Το ρεύμα προσφύγων που φεύγουν όπως-όπως από τη Λευκορωσία για τις γειτονικές χώρες μεγαλώνει διαρκώς και αυτό έχει ανησυχήσει χώρες όπως η Πολωνία και η Λετονία. Η αύξηση των προσφυγικών ροών μέσα στα ευρωπαϊκά σύνορα, αντιμετωπίζεται από την Ε.Ε. ως μέρος ενός "υβριδικού πολεμου" από την πλευρά της Λευκορωσίας που σκοπό έχει να ασκήσει πιέσεις στην Ε.Ε. ώστε να άρει τις κυρώσεις που έχει επιβάλει στη Λευκορωσία αμφισβητούμενη επανεκλογή του Λουκασένκο το 2020 και την επακόλουθη καταστολή της αντιπολίτευσης.
Μετά τη Λετονία, η οποία αποφάσισε να κηρύξει καθεστώς έκτακτης ανάγκης στα σύνορά της, η Πολωνία πήρε τη σκυτάλη. Η Πολωνία κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε δύο επαρχίες κοντά στα σύνορά της με τη Λευκορωσία, στο Ποντλάσκι και στο Λούμπελσκι. Ο Πρόεδρος της Πολωνίας, Ντούντα, ανέφερε ως αιτίες της κατάστασης έκτακτης ανάγκης τον πιθανό κίνδυνο από ξένους παράγοντες και τις ενέργειες διαδηλωτών στην Πολωνία.
Άμεσα, η Διεθνής Αμνηστία κατήγγειλε το γεγονός λέγοντας ότι θα μπορούσε να «επιδεινώσει την ήδη τρομερή κατάσταση» για τους πρόσφυγες που έχουν κολλήσει στα σύνορα. Η Αμνηστία αναφέρει ότι 32 Αφγανοί, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων γυναικών, 27 ανδρών και ενός 15χρονου κοριτσιού, εκδιώχθηκαν από την Πολωνία και "κρατήθηκαν στα σύνορα χωρίς επαρκή τροφή και καθαρό νερό για πάνω από τρεις εβδομάδες".
Ο γενικός διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη, Νιλς Μούζνιεκς, με αφορμή την απόφαση της Πολωνίας να κατασκευάσει φράχτη κατά μήκος των συνόρων για να αποτρέψει την είσοδο των προσφύγων δήλωσε ότι "η κατάσταση έκτακτης ανάγκης επιτρέπει σε ένα κράτος να περιορίσει ορισμένα ανθρώπινα δικαιώματα σε ακραίες περιστάσεις όπου υπάρχει απειλή για τη ζωή του έθνους ", συμπληρώνοντας βέβαια ότι "δεν υπάρχει τέτοια απειλή στην Πολωνία, όπου οι αρχές προσπαθούν να εκμεταλλευτούν κυνικά αυτή τη δύναμη για να στοχεύσουν τους αιτούντες άσυλο και αυτούς που τους υποστηρίζουν".
Σε απάντηση στην επίκριση της Διεθνούς Αμνηστίας, ο υπουργός Εσωτερικών της Πολωνίας Μάριους Καμίνσκι δήλωσε ότι οι τοπικές αρχές υποστηρίζουν την απόφαση, η οποία είναι "προς το συμφέρον της ασφάλειας των πολιτών μας, ιδίως των κατοίκων των παραμεθόριων πόλεων".
Ο Καμίνκσι είπε ότι οι κανόνες της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, που περιλαμβάνει την αναστολή μαζικών εκδηλώσεων, θα επηρεάσουν κυρίως τους "ξένους" και όχι τους κατοίκους των πόλεων, οπότε και βασικό έντυπο που πρέπει να έχει κανείς πάνω του αυτές τις ημέρες είναι η ταυτότητά του.
