Στην υπογραφή του τροποποιημένου πρωτοκόλλου της αμυντικής συμφωνίας Ελλάδας - ΗΠΑ προχώρησαν σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας και ο Αμερικανός ομόλογος του, Άντονι Μπλίνκεν, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών.
Η συμφωνία, 5ετούς διάρκειας, προβλέπει -μεταξύ άλλων- πως οι αμερικανικές δυνάμεις θα επεκτείνουν την παρουσία τους σε Αλεξανδρούπολη, Λιτόχωρο, Στεφανοβίκειο και Σούδα.
Σε κοινές δηλώσεις των δύο ΥΠΕΞ, ο κ. Δένδιας ανέφερε πως «η στρατηγική συνεργασία των δύο χωρών μας έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, στο εμπόριο, στην ενεργειακή συνεργασία και άλλους τομείς».
Ο Έλληνας υπουργός σημείωσε ακόμα ότι «στόχος μας είναι η περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας μας με τις ΗΠΑ».
Για την αμυντική συμφωνία, σημείωσε πως είναι τόσο συμβολικής όσο και ουσιαστικής σημασίας για τα θεμέλια της εταιρικής σχέσης των δύο χωρών.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στο casus belli με το οποίο απειλεί την Ελλάδα η Τουρκία αλλά και την επιδίωξή της Ελλάδας να επιλύει τις διαφορές της μέσω του διαλόγου.
Από την πλευρά του, ο κ. Μπλίνκεν ανέφερε πως Ελλάδα είναι αξιόπιστος σύμμαχος των ΗΠΑ και πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η αποτίμηση της συμφωνίας από το ΥΠΕΞ
Στον απόηχο της υπογραφής, διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η MDCA αποτελεί μια ψήφο εμπιστοσύνης που αναγνωρίζει έμπρακτα τον διευρυμένο γεωπολιτικό ρόλο που καλείται να παίξει η Ελλάδα. Όπως μάλιστα επισημαίνουν, οι ΗΠΑ επιλέγουν να ενισχύσουν το γεωπολιτικό και στρατηγικό τους αποτύπωμα στη χώρα μας, την ίδια ώρα που απομακρύνονται από την Ευρώπη και στρέφουν το στρατηγικό τους ενδιαφέρον στον Ειρηνικό. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στο γκρουπ των ελάχιστων ευρωπαϊκών χωρών στις οποίες οι ΗΠΑ επενδύουν για το μέλλον. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για συμβατική δέσμευση που θα συνεχίσει να ακολουθείται ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι ο ένοικος στον Λευκό Οίκο.
Υπό αυτό το πρίσμα, ένα άλλο στοιχείο που αποτιμάται θετικά είναι η πενταετής χρονική παράταση, με δεδομένο ότι προσδίδει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα στην αμυντική σχέση και επιτρέπει στην Ουάσινγκτον να επενδύσει γεωπολιτικά και στρατηγικά στην Ελλάδα. Οι διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η μεγαλύτερη χρονική διάρκεια θα επιτρέψει στη συμφωνία να απαλλαγεί από τη συγκυρία της στιγμής, η οποία διαμορφώνεται από τις σχέσεις που έχουν οι ΗΠΑ με άλλα κράτη της περιοχής.
Ένα άλλο θετικό γεγονός που καταδεικνύει την αυτοτελή στρατηγική αξία της Ελλάδας είναι ότι σε αντιδιαστολή με το παρελθόν οι ΗΠΑ δεν επιχείρησαν να κάνουν ένα αντίστοιχο άνοιγμα προς την Τουρκία. Διπλωματικές πηγές παρατήρησαν ότι είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ δεν βάζουν την Ελλάδα και την Τουρκία στο ίδιο καλάθι. Αντιθέτως, η Ουάσιγκτον φαίνεται ότι δεν πτοείται από την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας και δεν διστάζει να αναπτύξει τις δυνάμεις της στην Ελλάδα. Η επιλογή της Αλεξανδρούπολης θεωρείται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που υποδηλώνει την αμερικανική βούληση για την ενίσχυση της ασφάλειας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Το γεγονός ότι αυτή η επιλογή γίνεται με παράκαμψη των Στενών του Βοσπόρου, εκτιμάται ότι θα προσκομίσει οφέλη για την ευρύτερη περιοχή του Έβρου και της Θράκης. Κάνοντας μια συνολική αποτίμηση της δυναμικής που εμφανίζουν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις, διπλωματικές πηγές υπογράμμισαν ότι «η διμερής σχέση έχει περάσει σε επίπεδο χωρίς σύγκριση στην διακοσαετή ιστορία των δύο κρατών».
