Ροή
Τα τρόφιμα, η γεωργία και το περιβάλλον είχαν σίγουρα την τιμητική τους τη χρονιά που φεύγει. Θυμάστε το κατά την Αποκάλυψη του Ιωάννη, «Σεισμοί, λιμοί και καταποντισμοί»; Ε, αυτό ήταν το αγροτικό 2023!!! Πλήθος ενδείξεων, αποδείξεων και γεγονότων μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι και το 2024 δεν μπορεί να είναι καλό. Γιατί; Διότι ο πληθωρισμός στα τρόφιμα, δεν λέει ακόμη να βρεθεί σε ανεκτά επίπεδα μετά ένα ράλι δύο και πλέον ετών. Τις τελευταίες ημέρες είναι εντυπωσιακό το ενδιαφέρον όλων μας για τις τιμές του ελαιόλαδου και του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού.
Μου τηλεφώνησαν αρκετοί φίλοι που είχα καιρό να μιλήσω μαζί τους και ποτέ μέχρι τώρα δεν είχαμε κάνει σχετικές συζητήσεις, να με ρωτήσουν εάν τα 170 και 200 ευρώ ο τενεκές το λάδι που τους ζητάει ο επί χρόνια προμηθευτής τους είναι αλήθεια ή τους κοροϊδεύει. Άλλοι πάλι, όταν μιλήσαμε για τα χρόνια πολλά, μου είπαν ότι έκαναν «κράτει» φέτος στο φαγητό και για λόγους οικονομικούς: «Δεν μπορεί να δίνεις ένα μισθό για δυο τραπέζια, Χριστούγεννα Πρωτοχρονιά, έχουμε και άλλες ανάγκες».
Έτσι λοιπόν ο χρόνος που φεύγει, μας αφήνει πίσω ένα επίπεδο τιμών στα τρόφιμα πρωτόγνωρο και πρωτοφανές, ενώ δεν διαφαίνεται από πουθενά καμία πρωτοβουλία για την θεραπεία του κακού. Εμείς εδώ στο insider.gr, έχουμε που αναλύουμε τη σχετική κατάσταση δυόμιση χρόνια τώρα, από τον Ιούλιο του 2021. Ξέρουμε ότι τα προβλήματα που έχουν εκτοξεύσει τις τιμές στο σημερινό τους ύψος, είναι διαρθρωτικά και δεν λύνονται σε μια ημέρα, ένα μήνα, ένα εξάμηνο, ένα χρόνο. Αλλά δυόμιση χρόνια δεν είναι και μικρό διάστημα. Δες τε τι μπορεί να συμβεί σε ένα τέτοιο διάστημα: Αυτά τα δυόμισι χρόνια, έφυγαν για παράδειγμα από τη χώρα μας χιλιάδες αλλοδαποί εργάτες που μας ήξεραν και τους ξέραμε και μας έκαναν τη δουλειά μια χαρά. Κι έφυγαν, διότι κανείς δεν φρόντισε να φτιάξει ένα διοικητικό σύστημα αναγνώρισης της παραμονής τους ανταγωνιστικό άλλων χωρών, όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
Πριν δύο χρόνια τέτοια εποχή οι ανά την Ελλάδα κάμποι δεν ήταν καταπράσινοι, δηλαδή σπαρμένοι με σιτάρι, που αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο για ένα καλλιεργητή. Υπήρχαν και πολλά χωράφια καφέ, δηλαδή να σπαρθούν με ανοιξιάτικες καλλιέργειες. Μπορεί να είναι όμορφη η χειμωνιάτικη εικόνα του καταπράσινου κάμπου στην πρωινή δροσιά, αλλά για κάθε γεωργό είναι τουλάχιστον απογοητευτική.
Αρα τα δύο και πλέον χρόνια που τα φαινόμενα μας είχαν προειδοποιήσει, δεν είναι μικρός χρόνος. Και δεν είναι μόνο η κυβέρνηση που ολιγώρησε. Ολιγωρήσαμε όλοι μας. Εμείς οι αγρότες, με τη γνωστή μας τακτική «άσε και θα δούμε», οι άλλοι κρίκοι της αλυσίδας που φρόντιζαν περισσότερο πως θα εκμεταλλευτούν τις αδυναμίες του συστήματος να αποκομίσουν υπερκέρδη εν όψη ενός επερχόμενου οικονομικού τυφώνα. Ο καθένας έβαλε το λιθαράκι του. Και τώρα τι θα κάνουμε που το καλοκαίρι το μόνο αγροτικό προϊόν που θα βρίσκεται σε αφθονία θα είναι το σιτάρι; Κάποιοι θα χρειάζονται και δεν θα βρίσκουν κριθάρι, βρώμη ή οτιδήποτε σχετικό, οι μανάβηδες δεν θα τολμάνε να αγοράσουν ένα παραπάνω τελάρα μαρούλια διότι εάν τους μείνει απούλητο θα τους φάει όλο το κέρδος...
