Σε μικρή αναθεώρηση των προβλέψεων του, προς τα κάτω για την ανάπτυξη και προς τα πάνω για τον πληθωρισμό, προχωρά το ΙΟΒΕ εν μέσω της αυξημένης αβεβαιότητας που προκαλεί η πολιτική των ΗΠΑ και η επιβολή δασμών από την κυβέρνηση Τραμπ.
Στην πρώτη τριμηνιαία έκθεση του 2025 για την ελληνική οικονομία που παρουσίασε σήμερα ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας εκτιμάται στο 2,2% για φέτος από 2,4% πού ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη, ενώ ο εναρμονισμένος πληθωρισμός αναμένεται στο 2,8%. Οι πάγιες επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά περίπου 9,5% φέτος, ενώ εκτιμάται πως θα συνεχιστεί η άνοδος των εξαγωγών (2,2%). Η ανεργία αναμένεται να διαμορφωθεί στο 9,3%.
Το ΙΟΒΕ σημειώνει την όξυνση της εμπορικής αβεβαιότητας αλλά εκτιμά πως τελικά θα αποφευχθεί ένας γενικευμένος παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος.
«Εάν και εφόσον παγιωθεί κατάσταση υψηλότερων δασμών στο διεθνές εμπόριο, αυτό αναπόφευκτα αυξάνει το κόστος για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες και μειώνει την δυνατότητα των καταναλωτών και των επιχειρήσεων για δαπάνες. Αυτό συνεπάγεται μια μείωση ευημερίας που μπορούμε να δούμε με άμβλυνση των ρυθμών μεγέθυνσης και υψηλότερο πληθωρισμό», σημείωσε ο κ. Βέττας προσθέτοντας πως «ακόμη και αν αυτό δεν συμβεί η μεγάλη όξυνση της αβεβαιότητας αναβάλλει επενδυτικές αποφάσεις και κυρίως τις μεσομακροπρόθεσμες και πιο παραγωγικές».
Σύμφωνα με τον ίδιο «το πάγωμα επενδύσεων αν συμβεί για ένα-δύο μήνες έχει καλώς αλλά αν συνεχιστεί για πάνω από ένα εξάμηνο μειώνει το επίπεδο ανάπτυξης», καθώς αυξάνεται το ρίσκο αναταραχών στις κεφαλαιαγορές και επικρατεί μεγάλη μεταβλητότητα σε συνέχεια μιας παγκόσμιας οικονομίας που όλα αυτά τα χρόνια λειτουργεί με πάρα πολύ μεγάλη ρευστότητα. Σε κάθε περίπτωση ο χάρτης «χαράσσεται εκ νέου και αυτό που τελικά που επηρεάζει τα πάντα είναι οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα και με άλλες οικονομίες της Ασίας», εκτίμησε ο κ. Βέττας.
Ανεπηρέαστος ο τουρισμός
Σε πρώτη φάση η παγκόσμια εμπορική αναταραχή που έχει προκαλέσει η πολιτική Τραμπ δεν φαίνεται να προκαλεί προβλήματα στον τουρισμό. Οι κρατήσεις από τις ΗΠΑ είναι αυξημένες κατά σχεδόν 20% σε σχέση με πέρυσι, είπε ο πρόεδρος του ΙΟΒΕ, Γιάννης Ρέτσος σημειώνοντας πως ο τουριστικός κλάδος θα επηρεαστεί μόνο αν πάμε σε βάθος χρόνου σε ύφεση στις βασικές αγορές για την Ελλάδα.
«Αυτό που θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την τουριστική κίνηση από τις ΗΠΑ είναι η υποτίμηση του δολαρίου έναντι του ευρώ από τις αρχές του έτους», σημείωσε ακόμη ο κ. Ρέτσος εκτιμώντας ωστόσο πως επειδή στην Ευρώπη κατά κύριο λόγο ταξιδεύουν τα μέσα και ανώτερα εισοδήματα των ΗΠΑ οι επιπτώσεις θα αργήσουν να φανούν.