Προστασία της Ελληνικής Εδαφικής Ακεραιότητας
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της χώρας θωρακίζεται περαιτέρω, τόσο μέσω της ρητής αναφοράς που υπάρχει στο κείμενο της συμφωνίας, όσο και μέσω της παρουσίας αμερικανικών δυνάμεων σε περιοχές κλειδιά, όπως ο Έβρος και η Κρήτη. Τρεις δεκαετίες μετά την αρχική συμφωνία και μέσα σε ένα εντελώς διαφορετικό γεωπολιτικό περιβάλλον οι ΗΠΑ επιβεβαιώνουν την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας.
Αμερικανική Καταδίκη του Casus Belli
Για πρώτη φορά σε συμβατικό κείμενο που αφορά τη χώρα μας, οι ΗΠΑ ξεκαθαρίζουν ότι η απειλή χρήσης βίας είναι μη αποδεκτή πρακτική. Η συγκεκριμένη αναφορά ερμηνεύεται από την ελληνική πλευρά ως μια έμμεση καταδίκη του τουρκικού casus belli. Η συγκεκριμένη διατύπωση θεωρείται, λοιπόν, ότι φωτογραφίζει εμμέσως πλην σαφώς το casus belli, κάτι που κρινόταν απαραίτητο, καθώς όταν είχε υπογραφεί η συμφωνία η Τουρκία δεν είχε βάλει ακόμα την απειλή χρήσης βίας στο τραπέζι.
Σε αυτό το πλαίσιο, επιβεβαιώνεται η απόφαση για αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας απέναντι σε ενέργειες που απειλούν την ειρήνη και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι ένοπλες επιθέσεις. Μάλιστα οι δύο πλευρές δεσμεύονται να αποτρέψουν τέτοιες ενέργειες αλλά και να αντιταχθούν σε αυτές.
Ενίσχυση της Αμερικανικής Στρατιωτικής Παρουσίας σε Περιοχές Καίριας Στρατηγικής Σημασίας
Η νέα συμφωνία ενισχύει το αμερικανικό αποτύπωμα σε περιοχές καίριας στρατηγικής σημασίας για την χώρα μας. Η επιλογή στρατοπέδου πλησίον της Αλεξανδρούπολης και του Ναύσταθμου της Σούδας αποτελούν δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα, καθώς πρόκειται για περιοχές όπου εμφανίζεται έντονη τουρκική παραβατικότητα. Όσον αφορά την Αλεξανδρούπολη, οι μνήμες από τα γεγονότα του Έβρου παραμένουν νωπές, ενώ η Κρήτη συνδέεται με το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο, το οποίο εντάσσεται στο ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο του τουρκικού αναθεωρητισμού.
Επιπλέον, η χρονική παράταση της συμφωνίας ανοίγει πλέον τον δρόμο για την εκταμίευση κονδυλίων από το αμερικανικό Κογκρέσο, τα οποία θα επιτρέψουν τη πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων σε έργα στρατιωτικών υποδομών. Η συμφωνία επιτρέπει στη χώρα μας τη χρήση αυτών των εκσυγχρονισμένων εγκαταστάσεων και συνεπώς θα λειτουργήσει και προς όφελος των Ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων.
Με τα νέα δεδομένα, η συμφωνία είναι πενταετής και προβλέπει μια περίοδο χάριτος δύο ετών στην περίπτωση που μια από τις δύο πλευρές αποφασίσει να την καταγγείλει.
Ανοιχτό Παράθυρο για την Μελλοντική Επέκταση του Αμερικανικού Στρατιωτικού Αποτυπώματος σε Ελληνικά Νησιά
Η νέα συμφωνία όχι μόνο δεν αποκλείει την μελλοντική αμερικανική παρουσία στα Ελληνικά νησιά πέραν της Κρήτης, αλλά περιλαμβάνει και ρητή πρόβλεψη για την επέκταση και σε άλλες εγκαταστάσεις. Διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν ότι η αμερικανική πλευρά δεν επιθυμούσε στην παρούσα τουλάχιστον συγκυρία να δεσμευτεί άμεσα για άλλες περιοχές. Ερμηνεύοντας, λοιπόν, τη συγκεκριμένη απόφαση, εκτίμησαν ότι έχει να κάνει με γεωγραφικές επιλογές αλλά και οικονομικούς λόγους. Ωστόσο, η συμφωνία βάζει τα θεμέλια για τη μελλοντική αύξηση των τοποθεσιών εφόσον το επιβάλουν οι συνθήκες.
