Εφικτή χαρακτηρίζει την «καθαρή» έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα, το καλοκαίρι του 2018, ο πρώην πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς και νυν πρόεδρος του Lyktos Group, Μιχάλης Σάλλας.
«Έχω ταχθεί υπέρ της εξόδου της χώρας από τα μνημόνια χωρίς προληπτική γραμμή στήριξης. Πιστεύω ότι έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για μια τέτοια εξέλιξη, ότι μπορούμε δηλαδή να σχηματίσουμε το απαραίτητο ‘μαξιλάρι ασφαλείας’ της τάξης των 18 - 20 δισ. ευρώ και να προχωρήσουμε στην επόμενη ημέρα χωρίς νέο μνημόνιο. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από τις λέξεις, μια χρησιμοποίηση της προληπτικής γραμμής θα σήμανε ένα νέο σκληρό μνημόνιο, νέα μέτρα, επιβολή καινούργιων περιορισμών, που δύσκολα θα δεχθεί η κοινωνία, η οποία έχει κουραστεί από περίπου 10 χρόνια μνημονίων, και ακόμα πιο δύσκολα θα διαχειριστούν την κατάσταση οι πολιτικοί», εκτιμά ο Μιχάλης Σάλλας σε εκτενές άρθρο του, με θέμα «Η ελληνική οικονομία και η επόμενη ημέρα - Πώς θα επιστρέψει η Ελλάδα στην υγιή ανάπτυξη», στο Foreign Affairs.
«To τέλος του τρίτου μνημονίου μπορεί να σηματοδοτήσει την αρχή μιας νέας εποχής για τη χώρα μας και να θέσει σε τροχιά ανάπτυξης την ελληνική οικονομία. Μετά τη σκληρή περίοδο της ύφεσης και τα χρόνια της σταθεροποίησης που ακολούθησαν, θεωρώ ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να βγούμε από τον φαύλο κύκλο», αναφέρει o κ. Σάλλας.
Ο κ. Σάλλας επισημαίνει, ωστόσο, ότι «αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν πρέπει να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις και ο εκσυγχρονισμός της οικονομίας. Άλλωστε έχουν ήδη αναληφθεί δεσμεύσεις που πρέπει να υλοποιηθούν, όπως η δημοσιονομική εξυγίανση, η διατήρηση των πλεονασμάτων, οι ιδιωτικοποιήσεις κλπ. Όλα αυτά θα υπάρχουν και στο μέλλον και εμείς πρέπει να τα εφαρμόζουμε με συνέπεια. Αν όμως μπούμε σε ένα νέο πρόγραμμα με άμεσο τρόπο ως επακόλουθο της προληπτικής γραμμής, τότε τα πράγματα για τη χώρα γίνονται αρκετά χειρότερα. Πιστεύω σθεναρά, όπως έχω υποστηρίξει και άλλες φορές, πως η μοναδική σοβαρή λύση για να αλλάξουμε σελίδα είναι η κατάρτιση ενός προγράμματος διευκόλυνσης χρέους, το οποίο θα διαθέτει τους απαραίτητους αυτοματισμούς, και η υλοποίησή του θα συνδέεται με συγκεκριμένες παραμέτρους».
«Σε κάθε περίπτωση βέβαια, βασική προϋπόθεση είναι το ΑΕΠ της χώρας να κινείται με ρυθμό ανάπτυξης άνω του 2% κατά μέσο όρο ετησίως για τα επόμενα χρόνια, και μια αποτελεσματική διαχείριση που θα φροντίζει την διαμόρφωση των απαραίτητων δημοσιονομικών πλεονασμάτων. Σε αυτή την συγκυρία πρέπει να λύσουμε και τον γόρδιο δεσμό των «κόκκινων δανείων», των ΝPL’s, που φρενάρουν την πιστωτική επέκταση και συνεπώς την ανάπτυξη. Πρέπει να δώσουμε τώρα την λύση για να απεγκλωβιστεί το τραπεζικό σύστημα και να επανέλθει στον πραγματικό του ρόλο στην οικονομία», επισημαίνει ο κ. Σάλλας τονίζοντας ότι «το μεγάλο στοίχημα είναι η ανάπτυξη».
