Μέσα στις επόμενες ημέρες αναμένεται να κατατεθεί το νομοσχέδιο για τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) το οποίο σύμφωνα με τον υπουργό ΠΕΝ, Θόδωρο Σκυλακάκη, «θέτει αυστηρούς κανόνες πιστοποίησης, που μέσω της ΡΑΑΕΥ, θα οδηγήσουν στην πολύ καλύτερη λειτουργία τους, μαζί με 200 εκατ. που τις ανακουφίζουν από τα χρέη που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης».
Η μεταρρύθμιση των ΔΕΥΑ αποτελεί μία τομή η οποία έχει εγείρει αντιδράσεις από την πλευρά της αντιπολίτευσης, η οποία έθεσε θέμα ιδιωτικοποίησης, κάτι που η ηγεσία του ΥΠΕΝ έχει αντικρούσει. Η δημόσια διαβούλευση για το νομοσχέδιο έχει ολοκληρωθεί και πλέον αναμένεται να ανοίξουν πόρτες για τις ΔΕΥΑ για καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
Μέχρι στιγμής, οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος είναι 294 (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, 125 ΔΕΥΑ, 156 Δήμοι, 8 σύνδεσμοι ύδρευσης Δήμων και ΟΑΚ). Πρόκειται σύμφωνα με το υπουργείο για πολύ μικρούς και αδύναμους παρόχους οι οποίοι μεταξύ άλλων χαρακτηρίζονται από περιορισμένη πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό και κατ’ επέκταση αδυναμία υλοποίησης των έργων.
Σύμφωνα με στοιχεία που είχαν παρουσιάσει το ΥΠΕΝ και η ΕΥΔΑΠ πριν από λίγο καιρό, οι μικροί πάροχοι δίνουν αποσπασματική εικόνα της ποιότητας του πόσιμου νερού και των απωλειών και πολλοί πάροχοι δεν έχουν ψηφιακή χαρτογράφηση του δικτύου ύδρευσης, συστηματική αποτύπωση της κατάστασης του και των απαιτούμενων παρεμβάσεων ούτε masterplan προκειμένου να υπάρχει ορθολογική προτεραιοποίηση των απαιτούμενων έργων. Ο κατακερματισμός δεν επιτρέπει ούτε την παρακολούθηση και τον έλεγχο των διαρροών στα δίκτυα. Είναι ενδεικτικό ότι το 2019 (κατά δήλωση των ΔΕΥΑ που συμπληρώνουν τα στοιχεία), το συνολικό ποσοστό απωλειών κυμαινόταν από 9,5-62% με την μέση τιμή να ανέρχεται στο 35,6% - μη συστηματική καταγραφή των απωλειών σε αρκετές περιπτώσεις (δεν υπάρχει συστηματική παρακολούθηση της συνολικής κατανάλωσης, αλλά και της συνολικής υδροληψίας επομένως οι απώλειες είναι άγνωστες). Παράλληλα, μόλις το 42% υποβάλει συστηματικά στοιχεία στο σχετικό πληροφοριακό σύστημα για την κοστολόγηση και τιμολόγηση των υπηρεσιών ύδατος ενώ το επίπεδο ανάκτησης του κόστους των παρόχων υπηρεσιών ύδατος (εκτός ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ που έχουν πλήρη ανάκτηση κόστους), κατά δήλωσή τους, κυμαίνεται από 21% ως 193%, με τον αστάθμιστο μ.ο. να είναι στο 83%.
Με την προωθούμενη μεταρρύθμιση των ΔΕΥΑ, το ΥΠΕΝ στοχεύει στην δημιουργία ισχυρότερων παρόχων με μείωση αριθμού τους στο ¼. Η ΕΥΔΑΠ επεκτείνεται τουλάχιστον σε λοιπή Αττική/Κορινθία/Βοιωτία/Φωκίδα και η ΕΥΑΘ στη λοιπή Θεσσαλονίκη/Χαλκιδική. Προβλέπεται ένας πάροχος ανά περιφερειακή ενότητα ως γενικός κανόνας στην ηπειρωτική χώρα ενώ προβλέπονται και κίνητρα για περαιτέρω συνενώσεις. Ταυτόχρονα, προβλέπεται η ενεργοποίηση ΕΥΔΑΠ Νήσων για υποστήριξη νησιών και Κρήτης για εκτέλεση μεγαλύτερων έργων όπου είναι αδύναμος ο πάροχος και ανεπαρκής η εισπραξιμότητα (< 85%). Ειδική πρωτοβουλία σε περιοχές που υφίσταται οξεία κρίση λειψυδρίας (π.χ. Κυκλάδες), με ανάληψη της συνολικής ευθύνης από την ΕΥΔΑΠ νήσων, υπό την οποία θα τεθούν οι επί μέρους ΔΕΥΑ, με εύλογη συμμετοχή της ΤΑ. Για τα χρέη των υπηρεσιών προς την ΔΕΗ έχει επιτευχθεί ευνοϊκός διακανονισμός (των 75% των χρεών), μια κίνηση που θα συμβάλει στην εξυγίανση των συγκεκριμένων υπηρεσιών.
Υπενθυμίζεται ότι εκτός από το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση των ΔΕΥΑ, σε εξέλιξη είναι και η υποβολή αιτήσεων στο πρόγραμμα επιδότησης ενεργειακής αναβάθμισής τους ύψους 40 εκατ. ευρώ, μια δράση η οποία θα συντελέσει επίσης στον εκσυγχρονισμό τους. Οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν επιδότηση 60% για άμεσες επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης, όπως είναι οι βελτιώσεις εξοπλισμού σε αντλιοστάσια ή οι στρατηγικές μελέτες μακροπρόθεσμης εξοικονόμησης ενέργειας. Στόχος της δράσης είναι η μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας αντλιοστασίων ύδρευσης τουλάχιστον κατά 20% και των εκπομπών CO₂ κατά 20% ετησίως, μέσω παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης και βελτίωσης της λειτουργικής αποδοτικότητας στα αντλιοστάσια των ΔΕΥΑ.
