Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέτυχε να εξασφαλίσει κεφάλαια από τη Σαουδική Αραβία που θα του επέτρεπαν να υποστηρίξει την παραπαίουσα λίρα, δίνοντας του μια βοήθεια στην προσπάθεια επανεκλογής του στις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους.
Σύμφωνα με την Ahval, ο Ερντογάν κατά τη συνάντηση του στην Άγκυρα με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στην Άγκυρα (τον ντε φάκτο ηγέτη του βασιλείου), είχε την ελπίδα ότι το Ριάντ θα ανακοίνωνε την παροχή δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω ανταλλαγή νομισμάτων (swap) στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, όπως ακριβώς είχαν κάνει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τον Ιανουάριο.
Σημειωτέο, ότι αυτή ήταν η πρώτη επίσκεψη του διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας, μετά την δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη το 2018.
Σε κοινή γραπτή δήλωση των δύο ηγετών μετά τις συνομιλίες τους δεν αναφέρεται καμία συμφωνία ανταλλαγής νομισμάτων ή στενότερη συνεργασία μεταξύ των κεντρικών τραπεζών των δύο χωρών. Ο Ερντογάν και ο πρίγκιπας Μοχάμεντ- που έγιναν πολιτικοί εχθροί λόγω της δολοφονία Κασόγκι καθώς ο πρόεδρος κατηγόρησε τον πρίγκιπα ότι διέταξε τη δολοφονία- δήλωσαν ότι επιδιώκουν να εξομαλύνουν πλήρως τους δεσμούς, να εμβαθύνουν την περιφερειακή συνεργασία και να πραγματοποιήσουν πιθανές επενδύσεις σε τομείς όπως η ενέργεια και η άμυνα.
Απόλυτη ανάγκη τα δολάρια του Βασιλείου
«Μια ολοκληρωτική και απόλυτη βουτιά για τον Ερντογάν», δήλωσε ο Τιμ Ας, ανώτερος αναλυτής αναδυόμενων αγορών στην BlueBay Asset Management στο Λονδίνο. «Τελείωσε το «οικονομικό του σχοινί» και χρειάζεται απεγνωσμένα τη διάσωση από τα δολάρια του Σαλμάν για να παραμείνει στην εξουσία. Θέλει όμως ο πρίγκιπας να κερδίσει ο Ερντογάν τις επόμενες εκλογές;», αναρωτήθηκε ο Ας.
Τούρκος αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters πριν από τις συζητήσεις στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα, ότι οι διαπραγματεύσεις για ένα πιθανό swap δεν προχωρούν «όσο γρήγορα επιθυμούμε» και θα συζητηθούν κατ' ιδίαν μεταξύ του Ερντογάν και του πρίγκιπα Μοχάμεντ στη συνάντηση.
Ο Ερντογάν έχει κατηγορηθεί από τους πολιτικούς του αντιπάλους ότι κυνηγάει με αδιαφανείς τρόπους κεφάλαια για να βοηθήσει την κακοποιημένη οικονομία της Τουρκίας, ενόψει των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών, οι οποίες πρέπει να διεξαχθούν τον Ιούνιο του επόμενου έτους. Η τουρκική λίρα έχει χάσει σχεδόν το ένα τέταρτο της αξίας της έναντι του δολαρίου φέτος, ενώ είχε χάσει 44% 2021. Ο πληθωρισμός έχει εκτοξευθεί σε περισσότερο από 70%, οδηγώντας πολλούς ανθρώπους στη φτώχεια, πλήττοντας παράλληλα τη δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου.
Ο Ερντογάν απέδωσε στον πρίγκιπα Μοχάμεντ τις πλήρεις τιμές που αρμόζει σε έναν αρχηγό κράτους, συμπεριλαμβανομένης μιας τιμητικής φρουράς για να τον καλωσορίσει στο προεδρικό μέγαρο και σε ένα κρατικό συμπόσιο. Τον συνόδευσε επίσης στο αεροδρόμιο κατά την αναχώρησή του την Πέμπτη, σε μια άκρως ασυνήθιστη κίνηση που ξεφεύγει από το πρωτόκολλο. Οι τηλεοπτικές εικόνες έδειχναν τους δυο τους αγκαλιασμένους στην άσφαλτο του αεροδρομίου της Άγκυρας και τον Ερντογάν να τον αποχαιρετά.