Ο κ. Σάλλας αναφέρεται εκτενώς στη δημιουργία επενδυτικού αναπτυξιακού περιβάλλοντος. «Μεταρρυθμίσεις έχουν γίνει, αλλά δεν αρκούν. Πρέπει να συνεχιστούν. Για την δημιουργία ενός διατηρήσιμου και αξιόπιστου αναπτυξιακού περιβάλλοντος πρέπει να βρεθεί λύση στο φορολογικό ζήτημα. Οι επενδύσεις που θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη της οικονομίας χρειάζονται ένα σταθερό και αξιόπιστο φορολογικό πλαίσιο που να δίνει την βεβαιότητα στον επενδυτή - με δέσμευση 15ετούς ισχύος συγκεκριμένων βασικών διατάξεων - ότι τα σχέδιά του δεν θα ανατραπούν στον προβλέψιμο χρόνο ζωής της επένδυσής του».
Και αναφέρει μεταξύ των άλλων πως «Για την τόνωση των επενδύσεων θα μπορούσε επίσης να θεσπισθεί η δυνατότητα απόσβεσης του συνόλου των νέων επενδύσεων, από τις πρώτες μετά την επένδυση κερδοφόρες χρήσεις της επιχείρησης, ενώ για την γενικότερη ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας, να νομοθετηθεί η πρόβλεψη - δέσμευση συγκεκριμένης μείωσης του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, ετήσια μείωση κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες, ώστε το 2020 να περιορισθεί στο 20% η φορολόγηση των επιχειρήσεων θα ήταν ένα γεγονός που θα προσέδιδε στην παρούσα φάση ιδιαίτερη δυναμική στην επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και την απασχόληση.
Ένα μεγάλο ζήτημα αναφορικά με την δημιουργία επενδυτικού - αναπτυξιακού περιβάλλοντος είναι και αυτό της διοικητικής δικαιοσύνης και των κρατικών φορέων που συμμετέχουν. Οι χρονοβόρες διαδικασίες που σχετίζονται με την εκδίκαση οικονομικών υποθέσεων και διαφορών είναι από τους μεγαλύτερους ανασταλτικούς παράγοντες στην ανάπτυξη. Το βιώνουμε τελευταία σε μια σειρά μεγάλων επενδύσεων, των οποίων η υλοποίηση καθυστερεί λόγω νομικών - δικαστικών εκκρεμοτήτων. Θεωρώ ότι η πολιτεία θα πρέπει να αντιμετωπίσει με τόλμη το ζήτημα αυτό, θεσμοθετώντας άμεσα μέτρα για την εξομάλυνση αυτής της κατάστασης».
Για τις ιδιωτικοποιήσεις τονίζει πως «η πολιτεία θα πρέπει να ξαναδεί από άλλη οπτική το ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων και ιδιαίτερα των δραστηριοτήτων που απαιτούν σημαντικές επενδύσεις κεφαλαίου για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξή τους, όπως και των έργων υποδομής, κυρίως αυτών που σχετίζονται με τις διεθνείς μεταφορές, τα δίκτυα ενέργειας, κλπ. Η επιτάχυνση του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων θα σηματοδοτούσε και την πολιτική βούληση για ταχύτερη ολοκλήρωση των μνημονιακών δεσμεύσεων, με θετικό αντίκτυπο στις διεθνείς αγορές και τους επενδυτές. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με την επίσπευση της ανάπτυξης των υποδομών θα αναβάθμιζαν την γεωπολιτική σημασία της ελληνικής οικονομίας με σημαντικά (συμπληρωματικά) οφέλη για την χώρα από την αξιοποίηση της. Τα παραπάνω αποτελούν ένα προνομιακό πεδίο για την προσέλκυση φρέσκων κεφαλαίων στην οικονομία και την άμεση ενίσχυση της απασχόλησης».
«Στο πνεύμα αυτό απαιτείται να προσαρμόσουμε και το ευρύτερο θεσμικό περιβάλλον που διέπει επιχειρήσεις και επενδύσεις. Οφείλουμε να απαλλάξουμε τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές από το υπέρογκο διοικητικό - γραφειοκρατικό κόστος. Επειδή η απαιτούμενη μεταρρύθμιση των δομών του δημοσίου είναι μια μακρόχρονη διαδικασία, μια ιδέα θα ήταν να δημιουργηθούν εξειδικευμένα κέντρα - στα πρότυπα των ΚΕΠ - που θα λειτουργούν ως ανεξάρτητη υπηρεσία αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση επιχειρήσεων και επενδύσεων, αναλαμβάνοντας την διεκπεραίωση σε προκαθορισμένο χρόνο του συνόλου των ενεργειών που απαιτούνται σε σχέση με τις επιμέρους δημόσιες αρχές. Π.χ. μετά την συμπλήρωση ενός ολοκληρωμένου φακέλου, ο απαιτούμενος χρόνος για την έκδοση των αιτούμενων αδειών της επένδυσης να είναι σε συγκεκριμένο χρόνο, ανάλογα με την περίπτωση: Μήνας, τρίμηνο, εξάμηνο», προσθέτει μεταξύ άλλων.
