Οι αμοιβές στο δημόσιο είναι σημαντικά χαμηλότερες έναντι αυτών του ιδιωτικού τομέα, διαπιστώνει το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) σε ανάλυση όπου εξετάζεται το «Χάσμα αμοιβών και μισθολογικό πλεόνασμα ιδιωτικού και δημόσιου τομέα» κατά τα έτη 2022 και 2023 με δύο μεθοδολογίες.
Στην ανάλυση διευκρινίζεται ότι με τον όρο μισθολογικό χάσμα «αναφερόμαστε στη διαφορά στην αμοιβή δύο πανομοιότυπων εργαζόμενων που το μόνο που τους διακρίνει είναι ότι απασχολούνται σε διαφορετικούς τομείς».
Σύμφωνα με την πρώτη μεθοδολογία εκτίμησης (Mincer 1974), το εκτιμώμενο καθαρό ωρομίσθιο στον δημόσιο τομέα είναι κατά 14,6% χαμηλότερο έναντι του ιδιωτικού τομέα, ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη μεθοδολογία εκτίμησης (Oaxaca 1973 και Blinder 1973), οι εκτιμώμενες ωριαίες αποδοχές των απασχολούμενων στο δημόσιο υστερούν κατά 13,3% έναντι του ιδιωτικού τομέα. Και από τις δύο μεθοδολογίες προκύπτει ότι το μισθολογικό χάσμα υπέρ του ιδιωτικού τομέα διευρύνθηκε μεταξύ 2022 και 2023 λόγω της αύξησης των κατώτατων μισθών στον ιδιωτικό τομέα».
Τα κύρια ευρήματα της μελέτης μπορούν να κωδικοποιηθούν στα παρακάτω:
• Ο (αστάθμητος) μέσος όρος των καθαρών μηνιαίων αμοιβών των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα το 2023 ήταν κατά 8% υψηλότερος σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα, με σημαντικές αποκλίσεις ανά πληθυσμιακή ομάδα. Ωστόσο το παραπάνω δεν συνιστά μισθολογικό χάσμα, διότι οι εργαζόμενοι που συγκρίνονται δεν έχουν κοινά χαρακτηριστικά. Οι απασχολούμενοι στον δημόσιο τομέα έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης (60,1% των απασχολουμένων στο δημόσιο έχει τουλάχιστον πτυχίο πανεπιστημίου έναντι 32,6% στον ιδιωτικό τομέα), μεγαλύτερη μέση ηλικία (47,6 έναντι 40 ετών), μεγαλύτερη προϋπηρεσία (16,5 έτη έναντι 8,2 ετών στον ιδιωτικό τομέα) και μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας (23,7 έτη έναντι 17,4 ετών στον ιδιωτικό τομέα).
• Από την εκτίμηση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δηλαδή, την εκτίμηση της διαφοράς της αμοιβής που λαμβάνουν δύο πανομοιότυποι εργαζόμενοι εκ των οποίων ο ένας εργάζεται στο δημόσιο και ο άλλοςστον ιδιωτικό τομέα, προκύπτει ότι οι αμοιβές στο δημόσιο είναι σημαντικά χαμηλότερες έναντι του ιδιωτικού τομέα. Ειδικότερα: o σύμφωνα με την πρώτη μεθοδολογία εκτίμησης (Mincer 1974), το εκτιμώμενο καθαρό ωρομίσθιο στον δημόσιο τομέα είναι κατά 14,6% χαμηλότερο έναντι του ιδιωτικού τομέα. Σε επίπεδο καθαρών μηνιαίων αποδοχών, το χάσμα αμοιβών υπέρ του ιδιωτικού τομέα ανέρχεται σε 18,6%.
Σύμφωνα με τη δεύτερη μεθοδολογία εκτίμησης (Oaxaca 1973 και Blinder 1973), οι εκτιμώμενες ωριαίες αποδοχές των απασχολούμενων στο δημόσιο υστερούν κατά 13,3% έναντι του ιδιωτικού τομέα. Αντίστοιχα, οι εκτιμώμενες μηνιαίες αποδοχές των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα υστερούν κατά 15,8% του ιδιωτικού τομέα.
Και από τις δύο μεθοδολογίες εκτίμησης προκύπτει ότι το μισθολογικό χάσμα υπέρ του ιδιωτικού τομέα διευρύνθηκε μεταξύ 2022 και 2023 λόγω της αύξησης των κατώτατων μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Επομένως, το βασικό εύρημα είναι πως οι απασχολούμενοι στον δημόσιο τομέα δεν απολαμβάνουν κάποιο πλεόνασμα αμοιβής σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα. Αντιθέτως, λόγω του μηχανισμού διαμόρφωσης των μισθών στον δημόσιο τομέα, οι σχετικές αμοιβές υπολείπονται σημαντικά του ιδιωτικού τομέα.
Μέση αμοιβή vs μισθολογικού χάσματος: ένα παράδειγμα
Έστω πως συγκρίνουμε μία κλινική (Α) με ένα κέντρο αποκατάστασης (Β). Οι επιχειρήσεις Α και Β απασχολούν 100 πανομοιότυπους εργαζόμενους δύο κατηγοριών (γενικούς ιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό), οι αμοιβές κάθε ομάδας εργαζόμενων είναι οι ίδιες (π.χ. 2.000€ για τους ιατρούς και 1.500€ για το νοσηλευτικό προσωπικό), αλλά η σύνθεση του προσωπικού είναι διαφορετική (30 ιατροί στην επιχείρηση Α, 10 ιατροί στην Β). Βάσει των παραπάνω, ο μέσος μισθός στην επιχείρηση Α είναι 1.650€ (0,3×2.000+0,7×1.500)
και στην επιχείρηση Β είναι 1.550€ (0,1×2.000+0,9×1.500), άρα, η διαφορά του μέσου μισθού των επιχειρήσεων Α και Β είναι 100€ υπέρ της Α. Όμως, η διαφορά οφείλεται αποκλειστικά στη διαφορετική σύνθεση της απασχόλησης κάθε επιχείρησης. Στην πραγματικότητα οι
εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις Α και Β αμείβονται το ίδιο και δεν υπάρχει χάσμα αμοιβών. Τι θα συμβεί εάν η επιχείρηση Β αυξήσει την αμοιβή των ιατρών της σε 2.500€;
Η μέση αμοιβή στην Α θα παραμείνει 1.650€, αλλά στη Β θα διαμορφωθεί σε 1.600€= (0,1×2.500+0,9×1.500). Συνολικά, η μέση αμοιβή στην Α είναι υψηλότερη κατά 50€, αλλά οι ιατροί της Α έχουν ένα μισθολογικό χάσμα 500€ σε σχέση με τους ιατρούς της Β. Αντίστοιχα, οι ιατροί της Β απολαμβάνουν ένα μισθολογικό πλεόνασμα (25%) σε σχέση με τους ιατρούς της επιχείρησης Α.
