Η Ελλάδα σε συνεργασία με τη Βουλγαρία κινητοποιεί ενεργειακή «συμμαχία» με τρεις ακόμη ευρωπαϊκές χώρες, με στόχο να δρομολογηθούν μέτρα τα οποία θα αποσοβήσουν τον κίνδυνο να συμβεί ξανά στην περιοχή μία «μίνι» ενεργειακή κρίση. Στη συμμαχία συμμετέχουν επίσης η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Κύπρος, με τις 5 χώρες να ζητούν από την Κομισιόν να δρομολογήσει δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση.
Όπως επισημαίνουν υψηλόβαθμα στελέχη του ΥΠΕΝ, πρώτο βήμα των πέντε χωρών θα είναι να επιδιώξουν συνάντηση τον Μάιο για το θέμα με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας, Νταν Γιόργκενσεν. Σκοπός είναι κατά τη συνάντηση να διασφαλιστεί πως η Κομισιόν θα προετοιμάσει ένα «πακέτο» συγκεκριμένων πρωτοβουλιών μέχρι τον Ιούνιο, όταν θα διεξαχθεί η επόμενη Σύνοδος υπουργών Ενέργειας, για τη θωράκιση της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης από ενδεχόμενη νέα εκτίναξη των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Υπενθυμίζεται ότι βασικό χαρακτηριστικό της «μίνι» ενεργειακής κρίσης του περασμένου καλοκαιριού ήταν η περιορισμένη ροή ενέργειας από την Κεντρική προς την Ανατολική Ευρώπη, με συνέπεια η (θεωρητικά) ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας να εμφανίζεται διαιρεμένη στα δύο και ακόμη και γειτονικές χώρες να έχουν ακραίες διαφορές τιμών. Πέρα από την έλλειψη επαρκών διασυνδέσεων, που θα εξασφαλίζουν ροές ενέργειας από ανατολικά προς τα δυτικά, παρατηρήθηκε επίσης ότι υπήρξαν περιπτώσεις περιορισμένων εισαγωγών στην περιοχή (κυρίως στον «διάδρομο» Αυστρίας – Ουγγαρίας), παρά τη διαφορά των τιμών.
Ενεργειακό τείχος
Η παραπάνω συνθήκη επιδεινώθηκε από το γεγονός ότι το ίδιο χρονικό διάστημα ήταν προγραμματισμένες συντηρήσεις τόσο σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας όσο και σε διασυνδέσεις. Το «αρνητικό κοκτέιλ» συμπληρώθηκε από τις υψηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν τότε στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη, καθώς και τα χαμηλά υδροηλεκτρικά αποθέματα.
Υπενθυμίζεται ότι για την περιφερειακή κρίση απέστειλε τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Έλληνας πρωθυπουργός επιστολή στην Πρόεδρο της Κομισιόν, επισημαίνοντας πως ορισμένες ώρες η διαφορά τιμών μεταξύ γειτονικών χωρών ξεπερνούσε τα 100 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Μάλιστα, υπήρξαν και πιο ακραίες περιπτώσεις, όπου για παράδειγμα η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουγγαρία έφτασε τα 940 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, ενώ στη γειτονική Αυστρία ήταν 61 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, ήταν το 15πλάσιο δηλαδή.
Αναφορά στο θέμα έκανε χθες ο νέος υπουργός ΠΕΝ, Σταύρος Παπασταύρου, από το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, όπου επισήμανε πως για αυτό το ιδιότυπο «ενεργειακό τείχος» η ελληνική κυβέρνηση είχε σηκώσει κίτρινη σημαία τον Ιούλιο και χρειάστηκαν δύο μήνες για να γίνει μια συνάντηση στις Βρυξέλλες. «Είχαμε χώρες που είχαν αρνητικές τιμές και έπρεπε να κάνουν περικοπές και είχαμε χώρες στο Νότο που οι τιμές τους ήταν στα ύψη. Αυτή η διάσπαρτη, ασυντόνιστη αντίδραση είναι κάτι που δεν πρέπει να επαναληφθεί αυτό το καλοκαίρι», τόνισε.
«Ορατό» το πρόβλημα
Σε συνέχεια των πρωτοβουλιών που είχαν αναληφθεί όλο το προηγούμενο διάστημα, η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, σε συνεργασία τους επικεφαλής του βουλγαρικού υπουργείου Ενέργειας, έθεσαν το ζήτημα στο πρόσφατο Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας. Στην ελληνοβουλγαρική «γραμμή» συντάχθηκαν επίσης η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Κύπρος.
Πάντως, όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές του ΥΠΕΝ, μία αισιόδοξη πρόοδος που έχει επιτευχθεί στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει, είναι το γεγονός ότι το πρόβλημα είναι πλέον «ορατό» - τόσο στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη, όσο και στην Κομισιόν. Σε αυτό το πλαίσιο, το Σχέδιο Δράσης της Κομισιόν για την Προσιτή Ενέργεια δρομολόγησε τη σύσταση μίας Task Force για τη εποπτεία του ευρωπαϊκού ηλεκτρικού συστήματος και αγορών.
Μάλιστα, η σύσταση της Task Force έχει φέρει ήδη κάποια αποτελέσματα, καθώς για αυτό το καλοκαίρι έχει προγραμματιστεί να υπάρξει περιφερειακός συντονισμός όσον αφορά της συντηρήσεις μονάδων και διασυνδέσεων.
Προληπτικά μέτρα
Παράλληλα, δρομολογείται μία διαδικασία κατά την οποία, όποτε παρατηρείται περιορισμένη αξιοποίηση των διασυνδέσεων μεταξύ Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, να μπορούν μέσα από κατάλληλες παρεμβάσεις να αυξηθούν οι ροές προς τα ανατολικά, αν είναι απαραίτητο. Πρόκειται για ένα μέτρο που είχε εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια της κρίσης, ώστε να ενισχυθούν οι εξαγωγές από τη Γαλλία προς τη Γερμανία.
Τα στελέχη του ΥΠΕΝ αναγνωρίζουν ότι και για φέτος αναμένονται αντίξοες καιρικές συνθήκες, με την περιοχή να «μπαίνει» για παράδειγμα στο καλοκαίρι ακόμη και με μικρότερα υδροηλεκτρικά αποθέματα σε σχέση με πέρυσι. Ωστόσο, επισημαίνουν ότι πως η χώρα μας θα εξαντλήσει κάθε δυνατότητα ώστε να μην επαναληφθεί η περσινή κρίση, κάτι που θα αποτελούσε και πλήγμα και για τη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
