Πώς μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις στις περιπτώσεις που μια τράπεζα παραβιάζει τα capital controls, αλλά δεν υπάρχουν γραπτές εντολές ή υπογεγραμμένες δηλώσεις μεταφοράς εμβασμάτων από κανέναν υπάλληλο της;
Στο ερώτημα αυτό αναζητούν απάντηση τόσο η Διεύθυνση Επιθεώρησης Εποπτευομένων Εταιρειών της Τράπεζας της Ελλάδος, όσο και η Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών. Αφορμή στάθηκε η διαπιστωθείσα από την Τράπεζα της Ελλάδος παραβίαση των capital controls από την Τράπεζα Πειραιώς το 2016 για τη μεταφορά εκτός Ελλάδος δανείων ύψους 127,3 εκατ. ευρώ προς εταιρείες συμφερόντων του ΟμίλουLibra.
Σύμφωνα με το αναλυτικό πολυσέλιδο πόρισμα που κατήρτισε η Τράπεζα της Ελλάδος για πεπραγμένα της περιόδου 2014-2016 στην Τράπεζα Πειραιώς και το οποίο βρίσκεται πλέον στα χέρια της Εισαγγελέως Διαφθοράς Ελένης Τουλουπάκη, η παραβίαση των κεφαλαιακών περιορισμών έγινε στα τέλη Μαρτίου 2016 με δύο διαφορετικούς τρόπους:
- Αρχικά αντλήθηκαν αντικανονικά από το Λογαριασμό Γενικής Λογιστικής της Τράπεζας Πειραιώς 55,9 εκατ. ευρώ τα οποία εστάλησαν με δέκα εμβάσματα στην Κύπρο. Στο πόρισμα αναφέρεται πως «δεν προέκυψε η ύπαρξη γραπτών εντολών ή παροχής συμφώνου από τις εμπλεκόμενες εταιρείες για την εισροή στους λογαριασμούς τους των αντικανονικά αντληθέντων ποσών».
- Εν συνεχεία εστάλη στην Κύπρο μέσω 13 εμβασμάτων που προήλθαν από έξι διαφορετικές εταιρείες που είχαν δανειοδοτηθεί κυρίως για ενεργειακούς σκοπούς, το ποσό των 71,4 εκατ. ευρώ. Το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος αναφέρει πως «τα έντυπα «Αίτηση – Δήλωση για μεταφορά πίστωσης /έμβασμα» που συντάχθηκαν για όλες τις παραπάνω συναλλαγές, δεν είναι συμπληρωμένα ως προς το κατάστημα συνεργασίας και δεν έχουν υπογραφεί από εκπρόσωπο της τράπεζας».
Ωστόσο η διαπίστωση της παράβασης, δηλαδή της καταστρατήγησης των κεφαλαιακών περιορισμών κατά 127,3 εκατ. ευρώ ήταν το εύκολο κομμάτι της έρευνας. Το δύσκολο κομμάτι αφορά στην επιβολή των κυρώσεων.
Να σημειωθεί πως η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου «Επείγουσες ρυθμίσεις για τη θέσπιση περιορισμών στην ανάληψη μετρητών και τη μεταφορά κεφαλαίων» (ΦΕΚ Α΄84, 18.7.2015) με την οποία επιβλήθηκαν οι κεφαλαιακοί περιορισμοί τον Ιούλιο του 2015, προβλέπει εξαιρετικά αυστηρές κυρώσεις για όσους παραβιάζουν τα capital controls.
Συγκεκριμένα προβλέπει πως όποιος παραβαίνει το νόμο τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών, με χρηματική ποινή έως 1/10 του ποσού της αντίστοιχης συναλλαγής, ενώ και το πιστωτικό ίδρυμα μέσω του οποίου έγινε η παραβίαση των περιορισμών υποχρεούται να καταγγείλει την σύμβαση εργασίας ή έργου του προσώπου που ευθύνεται για την παράβαση.
Μπορεί η νέα Διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς υπό τον Χρήστο Μεγάλου να έχει παράσχει πλήρη υποστήριξη στις έρευνες της Τράπεζας της Ελλάδος για την υπόθεση του 2016, αλλά ακόμη η εποπτική αρχή δεν έχει ενημερώσει την τράπεζα για τις κυρώσεις, ήτοι το πρόστιμο, αλλά και τα πρόσωπα που πρέπει να αποπεμφθούν.
Το θέμα έχει περιέλθει σε γνώση της Διεύθυνσης Χρηματοοικονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών, η οποία εκπροσωπείται στην Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών (την Επιτροπή που εγκρίνει τις μεταφορές κεφαλαίων εκτός Ελλάδος) και δεν αποκλείεται να υπάρξει ακόμη και νομοθετική πρόβλεψη για τις κυρώσεις σε περιπτώσεις παραβιάσεων «φαντάσματα» των capital controls, κάτι που ο νομοθέτης δεν είχε προβλέψει.
