Το ενδιαφέρον τρίγωνο σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ-Τουρκίας-ΗΑΕ δοκιμάζεται μετά τις πρόσφατες εξελίξεις που αφορούν τη μεγάλη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και ΗΑΕ για την αγορά 50 μαχητικών F-35. Η συμφωνία αυτή, η οποία ανέρχεται σε 23 δισ. δολάρια περίπου, αποτελεί μέρος του εκσυγχρονισμού του εξοπλιστικού προγράμματος των ΗΑΕ, οι οποίοι είναι παραδοσιακά ο καλύτερος «πελάτης» της αμερικάνικης αμυντικής βιομηχανίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία, η οποία έχει προβληματικές σχέσεις με τις δύο χώρες αλλά επιθυμεί να λογίζεται ως σύμμαχός τους, βλέπει ένα θέμα που την αφορά. Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τα εξοπλιστικά προγράμματα συμμάχων χωρών τους για να διαμορφώσουν τη δική τους ατζέντα.
Κατηγορίες για κατασκοπεία
Σύμφωνα με εκπροσώπους από τα ΗΑΕ, η συμφωνία «παγώνει» γιατί «οι τεχνικές απαιτήσεις (σ.σ. που θέτουν οι ΗΠΑ), οι κρατικοί λειτουργικοί περιορισμοί και η ανάλυση κόστους/οφέλους οδήγησαν στην επαναξιολόγηση». Ποιες είναι όμως αυτές οι τεχνικές απαιτήσεις για τις οποίες έγινε ντόρος;
Η τεχνολογία stealth που διαθέτουν τα F-35 είναι το σημείο-κλειδί. Τα ΗΑΕ έχουν κλείσει συμφωνία ανάπτυξης για την ανάπτυξη του δικτύου 5G στη χώρα από τη Huawei και οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι κινδυνεύουν να κλαπούν τα χαρακτηριστικά της τεχνολογίας αυτής και κατηγορούν εμμέσως τα ΗΑΕ ότι διευκολύνουν την κινέζικη κατασκοπεία, έτσι οι συνομιλίες για την αγορά των F-35 πάγωσαν όταν το θέμα έφτασε στο αν θα μπορούν τα ΗΑΕ να χρησιμοποιούν πλήρως την τεχνολογία stealth (κάτι που πρακτικά αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για την πανάκριβη αγορά τους).
Η Τουρκία βλέπει παντού το Ισραήλ – Έχει άδικο;
Η Τουρκία, η οποία έχει αποκλειστεί από το πρόγραμμα αγοράς F-35 λόγω της αγοράς του αντιπυραυλικού συστήματος S-400 από την Ρωσία, σχολιάζει την κατάρρευση της συμφωνίας ΗΠΑ-ΗΑΕ με «πικρία», αλλά βλέπει και άλλους παράγοντες που έπαιξαν ρόλο, κυρίως τη στάση του Ισραήλ.
Για την Τουρκία, το Ισραήλ υπήρξε κοινό σημείο για την απόρριψη των δύο διαφορετικών συμφωνιών αγοράς F-35. Στην περίπτωση των ΗΑΕ αρχικά συμφωνήθηκε να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ με τη συμμετοχή αμφότερων στις «Συμφωνίες του Αβραάμ». Η συμφωνία εξομάλυνσης κρίθηκε απαραίτητη, ώστε να μπορέσουν να ολοκληρώσουν τη συμφωνία αγοράς των F-35. Όμως, απ’ ό,τι φαίνεται, το Ισραήλ έκανε λόμπυινγκ στην αμερικάνικη Γερουσία για να μην ολοκληρωθεί η συμφωνία πώλησης F-35 στα ΗΑΕ, καθώς θα μειωνόταν το στρατιωτικό του πλεονέκτημα στην περιοχή.
Την ίδια ερμηνεία δίνει η Τουρκία και για τη δική της περίπτωση. Θεωρεί ότι τελικά η «ασυμβατότητα» των F-35 με τους S-400 ήταν προπέτασμα καπνού για να κρυφτεί το λόμπυινγκ των ισραηλινών, οι οποίοι ήθελαν να διασφαλίσουν μέσω Ουάσιγκτον ότι θα διατηρήσουν το στρατιωτικό τους πλεονέκτημα.
Έτσι, το αν θα ολοκληρωθεί στο μέλλον η συμφωνία ΗΠΑ-ΗΑΕ για τα F-35 ή όχι, παίζει ρόλο για τη στάση της Τουρκίας στη σχέση της με τα ΗΑΕ, με τα οποία θέλει να συνεργάζεται, αλλά και με το πώς βλέπει τις ΗΠΑ τελικά. Αν διαβλέπει ότι δεν έχει κάποια αντιμετώπιση ως σύμμαχος χώρα, τότε πολύ πιθανά να αυξήσει μια «αυτόνομη» πολιτική παρέμβαση στην ευρύτερη περιοχή των χωρών του Κόλπου με απρόβλεπτες εξελίξεις.