«Οι Σαουδάραβες τρίβουν τα χέρια τους», είπε ο Ash. «Λατρεύουν την πτώση του Ερντογάν - η οποία στην πραγματικότητα είναι κοντά στην πλήρη συνθηκολόγηση. Υπάρχουν ακόμα μετρητά; Ο Ερντογάν χρειάζεται δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για να επιβιώσει τώρα και να κερδίσει τις εκλογές», αναφέρει ο Βρετανός αναλυτής.
Τα επίσημα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της τουρκικής κεντρικής τράπεζας, πιθανώς να μειώθηκαν σε περίπου 7 δισ. δολάρια την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία όπως ανέφερε το Reuters νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Αυτό ήταν το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 20 ετών. Η τράπεζα έχει ξοδέψει πολύ περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια των αποθεματικών της, από τότε που ξέσπασε μια περίοδος αστάθειας της λίρας για πρώτη φορά το 2018. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, τα καθαρά αποθέματά της τουρκική κεντρικής τράπεζας- όταν αφαιρούνται οι ανταλλαγές νομισμάτων που πραγματοποιούνται με κρατικές τράπεζες- βρίσκονται σε πολύ αρνητικό έδαφος.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα παρείχαν μέσω swap σχεδόν 5 δισ. δολάρια στην κεντρική τράπεζα της Τουρκίας τον Ιανουάριο, ως μέρος των προσπαθειών για εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών. Οι δεσμοί μεταξύ της Τουρκίας και άλλων περιφερειακών δυνάμεων έχουν πληγεί, από την υποστήριξη της Τουρκίας σε αντιπολιτευόμενες ισλαμιστικές ομάδες και τις διαφορές σε βασικά ζητήματα όπως η Λιβύη και οι πόροι φυσικού αερίου. Η συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ακολούθησε την επίσκεψη του πρίγκιπα διαδόχου του Άμπου Ντάμπι, Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ αλ-Ναχιάν στην Τουρκία τον Νοέμβριο, όταν πραγματοποιήθηκαν οι αρχικές συνομιλίες για τη συμφωνία ανταλλαγής.
Ο Ερντογάν και ο πρίγκιπας Μοχάμεντ δεν ανακοίνωσαν επίσης καμία συμφωνία με την οποία η Σαουδική Αραβία να μπορεί να αποκτήσει μερίδια σε τουρκικές κρατικές εταιρείες ή σε άλλες ιδιωτικές εταιρείες. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης είχαν επισημάνει ότι θα μπορούσαν να γίνουν τέτοιες συμφωνίες.
Πριν από την επίσκεψη, η Σαουδική Αραβία ήρε την απαγόρευση ταξιδιού στην Τουρκία και την προβολή τουρκικών σαπουνόπερων στο βασίλειο. Πολλοί Τούρκοι που είναι αντίθετοι στην προσέγγιση με τη Σαουδική Αραβία, σοκαρίστηκαν όταν ο Ερντογάν επισκέφτηκε το Ριάντ τον Απρίλιο και αγκάλιασε τον Πρίγκιπα Μοχάμεντ. Λίγο πριν από το ταξίδι του Ερντογάν, ένα τουρκικό δικαστήριο ολοκλήρωσε τη δίκη πολλών υπόπτων για την υπόθεση Κασόγκι και μετέφερε την υπόθεση στη Σαουδική Αραβία, προκαλώντας την καταδίκη της Τουρκίας από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το 60% των Τούρκων βλέπει αρνητικά την προσέγγιση με τη Σαουδική Αραβία, ενώ το 29,7% βλέπει την πρωτοβουλία ως θετική, σύμφωνα με πανεθνική έρευνα που διεξήχθη τον περασμένο μήνα από την εταιρεία ερευνών Metropoll. Ο Οζέρ Σενκάρ, ιδρυτής της Metropoll, δημοσίευσε τα αποτελέσματα της έρευνας στο Twitter αυτή την εβδομάδα. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ανέφερε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ότι ο Ερντογάν θα «αγκάλιαζε τον άνθρωπο που διέταξε τη δολοφονία» του Κασόγκι. Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ αρνείται κατηγορηματικά ανάμειξη στο έγκλημα.
Επιμέλεια Τέρρυ Μαυρίδης
