Βρυξέλλες, Μαρία Βασιλείου
Τρεις προκλήσεις βρίσκονται στο επίκεντρο της πολυ-αναμενόμενης αξιολόγησης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και των πολιτικών για τη διατροφή και τη γεωργία, τις οποίες θα παρουσιάσουν αύριο Τετάρτη ο αρμόδιος για θέματα γεωργίας επίτροπος Φιλ Χόγκαν και ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπεύθυνος για τις επενδύσεις Γιούρκι Κατάινεν.
Η προώθηση ενός «έξυπνου και ανθεκτικού» αγροτικού τομέα, η ενίσχυση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και η τόνωση του κοινωνικού και οικονομικού ιστού των αγροτικών περιοχών με κύριο μοχλό την είσοδο νέων αγροτών αποτελούν προτεραιότητα για την Επιτροπή, αλλά και τις βασικές κατευθύνσεις, οι οποίες αναμένεται να καθορίσουν τον προϋπολογισμό της επόμενης ΚΑΠ μετά το 2020. Η χρήση νέων τεχνολογιών, κυρίως στο πλαίσιο της επονομαζόμενης «γεωργίας ακριβείας», αλλά και νέων χρηματοοικονομικών εργαλείων, αποτελούν για την Κομισιόν κλειδί για την αντιμετώπιση των προκλήσεων.
Η Κομισιόν επιδιώκει να εξισορροπήσει ανάμεσα αφενός στην ανάγκη να «παράγουν οι αγρότες περισσότερα με λιγότερα», αλλά και στην εξασφάλιση αναγκαίων οικονομικών πόρων για την γεωργία, οι οποίοι αναμένεται να επηρεαστούν αρνητικά με δεδομένα το Brexit και τις νέες πολιτικές προτεραιότητες της EE - μετανάστευση, εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια, άμυνα. Η μετά το 2020 ΚΑΠ θα επιδιώξει να εξασφαλίσει την ομαλή μετάβαση στη βιώσιμη γεωργία, παραμένοντας ταυτόχρονα το μεγαλύτερο ενιαίο «ταμείο» του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Πάντως, οι άμεσες πληρωμές (ο πρώτος πυλώνας της ΚΑΠ) θα παραμείνουν σημαντικό κομμάτι της χρηματοδότησης για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των αγροτών» διαβεβαίωσε ο Ρίτσαρντ Ραμόν Σουμόι, αναπληρωτής διευθυντής της διεύθυνσης «πολιτικές προοπτικές» της Κομισιόν, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Insider.gr κατά τη διάρκεια ενημέρωσης δημοσιογράφων. Ο πρώτος πυλώνας της ΚΑΠ απορροφά κατά την τρέχουσα περίοδο (2014-2020) τα τρία τέταρτα του συνολικού προϋπολογισμού των 408 δις. ευρώ (περίπου το 40% του συνόλου των δαπανών της ΕΕ).
Η απάντηση, όμως, στην ενίσχυση της γεωργικής παραγωγής και των περιβαλλοντικών επιδόσεων και τη μετάβαση στην βιώσιμη γεωργία βρίσκεται στην χρήση νέων τεχνολογιών, όπως είναι τα ρομπότ για τη μέτρηση της χρήσης του νερού, οι αισθητήρες και η τεχνική νοημοσύνη για την παρακολούθηση της ανάπτυξης και της θεραπείας των φυτών και της κατάστασης των καλλιεργειών. «Τέτοιες τεχνολογίες γεωργίας ακριβείας θα βοηθήσουν τους αγρότες να αυξήσουν την παραγωγή με μειωμένο κόστος και με βιώσιμες καλλιεργητικές μεθόδους» τονίζουν στελέχη της Κομισιόν. Ειδικές πλατφόρμες, που θα διευκολύνουν την πρόσβαση των αγροτών στις τεχνολογίες αυτές, περιλαμβάνονται στις προτάσεις της Επιτροπής.
Η ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού με την είσοδο περισσότερων νέων αγροτών αποτελεί έναν ακόμη στόχο των νέων προτάσεων για την ευρωπαϊκή γεωργική πολιτική, καθώς προκαλεί ανησυχία στην ΕΕ η πληθυσμιακή διάρθρωση της πρωτογενούς παραγωγής. Μόνο το 5,6% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ ανήκει σε αγρότες ηλικίας μικρότερης των 35 ετών, ενώ πάνω από το 31% των κατόχων ευρωπαϊκών εκμεταλλεύσεων είναι μεγαλύτεροι των 65 ετών και πάνω από 50% ανήκει σε αγρότες ηλικίας άνω των 50 ετών. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να ενισχύσει περισσότερο με συγκεκριμένες πολιτικές τους νέους αγρότες» υποστήριξε ο κ. Σουμόι.
Όμως, ο ειδικός επί την ΚΑΠ τόνισε ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την είσοδο των νέων καλλιεργητών στην αγροτική παραγωγή «περνά» από τη δικαιοδοσία των κρατών μελών και δεν αποτελεί παράμετρο της κοινής αγροτικής πολιτικής. Σύμφωνα με έρευνα η πρόσβαση στη γη αναφέρεται ως το σημαντικότερο εμπόδιο για τους νεοεισερχόμενους αγρότες, λόγω των περιορισμένων εκτάσεων με υψηλή ποιότητα εδάφους, των τιμών της γης και των επιπτώσεων των άμεσων ενισχύσεων της ΚΑΠ και των νομοθετικών μεταρρυθμίσεων.
Οι νέοι αγρότες, επίσης, αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες στον δανεισμό, ενώ η πρόσβασή τους σε δάνεια την τελευταία δεκαετία επιδεινώθηκε, πρόβλημα, το οποίο επιδιώκει να αντιμετωπίσει η Κομισιόν μέσω νέων προτάσεων.
Εν όψει της αξιολόγησης της ΚΑΠ από την Επιτροπή οι μη κυβερνητικές οργανώσεις Birdlife Europe και το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος σε συνεργασία με την ομάδα των Πρασίνων και της ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρουσίασαν έκθεση στην οποία τονίζεται ότι η ΚΑΠ έχει κάνει καλή δουλειά για να εξασφαλίσει το εισόδημα των γεωργών, αλλά είναι ασυνάρτητη, αναποτελεσματική και ξεπερασμένη και πρέπει να αναθεωρηθεί ριζικά για να εξασφαλίσει καλή μελλοντική απόδοση.
