Την ώρα που τα τεχνικά κλιμάκια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βρίσκονται την Αθήνα για τις προγραμματισμένες διαβουλεύσεις τους με την κυβέρνηση και τους κοινωνικούς εταίρους, ένα από τα βασικά ερωτήματα σε ό,τι αφορά το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ παραμένει για την ώρα αναπάντητο. Τι σημαίνει ο κανόνας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες που πρότεινε η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν και βρήκε θετικά ανταπόκριση (και) από την Ελλάδα; Πώς θα προχωρήσει στην πράξη και τι θα περιλαμβάνει;
Η αλήθεια είναι ότι πριν τα κράτη μέλη (Συμβούλιο) λάβουν επισήμως την απόφαση και δώσουν το «πράσινο φως» στην Επιτροπή να προχωρήσει σε δράση, ολοκληρωμένη απάντηση δε θα λάβουμε. Με την ανάγκη ωστόσο για συντονισμένες αμυντικές δαπάνες από τα κράτη – μέλη και για στήριξη της Ουκρανίας, αυτή δε θα αργήσει. O υπουργός Οικονομικών της Πολωνίας που έχει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δήλωσε χθες μετά το Ecofin πως η τελική πρόταση θα παρουσιαστεί μέσα στον Μάρτιο, καθώς δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.
Με έντονο ελληνικό ενδιαφέρον
Στο παραπάνω πλαίσιο, η περίπτωση της ελληνικής οικονομίας είναι χαρακτηριστική. Εντός του 2025, η Ελλάδα καλείται να αποπληρώσει π.χ. δόση που αφορά στην προμήθεια των γαλλικών Rafale. Εύλογα θα υποστηρίξει κάποιος ότι η δαπάνη δε θα πρέπει να συνυπολογιστεί με βάση την αναμενόμενη ερμηνεία της σχετικής ρήτρας διαφυγής.
Μπορεί να συμβεί ωστόσο το ίδιο με τους μισθούς και τις συντάξεις των εργαζομένων στις ένοπλες δυνάμεις; Εξαιρετικά δύσκολο. Οι δαπάνες αυτές περιλαμβάνονται στον υπολογισμό του ποσοστού που ξοδεύει ένα μέλος του ΝΑΤΟ για την Άμυνά του (για την Ελλάδα σαφώς άνω του 2%) αλλά θα ήταν μάλλον παράλογο μία σταθερή δαπάνη μισθοδοσίας να αποκλειστεί από έναν δημοσιονομικό κανονισμό. Και πάλι ο πολωνός ΥΠΟΙΚ ρωτήθηκε σχετικά χθες και άφησε να εννοηθεί πως δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία για το συγκεκριμένο θέμα αν και διευκρίνισε πως η θέση της χώρας του είναι να υπολογίζονται όλες οι δαπάνες.
Ώρα για κεντρικές αποφάσεις
Εύλογα, πριν δοθεί οποιαδήποτε απάντηση σε πρακτικά ερωτήματα της αναθεωρημένης εφαρμογής των δημοσιονομικών κανόνων, οι ισχυροί της ΕΕ καλούνται να λάβουν σημαντικές πολιτικές και γεωπολιτικές αποφάσεις. Τα «βαριά χαρτιά» της Ένωσης (Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία και λόγω μεγέθους Ιταλία και Ισπανία) αλλά και χώρες που χρηματοδοτούν τον κοινοτικό προϋπολογισμό (Ολλανδία, Δανία) θα πρέπει να συμφωνήσουν άμεσα ποιο ρίσκο θα αναλάβουν σε οικονομικό αλλά και σε ενωσιακό επίπεδο. Στη συνέχεια θα είναι ευκολότερο να ληφθούν οι αντίστοιχες τεχνοκρατικές αποφάσεις.
Τέλος, μία υποσημείωση (άσχετη ενδεχομένως να σπεύσει να κρίνει κάποιος, απολύτως σχετική θα απαντήσουμε από την πλευρά μας): Οι παραπάνω χώρες ήταν αυτές που κλήθηκαν από τον Εμμάνουελ Μακρόν στο Παρίσι την προηγούμενη Δευτέρα. Προφανώς μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο και τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών.
