Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε την Τρίτη ότι έχει εμβολιάσει πλήρως το 70% όλων των ενηλίκων από το μπλοκ των 27 χωρών. Αυτό είναι ένα σημαντικό ορόσημο που περνάει η Ε.Ε. καθώς τα κρούσματα του Covid-19 συνεχίζουν να αυξάνονται.
Σημαντικό μερίδιο σε αυτό το ορόσημο έπαιξε η Ιρλανδία που κατάφερε να είναι η πρώτη χώρα στην Ε.Ε. που εμβολιάζει πάνω από 80% του σύνολου πληθυσμού της. Μάλιστα, σύμφωνα με δηλώσεις του πρωθυπουργού Μίχεαλ Μάρτιν, στις 22 Οκτωβρίου η Ιρλανδία θα άρει όλα τα περιοριστικά μέτρα και την υποχρέωση επίδειξης του πιστοποιητικού εμβολιασμού για κοινωνικές δραστηριότητες, ταξίδια κ.λπ.
To ιρλανδικό εμβολιαστικό θαύμα αναμένεται να αξιοποιηθεί ως παράδειγμα επιτυχίας από την Ε.Ε., η οποία έχει αντιστρέψει το κλίμα μετά και τις παλινωδίες στην αρχή του εμβολιαστικού προγράμματος που οδήγησαν στη μήνυση κατά της Astra Zeneca. Πλέον έχει ξεπεράσει τις ΗΠΑ σε εμβολιασμούς και σε ρυθμό εμβολιασμών (περίπου 120 εμβόλια ανά 100 κατοίκους).
Η οικονομία ως διαχωριστικός παράγοντας
Αυτό που δείχνουν τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), είναι ότι η κάλυψη των εμβολίων δεν είναι καθόλου όμοια σε ολόκληρο το μπλοκ, με ορισμένες χώρες να ξεπερνούν τον στόχο του 70%, ενώ άλλες υστερούν πολύ. Ο άξονας πάνω στον οποίο διαφαίνεται ότι χωρίζονται οι πρωτοπόροι από τους ουραγούς είναι κυρίως η οικονομία.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η πλειοψηφία των 27 χωρών της ΕΕ, καθώς και το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία και η Ελβετία, συγκαταλέγονται στις χώρες με υψηλό εισόδημα. Αυτές οι χώρες έχουν δημιουργήσει μια εμβολιαστική στρατηγική που χορηγεί κατά μέσο όρο 122 δόσεις ανά 100 κατοίκους. Τα δύο τρίτα του πληθυσμού τους (66%) έχουν λάβει τουλάχιστον μία δόση και το 60% είναι πλήρως εμβολιασμένοι. Οι υπόλοιπες, που θεωρούνται χώρες μεσαίου εισοδήματος, έχουν στρατηγικές που χορηγούν δύο φορές λιγότερες δόσεις εμβολίων κατά μέσο όρο: 63 ανά 100 κατοίκους.
Η Επίτροπος Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Στέλλα Κυριακίδη, μίλησε την Τρίτη για ένα «ανησυχητικό κενό ανοσίας» (immunity gap) στο ποσοστό εμβολιασμού μεταξύ των κρατών μελών, για το οποίο πρέπει να παλέψουμε όλοι.
Η Ιρλανδία πρωτοπόρα στην Ε.Ε. σε εμβολιασμούς
Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, για παράδειγμα, έχουν εμβολιάσει πλήρως περισσότερο από το 80% των ενήλικων πληθυσμών τους, αλλά η Ρουμανία και η Βουλγαρία έχουν εμβολιάσει περίπου το 30%.
Το «ιρλανδικό θαύμα» στον εμβολιασμό ακολουθεί κατά πόδας το "ιρλανδικό θαύμα" στην ανάπτυξη της οικονομίας. Από το 5,5% του 2019 (υψηλότερη ανάπτυξη στην Ε.Ε. των 27), η Ιρλανδία αναμένεται να εξέλθει από την πανδημία καταγράφοντας ως το τέλος του έτους ανάπτυξη 11%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας σε κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ε.Ε., η Ιρλανδία είναι 5η ενώ έρχεται 3η στην ισοτιμία αγοραστικής δύναμης.
Υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο εμβολιαστικά στατιστικά καταγράφουν όλες οι χώρες με υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ε.Ε. (Λουξεμβούργο, Ελβετία, Νορβηγία, Δανία, με μόνη εξαίρεση σε αυτή τη λίστα την Πορτογαλία.
Σίγουρα από μόνα τους, τα οικονομικά στοιχεία δεν αρκούν. Η ιρλανδική εμβολιαστική στρατηγική έγινε βάσει ηλικιακών κριτηρίων και προσεκτικών μέτρων δημόσιας υγείας. Στην πράξη, από τον Μάιο και μετά στην Ιρλανδία η προτεραιότητα δόθηκε στις ηλικιακές ομάδες που ήταν πιο ευάλωτες απέναντι στον ιό (70+). Δεν δόθηκαν άλλες προτεραιότητες πέρα από τις ομάδες πολιτών με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα. Για παράδειγμα δεν προτεραιοποιήθηκαν οι καθηγητές ή οι υγειονομικοί υπάλληλοι. Το αποτέλεσμα είναι ότι μόλις «έκλεισαν οι μεγάλες ηλικιακές κατηγορίες, άνοιξαν οι μικρότερες και τελικά έχουμε σήμερα το 90% σχεδόν του πληθυσμού να είναι εμβολιασμένο, με το 80% στην ηλικιακή κατηγορία 12-18.
