περιφερειάρχης, αντέχει περίπου το μισό από ό,τι όταν ξέσπασε η κακοκαιρία Daniel (700-750 χιλιοστά). «Από εκεί και πάνω, η άσκηση δεν έχει λυθεί» σημείωσε ο κ. Κουρέτας και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ακόμη δεν έχουν γίνει τα μεγάλα έργα (φράγματα κλπ). Αυτά αναμένεται να υλοποιηθούν και να ολοκληρωθούν μέσα στην επόμενη τριετία και όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Περιφερειάρχης «δυστυχώς δεν υπάρχει τρόπος να κάνει κανείς τα έργα με ένα μαγικό ραβδί όταν για 30-40 χρόνια όλα αυτά τα πράγματα δεν ήταν προτεραιότητα».
Ωστόσο, παρά τις καθυστερήσεις και τις παραλείψεις, πλέον, το επίπεδο ετοιμότητας της Θεσσαλίας έναντι φυσικών καταστροφών βελτιώνεται αλλά θα απαιτηθεί να ολοκληρωθούν και τα μεγάλα έργα υποδομών (φράγματα κλπ) τα οποία μαζί με τα έργα ορεινής υδρονομίας θα θωρακίσουν την περιοχή έναντι μελλοντικών ακραίων πλημμυρικών φαινομένων. «Η αίσθηση της θωράκισης της Θεσσαλίας θα ενισχυθεί εκτός από τα αντιπλημμυρικά έργα που κατασκευάζει η Περιφέρεια (με καθαρισμούς ποταμών, ρεμάτων κ.λπ.) και με τα έργα ορεινής υδρονομίας - αναμένεται να ολοκληρωθούν μέσα στο 2026, ενώ σχεδιάζεται και η δημιουργία δομημένων πλημμυρικών ζωνών κατά μήκος των ποταμών, σημείωσε ο κ. Κουρέτας. Πρόκειται για έργα πολλών εκατομμυρίων ευρώ, έργα τα οποία θα ξεκινήσουν από το μηδέν και παρεμβάσεις οι οποίες ενσωματώνουν την εμπειρία άλλων κρατών αλλά και τα πρόσφατα διδάγματα από τον Σεπτέμβριο του 2023.
Η αποκατάσταση των περιοχών πάντως όσον αφορά στις καλλιεργητικές εκτάσεις βρίσκεται σε καλό δρόμο. Αυτή τη στιγμή, στην Κάρλα έχουν αρχίσει να καλλιεργούνται οι περισσότερες περιοχές καθώς το Σεπτέμβρη είχε φύγει όλο το πλημμυρικό νερό και η περιοχή επανήλθε. Στην Καρδίτσα, από τα 700.000-800.000 στρέμματα που είχαν πληγεί μόνο τα 15.000 στρέμματα δεν καλλιεργούνται.
Θεσσαλία: Σε τι φάση βρίσκονται τα έργα για την αντιπλημμυρική θωράκιση και την αντιμετώπιση ακραίων φαινομένων
Τα έργα που θα θωρακίσουν τη Θεσσαλία έναντι ακραίων καιρικών φαινομένων έχουν ήδη ξεκινήσει. Πρόκειται για έργα που αφορούν σε υποδομές και θα ολοκληρωθούν μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια με προϋπολογισμό περίπου 600 εκατ. ευρώ και μικρότερα έργα (ορεινής υδρονομίας) που υλοποιεί το ΥΠΕΝ ύψους 200 εκατ. ευρώ τα οποία θα ξεκινήσουν το φθινόπωρο του 2025 και θα ολοκληρωθούν μέχρι το καλοκαίρι του 2026.
Ειδικότερα, όσον αφορά στα μεγάλα έργα που υλοποιούνται από υπουργείο (Ενιπέας, Μουζάκι, Πύλη, Αγιονέρι), ο κ. Κουρέτας υπογράμμισε ότι πρόκειται για μελέτες που επικαιροποιούνται τώρα στο πλαίσιο σύμβασης που έχει υπογράψει η ολλανδική HVA με το Σύνδεσμο Ελληνικών Τραπεζών ύψους 7 εκατ. ευρώ (θα παραδοθεί το καλοκαίρι του 2025). «Το μόνο σοβαρό αντιπλημμυρικό έργο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στη Θεσσαλία είναι η λίμνη Πλαστήρα η οποία χωράει περίπου 450 εκατ. κυβικά. Τα άλλα καθώς και η διώρυγα που ενώνει τη Γυρτώνη με την Κάρλα είναι περίπου άλλο τόσο. Αυτό θα έχει δυο βασικές χρήσεις, θα προστατεύει και θα χρησιμοποιείται για αρδευτικές ανάγκες», επεσήμανε ο Περιφερειάρχης.
