To φως της δημοσιότητας είδε η επιστολή της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σχετικά με την στρατηγική «ReArm Europe» που στοχεύει στην κινητοποίηση σχεδόν 800 δισ. ευρώ για την άμυνα μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Στην επιστολή περιγράφεται ο τρόπος που η Ευρώπη θα χρησιμοποιήσει όλα τα χρηματοδοτικά μέσα που έχει στη διάθεσή της για να βοηθήσει τα κράτη - μέλη της να αυξήσουν σημαντικά και γρήγορα τις δαπάνες για την αμυντική ικανότητα στην βάση του κατ' επείγοντος: από τώρα, με ορίζοντα δεκαετίας.
Το σχέδιο περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός δανειοδοτικού εργαλείου ώστε τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τις αμυντικές τους δυνατότητες, την ενεργοποίηση της λεγόμενης «Εθνικής Ρήτρας Διαφυγής για την Άμυνα», την δυνατότητα μεταφοράς κονδυλίων από προγράμματα τύπου ΕΣΠΑ σε αμυντικές επενδύσεις, την συνεισφορά των δανείων της ΕΤΕπ και την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων.
Ειδικότερα, οι άξονες είναι οι εξής:
1) Νέο, ευρωπαϊκό δανειοδοτικό εργαλείο για στήριξη κρατών μελών και ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων τους
Στο πρώτο σημείο, η επικεφαλής της Κομισιόν περιγράφει τη δημιουργία ενός νέου εργαλείου της ΕΕ, βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να παράσχει δάνεια στα κράτη - μέλη που θα υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Με ύψος έως 150 δισ. ευρώ, αυτό το εργαλείο θα στηρίξει σθεναρά τις προσπάθειες της ΕΕ για την επίτευξη ταχείας και σημαντικής αύξησης των επενδύσεων στις αμυντικές δυνατότητές της, από τώρα και καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας.
«Αυτή η χρηματοδότηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την προτεραιοποίηση των δυνατοτήτων σε τομείς που είναι απαραίτητοι σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σε ευθυγράμμιση πάντα με το ΝΑΤΟ» εξηγεί η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εξειδικεύει τους ακόλουθους κλάδους:
- αεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα
- συστήματα πυροβολικού
- πυραύλους και πυρομαχικά
- drones και συστήματα anti-drone
- στρατηγικές δυνατότητες και προστασία υποδομών ζωτικής σημασίας (όπως είναι και το διάστημα)
- στρατιωτική κινητικότητα
- στον κυβερνοχώρο, την τεχνητή νοημοσύνη και τον ηλεκτρονικό πόλεμο
«Η περαιτέρω αύξηση του νέου μέσου θα επιτευχθεί με κοινές προμήθειες (αμυντικών συστημάτων), που, θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη διαλειτουργικότητα και την προβλεψιμότητα, να μειώσει το κόστος και να δημιουργήσει την κλίμακα που απαιτείται για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανικής μας βάσης» επισημαίνει.
2) Aπελευθέρωση στη χρήσης δημόσιας χρηματοδότησης στον τομέα της άμυνας
Το πλαίσιο δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ έχει σχεδιαστεί με ευέλικτο τρόπο ώστε να καλύπτει την ανάγκη για οικονομική σταθερότητα και την δυνατότητα αποφασιστικής δράσης σε περίπτωση κρίσης, αναφέρει η κα Λάιεν. Η Κομισιόν προτείνει να ενεργοποιηθεί με συντονισμένο τρόπο η εθνική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, πρόσθεσε.
«Αυτό θα στηρίξει τις προσπάθειες της ΕΕ να επιτύχει ταχεία και σημαντική αύξηση στις αμυντικές δαπάνες ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις άνευ προηγουμένου προκλήσεις που έχουν παρουσιαστεί για την ασφάλεια και την άμυνα. Τα δάνεια που θα χορηγηθούν στο πλαίσιο του νέου οργάνου της ΕΕ θα επωφεληθούν από την εθνική ρήτρα διαφυγής στο πλαίσιο του πακέτου σταθερότητας και ανάπτυξης» συμπλήρωσε.
3) Παροχή κινήτρων για επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα στον προϋπολογισμό της ΕΕ
Στο τρίτο σκέλος, διευκρινίζει πως βραχυπρόθεσμα, η ΕΕ μπορεί να κάνει περισσότερα για να υποστηρίξει την επείγουσα ανάγκη για αύξηση των αμυντικών επενδύσεων με τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η ενδιάμεση αναθεώρηση της πολιτικής συνοχής (δηλαδή των προγραμμάτων τύπου ΕΣΠΑ) είναι μια ευκαιρία «να σας υποστηρίξουμε να κατευθύνετε περισσότερα κονδύλια σε επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα» υπογράμμισε.
Μεταξύ των επιλογών για την παροχή πρόσθετων δυνατοτήτων και κινήτρων για να αυξήσετε τη χρηματοδότηση στον αμυντικό τομέα στα προγράμματά σας είναι:
- κατάργηση των υφιστάμενων περιορισμών για τη στήριξη μεγάλων επιχειρήσεων στον αμυντικό τομέα
- αύξηση των οικονομικών κινήτρων, όπως η προχρηματοδότηση και η συγχρηματοδότηση
- χαλάρωση των κανόνων περί συγκέντρωσης για κεφάλαια που επενδύονται στην άμυνα
- διευκόλυνση της διαδικασίας εθελοντικών μεταφορών (πόρων) σε άλλα ταμεία της ΕΕ με αμυντικό στόχο.
Ομοίως, η Πλατφόρμα Στρατηγικών Τεχνολογιών (STEP) θα μπορούσε να αξιοποιηθεί θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν περαιτέρω διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής της σε όλες τις τεχνολογίες που σχετίζονται με τον αμυντικό τομέα. Η υποστήριξη της ανάπτυξης μιας ισχυρής και ανθεκτικής ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας θα στηρίξει επίσης την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και θα προωθήσει την περιφερειακή ανάπτυξη και την οικονομική ανάπτυξη.
4) Συνεισφορά της ΕΤΕπ
«Η κατάσταση απαιτεί να εξετάσουμε όλες τις πιθανές πηγές χρηματοδότησης» υποστηρίζει και σημειώνει πως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει να διαδραματίσει σαφή και αποφασιστικό ρόλο από αυτή την άποψη. Το σχέδιο δράσης για την ασφάλεια και την άμυνα της ΕΤΕπ είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα και «πρέπει να διασφαλίσουμε την ταχεία εφαρμογή του».
Η ΕΤΕπ θα παράσχει λεπτομέρειες για τις επερχόμενες αλλαγές για να διευρύνει περαιτέρω το εύρος της χρηματοδότησης διαφυλάσσοντας παράλληλα τη χρηματοδοτική της ικανότητα.
5) Κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων
Η ενίσχυση των δημόσιων επενδύσεων είναι επιτακτική, αλλά δεν θα είναι αρκετό από μόνη της. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι εταιρείες μας, οι βιομηχανίες μας έχουν την καλύτερη δυνατή πρόσβαση σε κεφάλαια και χρηματοδότηση, ώστε να έχουν λύσεις σε ευρεία κλίμακα και να εξασφαλίσουν τη βέλτιστη χρηματοδότηση σε όλες τις αλυσίδες παραγωγής τους από την R&D expenditure (Research and Development Expenditure) έως την παράδοση» καταλήγει.