Ο Μιχάλης Σάλλας αναφέρεται εκτενώς και στο επαναπροσδιορισμό του παραγωγικού και αναπτυξιακού προτύπου επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι «το παραδοσιακό μοντέλο, στηριζόμενο σε υπερβολικό βαθμό στην κατανάλωση και με κινητήριο δύναμη την οικοδομική δραστηριότητα, ανήκει στο παρελθόν».
«Η ανάπτυξη θα πρέπει να έχει μακρόπνοο, συνολικό και ισορροπημένο χαρακτήρα. Το νέο αναπτυξιακό και παραγωγικό πρότυπο θα πρέπει να είναι πολυδιάστατο και να είναι ανοικτό στον κόσμο και στο μέλλον, δηλαδή ανταγωνιστικό, εξωστρεφές και καινοτόμο, και να συνοδεύεται από ένα θεσμικό - ρυθμιστικό πλαίσιο, σύγχρονο και αποτελεσματικό. Η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών οφείλει να απευθύνεται στην διεθνή ζήτηση. Πρέπει να διαφοροποιηθούμε από τους διεθνείς ανταγωνιστές και να στραφούμε στην ποιότητα, ακόμη και αν συνεπάγεται σε ορισμένες περιπτώσεις υψηλότερο παραγωγικό κόστος. Συνεπώς, για ένα μέρος της οικονομίας, η αδυναμία αντιμετώπισης του πιθανώς υψηλού παραγωγικού κόστους θα μπορούσε να εξισορροπηθεί μέσω της αναβαθμισμένης ποιότητας και της επιλογής κλάδων, επιχειρήσεων ή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Επιλογή που μας επιτρέπει να μετατρέψουμε σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και την χαμηλή παραγωγικότητα - γιατί περί αυτού πρόκειται - σε οικονομικό πλεονέκτημα, αποφεύγοντας ή ξεπερνώντας γραφειοκρατικά βάρη. Βέβαια αυτό δεν μπορεί να είναι το κυρίαρχο γνώρισμα της οικονομίας. Το κυρίαρχο γνώρισμα είναι η δυνατότητα διεθνούς παρουσίας με απόλυτα ανταγωνιστικούς όρους», αναφέρει.
Ο κ. Σάλλας κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην Ενέργεια επισημαίνοντας ότι «η Ελλάδα αναδεικνύεται σε πύλη εισόδου φυσικού αερίου από εναλλακτικές πηγές και οδεύσεις, στο πνεύμα ακριβώς της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ενεργειακή ασφάλεια».
Σημειώνει, μεταξύ άλλων, πως «σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες κατασκευής του αγωγού Trans Αdriatic Pipeline, TAP, του πρώτου έργου για τη μεταφορά αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη. Ο αγωγός TAP, είναι το τελευταίο σκέλος του περίφημου «Νότιου Διαδρόμου Αερίου», ενός μεγαλόπνοου πρότζεκτ που ξεκινά από την ανάπτυξη και εκμετάλλευση του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ ΙΙ στην Κασπία και μέσω μιας σειράς αγωγών που διασχίζουν την Γεωργία και την Τουρκία, φθάνει στα σύνορα με την Ελλάδα. Στους Κήπους του Έβρου, την σκυτάλη παραλαμβάνει ο αγωγός ΤΑΡ, ο οποίος μέσω Αλβανίας καταλήγει στην Ιταλία.
Αναφορά κάνει επίσης στις νέες τεχνολογίες, στο γενικότερο ρόλο του ιδιωτικού τομέα που θα μπορούσε να αναλάβει ενεργότερο ρόλο στις επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, και επενδυτικά projects σε τομείς που ενέχουν ρίσκο ή απαιτούν υψηλό βαθμό καινοτομίας.