Ο φόβος της ρώσικης αμυντικής πολιτικής
Στην πραγματικότητα, οι Πολωνία και Λετονία εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για τις επικείμενες στρατιωτικές ασκήσεις της Ρωσίας που θα πραγματοποιηθούν από κοινού με τη Λευκορωσία στα δυτικά σύνορα της Λευκορωσίας στις 10 Σεπτεμβρίου, εκεί όπου είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα προσφυγικών ροών.
"Αυτό που συμβαίνει στη Λευκορωσία είναι μια υβριδική επίθεση στα σύνορά μας, όπου ουσιαστικά το κράτος απαγάγει ανθρώπους, τους δίνει βίζες και στη συνέχεια τους σπρώχνει στην παραμεθόρια περιοχή", δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Λετονίας, Άρτις Πάμπρικς, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. "Αυτό είναι ένα επικίνδυνο πράγμα ιδιαίτερα λόγω των στρατιωτικών ασκήσεων Zapad 2021".
Στην ίδια συνεδρίαση τοποθετήθηκε και ο πρέσβης της Πολωνίας στην Ε.Ε., Αντρέι Σάντος, και είπε ότι ο Λουκασένκο δοκιμάζει την Ε.Ε. και προειδοποίησε ότι η κατάσταση μπορεί να γίνει πιο τεταμένη όταν ξεκινήσουν οι κοινές ασκήσεις: "Ορισμένα από τα στοιχεία των ασκήσεων θα πραγματοποιηθούν κοντά στα σύνορα της Ε.Ε.", δήλωσε ο Σάντος, συμπληρώνοντας ότι "Αυτό δημιουργεί πρόσθετους κινδύνους επεισοδίων".
Η Λευκορωσία ως "προπέτασμα καπνού" για σκληρότερη πολιτική;
Η Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο περιοριστική στη μεταναστευτική της πολιτική, έχοντας βιώσει το μεγάλο κύμα προσφυγικών ροών του 2015. Έκτοτε, η στρατηγική για τα ανατολικά της σύνορα είναι να υποστηρίζει τα κράτη-μέλη ώστε να αποτρέπουν τις αφίξεις προσφύγων.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Λετονός υπουργός Άμυνας, δήλωσε ότι "Χρειαζόμαστε όχι μόνο τον συντονισμό της Ε.Ε. αλλά και την υποστήριξη της απέναντι στη Λευκορωσία, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας νέων κυρώσεων, επειδή τα σύνορά μας βρίσκονται υπό πίεση". Με την έννοια του συντονισμού, ο Πάμπρικς επαναφέρει την πρότασή του για κοινή ευρωπαϊκή ακτοφυλακή και συνοριοφυλακή, που είχε κάνει από το 2015.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας ζήτησε επίσης περαιτέρω κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας, συμπεριλαμβανομένων του περιορισμού της πρόσβασης στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές για την λευκορώσικη κρατική αεροπορική εταιρία Belavia, η οποία έχει ήδη αποκλειστεί από τον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο.
Είπε ότι οι νέες κυρώσεις θα πρέπει να στοχεύουν "τις κρατικές οντότητες της Λευκορωσίας και τα πρόσωπα που εμπλέκονται στο λαθρεμπόριο μεταναστών στα σύνορα της ανατολικής Ε.Ε. και στην κατάχρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων".
Όλα τα παραπάνω, αναμένεται να χρησιμοποιηθούν για μια γενικότερη σκλήρυνση της ευρωπαϊκής στάσης απέναντι στο αναμενόμενο νέο κύμα προσφύγων από το Αφγανιστάν. Με αφορμή τη στάση της Λευκορωσίας, η συζήτηση για την πανευρωπαϊκή πολιτική αλληλεγγύης απέναντι στους Αφγανούς πρόσφυγες, πρόκειται να μετατοπιστεί, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες που επιχειρούσαν στο Αφγανιστάν έχουν ήδη τελειώσει με τους "διαδρόμους διάσωσης", άρα δεν αναγνωρίζουν (έμμεσα) άλλους πρόσφυγες πολέμου από την χώρα.