Το βασικό σενάριο για το 2025
Οι εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ βασίζονται στις εξής παραδοχές:
• Η οικονομία της Ευρωζώνης ακολουθεί το βασικό σενάριο της ΕΚΤ (Μάρτιος 2025)γι; ανάπτυξη 0,9% το 2025 (από πρόβλεψη για 1,1% στο προηγούμενο τρίμηνο και 1,3% τον Σεπ. 2024) από 0,8% το 2024, και πληθωρισμό 2,3% το 2025 (από 2,1% στο προηγούμενο τρίμηνο) από 2,4% το 2024.
• Όξυνση της εμπορικής αβεβαιότητας βραχυχρόνια, αλλά αποφυγή κλιμάκωσης ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου, υποθέτοντας ότι είτε θα επιτευχθεί μια μορφή εμπορικής συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ είτε η απόκριση της ΕΕ ως προς νέους δασμούς θα είναι μετριοπαθής και στοχευμένη.
• Tα επιτόκια ακολουθούν την τάση των σημερινών προθεσμιακών συμβολαίων, δηλαδή το Euribor 3-μηνών σταδιακά υποχωρεί από κοντά στο 2,8% στην αρχή του έτους προς την περιοχή του 2,0% (από προσδοκία για 1,9% το προηγούμενο τρίμηνο) στα τέλη του 2025. Τα επιτόκια στην Ευρώπη αναμένεται να παραμείνουν σε παρεμφερή επίπεδα το 2026.
• Οι διεθνείς τιμές των ενεργειακών αγαθών ακολουθούν το βασικό σενάριο της EIA, με σταθεροποιητικές τάσεις το 2025, χαμηλότερα από το επίπεδό τους το 2024.
• Σταδιακή αποκλιμάκωση της γεωπολιτικής έντασης στην Ουκρανία.
• Η υλοποίηση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας επιταχύνεται το 2025, με στόχο την ολοκλήρωση των προβλεπόμενων δράσεων εντός χρονοδιαγράμματος.
• Ο εισερχόμενος τουρισμός για το 2025 αναμένεται ότι θα διατηρήσει τις θετικές επιδόσεις του 2024, σε πραγματικούς όρους.
Οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες
Το ΙΟΒΕ ξεχωρίζει τους παρακάτω κινδύνους:
• Κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου ο οποίος ενδέχεται να οδηγήσει σε διαταραχές στους ρυθμούς ανάπτυξης, τον πληθωρισμό και τη σταθερότητα στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, με ερωτηματικά ως προς την ταχύτητα χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής.
• Η διατήρηση των γεωπολιτικών εντάσεων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή αποτελεί μείζων παράγοντα ανησυχίας ως προς την ενεργειακή ασφάλεια, τις αλυσίδες εφοδιασμού και τις διεθνείς πολιτικές εξελίξεις.
• Αβεβαιότητα ως προς τα δημοσιονομικά μεγέθη της ΕΕ ως απόρροια του σχεδίου επανεξοπλισμού.
• Εναλλακτικό σενάριο μεγάλης αύξησης των διεθνών τιμών ενέργειας με αρνητικές επιπτώσεις στο κόστος παραγωγής και την αποκλιμάκωση των επιτοκίων.
• Υψηλό έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο, με διαρθρωτικά χαρακτηριστικά.
• Απώλεια ανταγωνιστικότητας λόγω υψηλότερου του μ.ό. της Ευρωζώνης πληθωρισμού.
• Καθυστερήσεις στην εξυγίανση των «κόκκινων» δανείων εκτός τραπεζικών ισολογισμών, που δρουν ως εμπόδιο στην ανακατανομή των πόρων.
Σε ό,τι αφορά τις θετικές προοπτικές αναφέρει:
· Η επιτάχυνση στην υλοποίηση του αναθεωρημένου Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας δύναται να «ξεκλειδώσει» διεθνή κεφάλαια για παραγωγικές και περισσότερο μακροχρόνιες επενδύσεις.
· Το χαμηλότερο κόστος χρήματος αποτελεί ευκαιρία για επιτάχυνση των επενδύσεων.
· Ο εμπορικός προστατευτισμός δημιουργεί νέες ισορροπίες στις διεθνείς εμπορικές ροές, με προοπτική για αύξηση των μεριδίων αγοράς για ελληνικές εξαγωγές με αυξημένη προστιθέμενη αξία.
· Συνέχιση της βελτίωσης της φορολογικής συμμόρφωσης