Οι Διμερείς Συμφωνίες Δημιουργούν μια Ασπίδα Προστασίας που Υπερβαίνει Δεσμεύσεις σε Πολυμερή Σχήματα
Υπό το φως των νέων συμφωνιών με τις ΗΠΑ και την Γαλλία, διπλωματικές πηγές υπογράμμισαν το γεγονός ότι στρατηγικοί σύμμαχοι της Ελλάδας αποφασίζουν να επενδύουν διμερώς στην χώρα μας και συνεπώς να ενισχύσουν περαιτέρω τις υπάρχουσες δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει εντός του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Όπως σημείωσαν το συγκεκριμένο γεγονός υποδηλώνει την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδουν στην προστασία και την ευημερία της χώρας μας. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι στρατηγικοί εταίροι όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι οποίοι βρίσκονται εκτός των πολυμερών σχημάτων, επενδύουν στην ελληνική άμυνα. Η συγκεκριμένη εξέλιξη εκτιμάται ότι ανοίγει τον δρόμο για την ενίσχυση των δεσμών και με άλλους εταίρους.
Η Ελλάδα Καθίσταται Κρίσιμος Παράγοντας στην Ευρωπαϊκή Άμυνα και στην Ενδυνάμωση των Διατλαντικών Δεσμών
Διπλωματικές πηγές επισήμαναν ότι η νέα συμφωνία αποτελεί απόδειξη ότι η στρατηγική σχέση της Ελλάδας με τις ΗΠΑ παραμένει ακέραια και δυναμική. Για την ελληνική πλευρά, οι συμφωνίες με την Ουάσιγκτον και με το Παρίσι αλληλοσυμπληρώνονται και δεν είναι ανταγωνιστικές, καθώς αποτελούν σημεία ορόσημο στις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα για την Ευρωπαϊκή και την ευρωατλαντική ασφάλεια. Υπό αυτό το πρίσμα, σημειώνεται ότι η αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού προηγμένης τεχνολογίας συνεισφέρει στην ενίσχυση της άμυνας αλλά και της δίκαιης κατανομής των βαρών μεταξύ Ευρωπαίων συμμάχων και των ΗΠΑ εντός του ΝΑΤΟ.
Διπλωματικές πηγές: Τι προσφέρει στη χώρα μας η επιστολή του Αμερικανού ΥΠΕΞ προς τον Πρωθυπουργό
1. Η Ελλάδα αναγνωρίζεται ως πυλώνας σταθερότητας και «περιφερειακός ηγέτης».
Στην επιστολή του ο Αμερικανός ΥΠΕΞ αναγνωρίζει τον ρόλο της Ελλάδας ως «περιφερειακός ηγέτης» καθώς και «πυλώνας σταθερότητας», υποδηλώνοντας έτσι ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν η χώρα μας να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην περιοχή, τόσο με την προώθηση της Ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων, όσο και ως παράγων σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Παράλληλα η επιστολή επιβεβαιώνει τις άριστες διμερείς σχέσεις, οι οποίες «φτάνουν σε νέα ύψη».
2. Η επιστολή υπογραμμίζει την δέσμευση των ΗΠΑ για την αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας από απειλές ή ένοπλη επίθεση.
Η σχετική αναφορά, η οποία περιλαμβάνεται επίσης στην Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, επαναλαμβάνεται, αυτή τη φορά σε μονομερές πολιτικό κείμενο που δεσμεύει αποκλειστικά τις ΗΠΑ, υποδηλώνοντας έτσι την δέσμευση της χώρας αυτής για την προστασία της Ελλάδας έναντι κάθε είδους εξωτερικής απειλής.
3. Η επιστολή κάνει ρητή αναφορά στην δυνατότητα ανάπτυξης Αμερικανικών δυνάμεων σε Ελληνικά νησιά πέραν της Κρήτης.
Σε μια πολιτικά δεσμευτική κίνηση, οι ΗΠΑ τονίζουν ότι οι Αμερικανικές δυνάμεις θα μπορούν να επιχειρούν ή να πραγματοποιούν εκπαιδευτικές ασκήσεις τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα, όσο και σε νησιά.
Με τον τρόπο αυτό, οι ΗΠΑ επιβεβαιώνουν de facto την άσκηση πλήρους κυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά της και βεβαίως την δυνατότητα στρατιωτικοποίησης τους.
4. Για πρώτη φορά, οι ΗΠΑ, στην επιστολή Blinken, κάνουν ρητή αναφορά στην ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας, καθώς και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Η αναφορά σε κυριαρχικά δικαιώματα αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό νέο στοιχείο, καθώς οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν και ζητούν τον πλήρη σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη, καθώς και στην Υφαλοκρηπίδα της.
Επίσης, αν και οι ΗΠΑ δεν έχουν υπογράψει την UNCLOS, υπογραμμίζουν ότι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας αποτελεί μέρος του εθιμικού δικαίου, είναι δεσμευτικό για όλες τις χώρες και διέπει την οριοθέτηση των ζωνών αυτών.
5. Αναφορά στο κοινό αξιακό πλαίσιο των δύο κρατών.
Στην επιστολή γίνεται αναφορά στην κοινή αφοσίωση Ελλάδας και ΗΠΑ στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνικής προόδου, την οποία αντικατοπτρίζει η ανανεωμένη MDCA».
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