Ως προς το χρονοδιάγραμμα και τα κονδύλια για τα νέα αντιπλημμυρικά έργα του 2025 που πραγματοποιούνται διαπεριφερειακά, ήδη έχουν ξεκινήσει έργα ύψους 42 εκατ. ευρώ (θα ολοκληρωθούν το φθινόπωρο του 2025) ενώ δρομολογούνται έργα ύψους 38 εκατ. ευρώ (θα ξεκινήσουν το καλοκαίρι του 2025 και θα ολοκληρωθούν το καλοκαίρι του 2026). Σύμφωνα με στοιχεία της Περιφέρειας, μέχρι στιγμής ο προϋπολογισμός για τα υλοποιημένα έργα μετά από την θεομηνία Daniel ανέρχεται σε 75.704.711 ευρώ (Περιφέρεια και ΠΕ Τρικάλων, Καρδίτσας, Λάρισας, Μαγνησίας). Όσον αφορά στα έργα προς υλοποίηση από την 1η Σεπτεμβρίου 2024, αυτά αφορούν σε καθαρισμούς και αποκατάσταση ποταμών (Ενιπέας, Πηνειός, Φαρσαλίτης) με τον προϋπολογισμό τους να φθάνει τα 15 εκατ. ευρώ, σε καθαρισμούς υδατορεμάτων και άλλες παρεμβάσεις (σε κοίτες ποταμών κλπ) στην Καρδίτσα ύψους 6 εκατ. ευρώ, σε αντίστοιχα έργα στη Λάρισα ύψους επίσης 6 εκατ. ευρώ και στην ΠΕ Μαγνησίας και Σποράδων (ύψους 7 εκατ. ευρώ) καθώς και στην ΠΕ Τρικάλων (αποκατάσταση ζημιών στον Πορταϊκό και Ληθαίο ποταμό, ύψους 8 εκατ. ευρώ).
Σημαντική είναι και η συμβολή του πρώτου Κέντρου Συντονισμού Πολιτικής Προστασίας (ΚΕΣΥΠΠ), το οποίο δημιουργήθηκε στο κτήριο της Περιφέρειας στη Λάρισα. Το ΚΕΣΥΠΠ λειτουργεί ως κεντρικός κόμβος σχεδιασμού και διαχείρισης κρίσεων, με στόχο την έγκαιρη πρόληψη και την αποτελεσματική αντιμετώπιση φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών. Σύμφωνα με τον κ. Κουρέτα, το ΚΕΣΥΠΠ αξιοποιεί ένα υπερσύγχρονο Γεωπληροφοριακό Σύστημα Δεδομένων (GIS), το οποίο επιτρέπει την παρακολούθηση μετεωρολογικών δεδομένων και φυσικών φαινομένων σε πραγματικό χρόνο. Το δίκτυο περιλαμβάνει 50 μετεωρολογικούς σταθμούς σε συνεργασία με το Αστεροσκοπείο Αθηνών, 7 σταθμούς μέτρησης της ποιότητας της ατμόσφαιρας, 14 σημεία μέτρησης της στάθμης των ποταμών και πάνω από 70 κάμερες σε ευαίσθητες περιοχές της Περιφέρειας. Μέσω αυτής της υποδομής επιτυγχάνεται η έγκαιρη προειδοποίηση των πολιτών για επικίνδυνα φαινόμενα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι συνδυαστικά με τα αντιπλημμυρικά έργα, δόθηκε έμφαση στην οδική ασφάλεια της Περιφέρειας Θεσσαλίας με συμβάσεις που υπογράφτηκαν εντός του 2024 για στηθαία ασφαλείας, κάθετη σήμανση, διαγραμμίσεις οδικών αξόνων, ασφαλτοστρώσεις κλπ ύψους 12.412.603,11.
