Το Brexit και οι νέες προτεραιότητες για τη μετανάστευση, την ασφάλεια, την προστασία των συνόρων και την άμυνα δημιουργούν νέα δεδομένα για τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το 2020. Κατά τον αρμόδιο επίτροπο προϋπολογισμού Γκίντερ Έτινγκερ χρειάζεται τα εναπομείναντα 27 κράτη μέλη της ΕΕ να συμβάλουν ώστε το επόμενο επταετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027 να ξεπεράσει το σημερινό επίπεδο του 1% του ΑΕΠ της ΕΕ.
«Ο νέος προϋπολογισμός θα κινηθεί πάνω από 1%, μπορεί να είναι μεταξύ 1,1% και 1,2% (του ΑΕΠ)», δήλωσε ο επίτροπος προϋπολογισμού της ΕΕ, στη διάρκεια συνέντευξης τύπου, που ακολούθησε τη συζήτηση στο Κολέγιο των επιτρόπων την Τετάρτη για τον προσανατολισμό του νέου δημοσιονομικού πλαισίου.
Ο τελευταίος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός ανήλθε σε περίπου 960 δισ. ευρώ - λίγο κάτω από το ένα τοις εκατό του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ. Ο αριθμός αυτός, αν τα κράτη μέλη αποδεχτούν τις προτάσεις της Επιτροπής, που θα παρουσιάσει ο Έτινγκερ τον Μάιο, θα είναι υψηλότερος.
Πώς, όμως, σκοπεύει η Επιτροπή να αντικαταστήσει την απώλεια από την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας, ενός από τους μεγαλύτερους συνεισφέροντες στον ευρωπαϊκό προϋπογισμό, και ισοδυναμεί με τουλάχιστον 12-15 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.
«Το 50 τοις εκατό θα εξοικονομηθεί μέσω περικοπών, ενώ το υπόλοιπο 50 τοις εκατό θα καλυφθεί από την αύξηση των συνεισφορών των χωρών» επεξήγησε ο Έτινγκερ. Το ψαλίδι στις περικοπές θα αγγίξει ακόμη και δύο από τα κυριότερα προγράμματα της ΕΕ, της Συνοχής και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, δήλωσε ο γερμανός επίτροπος. Στον τρέχοντα προϋπολογισμό, σχεδόν το 40% αφορά διάφορες μορφές γεωργικής στήριξης. Δύο μόνο προγράμματα, που αφορούν άμεσα στο μέλλον της ΕΕ, το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus+ και το πρόγραμμα για την καινοτομία Horizon 2020 δεν θα υποστούν περικοπές. Αντίθετα μπορεί να ενισχυθούν περαιτέρω.
Από την πλευρά των δαπανών οι νέες προτεραιότητες για την ασφάλεια, την προστασία των συνόρων, τη μετανάστευση και την άμυνα απαιτούν χρηματοδοτικές ανάγκες γύρω στα 10 δις. ευρώ ετησίως, εκτίμησε ο επίτροπος.
Ο Έτινγκερ τόνισε επίσης ότι θα καταργηθεί το σύστημα των επιστροφών. «Η μητέρα όλων των εκπτώσεων [η Μεγάλη Βρετανία] θα αποχωρήσει. Αυτό θα πρέπει να είναι ένας καλός τρόπος για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα έχουμε πλέον άλλες εκπτώσεις» δήλωσε ο Έτινγκερ. Αρχικά σχεδιασμένο για να μειώσει τη συνεισφορά του Ηνωμένου Βασιλείου στον προϋπολογισμό της ΕΕ, το σύστημα των εκπτώσεων είχε επεκταθεί ακόμη σε Γερμανία, Ολλανδία, Σουηδία και Αυστρία.
Η Επιτροπή αναμένεται επίσης να περιορίσει τον αριθμό των προγραμμάτων από 60, που είναι σήμερα, και θα τα ενοποιήσει κάτω από ευρύτερες και πιο διακριτές θεματικές ενότητες. Όσον αφορά στη διάρκεια του νέου δημοσιονομικού πλαισίου ο Έτινγκερ εξέφρασε τη θέση ότι θα πρέπει να είναι το τελευταίο επτατετούς διάρκειας με τα επόμενα να διαρκούν πέντε χρόνια σε αντιστοιχία με τη διάρκεια θητείας της εκάστοτε Επιτροπής και του εκάστοτες Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Οι Βρυξέλλες επιθυμούν τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο πριν τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2019 και οι διαπραγματεύσεις αναμένονται, όπως συνήθως, μακρές, δύσκολες και γεμάτες συμβιβασμούς.
Ο γερμανός επίτροπος απέρριψε την ιδέα για τη δημιουργία ενός προϋπολογισμού της Ευρωζώνης, υποστηρίζοντας ότι το 85% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ θα προέρχεται από τις δεκαεννέα τρέχουσες χώρες του ευρώ μετά την αποχώριση της Μεγάλης Βρετανίας, οπότε ο συνολικός προϋπολογισμός της ΕΕ θα καλύπτει ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό.
Για να αυξηθούν οι «ίδιοι πόροι» του προϋπολογισμού της ΕΕ, η Επιτροπή θα προτείνει ένα φόρο στα πλαστικά κατά τις προσεχείς εβδομάδες. «Για το καλό των ωκεανών του πλανήτη ... πρέπει να διασφαλίσουμε τη μείωση της ποσότητας των πλαστικών που χρησιμοποιείται στην Ευρώπη», δήλωσε ο Έτινγκερ. Ωστόσο, ο επίτροπος δήλωσε ότι δεν έχουν ακόμη αποφασιστεί οι σχετικές λεπτομέρειες, όπως το αν ο φόρος θα πρέπει να επιβάλεται στους καταναλωτές ή τους παραγωγούς και ποιος θα πρέπει να είναι ο συντελεστής.
Οι Βρυξέλλες επιδιώκουν ακόμη να μετατοπίσουν την είσπραξη των εσόδων από το εμπόριο εκπομπών του συστήματος ETS από εθνικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να εισέλθουν ως έσοδα στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
Επίσης, ο αρμόδιος επίτροπος τόνισε ότι μπορεί να εφαρμοστεί στον επόμενο προϋπολογισμό η ιδέα της διασύνδεσης των κονδυλίων της ΕΕ από τα Ταμεία Συνοχής με το σεβασμό του κράτους δικαίου, ώστε να προβλέπεται δέσμευση των πόρων της ΕΕ έναντι του σεβασμό στο κράτος δικαίου. Κάτι που απαιτεί κατά τον Έτινγκερ τη σύμφωνη γνώμη όλων των κρατών μελών. Ορισμένα από τα κράτη μέλη πιστεύουν ότι ο καλύτερος έλεγχος των κονδυλίων της ΕΕ θα μπορούσε να ασκήσει επιπλέον πίεση στις χώρες στις οποίες υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με μη σεβασμό στο κράτος δικαίου, κυρίως την Ουγγαρία και την Πολωνία.
Επίσης, δήλωσε ότι τα προγράμματα από τα διαρθρωτικά ταμεία και το ταμείο συνοχής θα μπορούσαν να διασυνδεθούν με το ευρωπαϊκό εξάμηνο και τον οικονομικό κύκλο της ΕΕ, ώστε να υπάρχει σαφέστερη εικόνα για το πώς χρησιμοποιούνται οι διατιθέμενοι πόροι.