Και μέσα σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον υπάρχει ένας φάρος: Η φέτα και η προβατοτροφία! Ευτυχώς που η αγορά της φέτας είναι ακόμη σε καλή κατάσταση, πιθανόν όχι ιδανική αλλά αντέχει, ενώ οι τιμές που πούλησαν τα πρώτα αρνιά για κρέας, φαίνεται ότι ήταν καλές. Έτσι, οι κτηνοτρόφοι απολαμβάνοντας ένα ικανοποιητικό εισόδημα, μπορούν και αγοράζουν ζωοτροφές σε ικανοποιητικές ποσότητες.
Έτσι λοιπόν τα πάσης φύσεως χόρτα που είναι αποθηκευμένα στις αποθήκες, πωλούνται σε πολύ καλές τιμές, ενώ η πτώση της τιμής των καρπών συγκρατήθηκε σε επίπεδα τιμών, που τουλάχιστον δεν δημιουργούν ζημιά στον παραγωγό. Αυτό βέβαια δεν είναι υγιές, διότι και οι παραγωγοί καλαμποκιού και κριθαριού πρέπει να ζήσουν από τη δουλειά τους. Εδώ όμως που φτάσαμε λέμε δόξα το θεό στις περιπτώσεις που δεν χάνονται χρήματα από το κεφάλαιο, όπως συνέβη σε πολλές καλλιέργειες το 2023.
Γι' αυτό όλοι προτίμησαν να βάλουν σιτάρι και βλέπουμε...
Οι μειωμένες παραγωγές στο σύνολο των δενδρώδων καλλιεργειών, επέφεραν αυξημένες τιμές παραγωγού. Στις περισσότερες των περιπτώσεων το γινόμενο ποσότητα επί τιμή, δεν ήταν ικανοποιητικό, δηλαδή δεν άφηνε ένα βιώσιμο εισόδημα. Συχνά μάλιστα ήταν ζημιογόνο. Εδώ, οι παραγωγοί δεν μπορούν να ξεριζώσουν ένα δένδρο και να φυτεύσουν ένα άλλο επειδή η χρονιά δεν πήγε καλά. Χρειάζεται χρόνος. Αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι την επόμενη καλλιεργητική χρονιά οι καλλιεργητικές φροντίδες δεν θα είναι ίδιες. Όλο και κάπου θα κλέψει ο μη ικανοποιημένος παραγωγός, για τον απλό λόγο ότι δεν του φτάνουν τα χρήματα. Η μεγάλη αύξηση του κόστους χρήματος δεν επιτρέπει από την άλλη στους γεωπόνους και τις εταιρείες να πιστώσουν μεγάλη μερίδα παραγωγών, ακόμη και εάν αυτοί ήταν στο παρελθόν απολύτως φερέγγυοι. Ετσι λοιπόν, είτε λίπασμα, είτε φάρμακο, είτε άρδευση, είτε μεροκάματα, είτε καύσιμα θα περιοριστούν. Η περιστολή αυτή θα φανεί σίγουρα και στο προϊόν και στην κατάσταση των οπωρώνων. Δηλαδή, να αναμένουμε συνέχεια...
Στον χώρο των φρέσκων φρούτων η πρόσφατη εξέλιξη στα πορτοκάλια με την εκτίναξη της διεθνούς ζήτησης λόγω ζημιάς στη Βραζιλία, μένει να αποδειχθεί εάν μπορεί να αποτελέσει κινητήριο μοχλό για τον κλάδο. Μετά από πολλά, μα πάρα πολλά πέτρινα χρόνια για τον κλάδο, η συνολική του εικόνα είναι δύσκολη και χρειάζονται ανθρώπινοι, υλικοί και επιστημονικοί πόροι για την ανάκαμψή του, που δεν είναι βέβαιο ότι υπάρχουν διαθέσιμοι τη στιγμή αυτή. Η μεγάλη αύξηση της τιμής παραγωγού που ήδη παρατηρείται ,είναι σε κάθε περίπτωση ένα καλοδεχούμενο δώρο.