Η Ελλάδα σε αμηχανία
Η Ελλάδα βρίσκεται στη μέση της λίστας με 63,8% του πληθυσμού να είναι πλήρως εμβολιασμένο και είναι πιο κοντά σε χώρες όπως η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Εσθονία και η Λιθουανία. Η πτωτική τάση του εμβολιαστικού ρυθμού κατά τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο, είναι κοινή στην Ε.Ε. καθώς περάσαμε από τον μ.ο των 85 δόσεων ανά 100 κατοίκους στις 70 δόσεις ανά 100 κατοίκους, αλλά η Ελλάδα παρουσιάζει εδώ και δύο εβδομάδες (β’ μισό Αυγούστου) σταθερότητα ως προς το συνολικό ποσοστό όσων εμβολιάζονται και αυτό είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει από την αρχή της εμβολιαστικής εκστρατείας. Αιτίες για αυτή τη στασιμότητα μπορεί κανείς να εντοπίσει στις καλοκαιρινές διακοπές και την κόπωση του πληθυσμού. Ο εμβολιασμός των νέων κατά τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο βοήθησε αρκετά (ειδικά αναφερόμαστε στην ηλικιακή κατηγορία 18-25) ώστε να μην πέσει ο ρυθμός εμβολιασμού, όμως το στοίχημα παραμένει να επιστρέψουμε σε ρυθμούς όπως αυτοί του πρώτου 15νθήμερου του Μαΐου.
Στους ουραγούς των εμβολιασμών βρίσκονται Βουλγαρία και Ρουμανία, με τη Ρουμανία να αναφέρει το υψηλότερο ποσοστό θανάτων από κορονοϊό (0,63 θάνατοι ανά 100.000 κατοίκους) και είναι η μόνη χώρα της ΕΕ με υψηλότερο ποσοστό θανάτων από τις ΗΠΑ (0,41).
Τα κρούσματα ανεβαίνουν – Το αίνιγμα της τρίτης δόσης
Παρά το ότι είναι ένα από τα πιο εμβολιασμένα κράτη, η Ιρλανδία είναι μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά νέων κρουσμάτων κορωνοϊού (36 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους), αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται πίσω από τις ΗΠΑ (48) και αναφέρει χαμηλό ποσοστό θανάτων (0,05). Έτσι, ετοιμάζεται να άρει σχεδόν όλους τους περιορισμούς για την πανδημία τον επόμενο μήνα.
Ο διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ευρώπη, Χανς Κλούγκε, χτύπησε τη Δευτέρα τον κώδωνα του κινδύνου για αυτό που περιέγραψε ως «βαθιά ανησυχητική» αύξηση των κρουσμάτων και των θανάτων Covid-19 σε όλη την Ευρώπη. Μεταξύ των χωρών με τις μεγαλύτερες αυξήσεις σε κρούσματα την εβδομάδα έως τις 26 Αυγούστου ήταν η Γαλλία και η Ισπανία. Ο Κλούγκε αναφέρει ότι τρεις παράγοντες ευθύνονται για αυτήν την αύξηση: «Η πρώτη είναι η πιο μεταδοτική μετάλλαξη Δέλτα, που αναφέρεται ως κυρίαρχη σε 50 από τις 51 χώρες της Ευρώπης (μαζί με Ρωσία, Τουρκία). Ο δεύτερος παράγοντας είναι η χαλάρωση των μέτρων δημόσιας υγείας και ο τρίτος είναι η εποχική άνοδος των ταξιδιών, η οποία οδήγησε σε σημαντική αύξηση των κρουσμάτων στις περισσότερες χώρες».
Το μεγάλο πρόβλημα για την Ε.Ε. και την Ελλάδα είναι αν θα πρέπει να προχωρήσουν μαζικά στην εισαγωγή τρίτης δόσης ή να περιμένουν ώστε να φτάσει ο εμβολιασμός υψηλότερα ποσοστά. Η Γαλλία ξεκίνησε σήμερα τη χορήγηση αναμνηστικών εμβολίων για το εμβόλιο COVID-19 σε άτομα άνω των 65 ετών και σε άτομα με υποκείμενα προβλήματα υγείας καθώς η μετάλλαξη Δέλτα εξαπλώνεται στη χώρα.
Η Γαλλία είναι η πρώτη μεγάλη χώρα της Ε.Ε. που εισήγαγε εκτεταμένο εμβολιασμό με τρίτη δόση και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες αναμένεται να ακολουθήσουν το παράδειγμά της.
Θυμίζουμε ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε ζητήσει μορατόριουμ για την έναρξη αναμνηστικών δόσεων ως το τέλος Σεπτεμβρίου, καθώς προηγούνταν η δωρεά εμβολίων σε χώρες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν εμβολιαστικά τους πληθυσμούς τους.