Η έλλειψη των εργατών είναι ένα θέμα που αναμένεται να οξυνθεί τις χρονιές που έρχονται. Οι εργάτες που έμειναν εδώ, έχουν ήδη μεγαλώσει αρκετά. Ο ρυθμός ανανέωσης δεν είναι καθόλου ικανοποιητικός, ενώ τα περί διακρατικών συμφωνιών και άλλα σχετικά, όχι μόνο είναι κακοσχεδιασμένα από ανθρώπους που δεν ξέρουν τίποτα για την πρωτογενή παραγωγή αλλά ούτε και η μέχρι τώρα εφαρμογή τους έχει αποδώσει κάτι σημαντικό. Πως θα εξάγουμε ποιοτικά κεράσια, ένα τόσο ευαίσθητο προϊόν, όταν για τη συλλογή του θα απασχολήσουμε έναν άνθρωπο από του 500.000(!) που έχουμε παραγγείλει (Sic) και που τώρα κατέβηκε από τα υψίπεδα του Πακιστάν; Ο άνθρωπος αυτός χρειάζεται χρόνο να μάθει πως χειριζόμαστε ένα τέτοιο καρπό, πως δεν θα τον πληγώνουμε για να μην μπουν στη συνέχεια μύκητες, πως όταν τον βάζουμε στα τελάρα δεν το πετάμε σαν πατάτες, κι ένα σωρό άλλα πράγματα. Στο χωριό του, αυτά ήταν άγνωστα, όπως άγνωστα ήταν κάποτε και σε εμάς. Αλλά τώρα, το κεράσι πουλιέται 7 κι 8 ευρώ στην εγχώρια και διεθνή αγορά και στο επίπεδο αυτό τιμών, ο καταναλωτής δεν μπορεί να δει με συμπάθεια την αδεξιότητα του νεοαφειχθέντος εργάτη από κάποια ασιατική χώρα.
Και σαν να μη μας έφταναν τα θέματα που δημιουργούν οι άνθρωποι, ήλθε και ο καιρός κι έβαλε το δαχτυλάκι του. Μόλις χθες ανακοινώθηκε ότι με το σημερινό ρυθμό παροχέτευσης των νερών της νέας Κάρλας, τα χωράφια θα είναι διαθέσιμα για καλλιέργεια την άνοιξη του 2025. Κυριολεκτικά, ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι! Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τις καμένες εκτάσεις σε ολόκληρη την Ελλάδα και ειδικά στον Έβρο.
Και μια παρατήρηση που μακάρι να είναι λανθασμένη: Φέτος στο διαδίκτυο προσφέρεται για πώληση μεγάλος αριθμός παλαιών-μεταχειρισμένων αγροτικών μηχανημάτων. Τις τελευταίες ημέρες ακόμη και σπαρτικές μηχανές που μόλις χρησιμοποίησαν οι ιδιοκτήτες τους και μοιάζει να θέλουν να απαλλαγούν από αυτές. Οι αναγνώσεις του φαινομένου μπορεί να είναι πολλές: συνταξιοδοτούνται, τα εγκαταλείπουν, αγόρασαν καινούργιο εξοπλισμό και πουλούν τον παλαιό, τον είχαν αχρησιμοποίητο και τώρα που τα χρήματα έχουν αξία είπαν να τον πουλήσουν. Μακάρι να ισχύουν οι πιο ευνοϊκές δικαιολογίες.
Ας σταματήσουμε όμως εδώ, χρονιάρες ημέρες. Ας ακολουθήσουμε κι εμείς την προσφιλή τακτική κάποιων, άσε και θα δούμε... Ας φύγει το 2023 και ίσως κάτι μαγικό να συμβεί. Διότι κάτι οργανωμένο και συστηματικό δεν διαφαίνεται.
Εμείς από τη μεριά μας θα συνεχίσουμε να σας ενημερώνουμε για τα καυτά εθνικά και διεθνή θέματα της αγροτικής οικονομίας και των διατροφικών θεμάτων, ενώ θα δώσουμε έμφαση σε δύο άξονες: αξιέπαινες τοπικές πρωτοβουλίες, διότι υπάρχουν και αυτές καθώς και τα νέα θέματα περί βιώσιμης παραγωγής της τροφής μας. Μείνετε συντονισμένοι.
Καλή Χρονιά σε όλους.
