Τρεις δεκαετίες μετά την αιματηρή διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, οι εθνικές εντάσεις μεταξύ των Αλβανών και των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου παραμένουν υψηλές. Το Κόσοβο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του από την Σερβία το 2008, με την δεύτερη να μην το αποδέχεται ποτέ. Στο εύφλεκτο κλίμα, ήρθε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που πρόσθεσε μια νέα διάσταση στην αντιπαράθεση. Και τώρα, ο στρατός της Σερβίας έχει τεθεί σε κατάσταση συναγερμού.
Τι προκαλεί τις εντάσεις στο Κοσόβο;
Το Κοσόβο έχει πληθυσμό 1,8 εκατ. ανθρώπων, κυρίως Αλβανικής καταγωγής αλλά περιλαμβάνει και περισσότερους από 100.000 Σέρβους. Τον Αύγουστο, οι αρχές προσπάθησαν να αναγκάσουν τη μειονότητα των Σέρβων να πάρουν πινακίδες αυτοκινήτων και έγγραφα που εκδόθηκαν από την κυβέρνηση του Κοσόβου και όχι από την Πριστίνα. Πολλοί Σέρβοι θεώρησαν τη κίνηση ως προσβλητική και απειλητική για την εθνική τους ταυότητα. Τελικά, το Κόσοβο έκανε πίσω όταν ένας μεγάλος αριθμός Σέρβων αστυνομικών στα βόρεια της χώρας παραιτήθηκε ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Αφού συνελήφθησαν τρεις Σέρβοι ένστολοι ως ύποπτοι για τρομοκρατία, διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους με τον Κοσοβάρο πρωθυπουργός Αλμπίν Κούρτι να κατηγορεί τη Σερβία ως υποκινήτρια των αναταραχών. Από την πλευρά του, ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς έστειλε στρατεύματα κοντά στα σύνορα για την προστασία της σερβικής μειονότητας.
Η ιστορία
Το 1981 στο Κόσοβο έγιναν διαδηλώσεις μετά το θάνατο του κομμουνιστή ηγέτη της Γιουγκοσλαβίας, Γιόσιπ Μπροζ Τίτο. Οι Αλβανοί ζήτησαν το Κόσοβο να αποτελέσει ανεξάρτητη ομοσπονδιακή δημοκρατία εντός της Γιουγκοσλαβίας αντί να παραμένει σερβική επαρχία. Αυτό πυροδότησε τον σερβικό εθνικισμό με τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς να ανέρχεται στην εξουσία το 1987 καθώς ορκίστηκε να σταματήσει τον αυτονομισμό. Η καταστολή ωστόσο, έδωσε ώθηση στους Αλβανούς που αποτελούσαν την πλειοψηφία στο Κόσοβο να επιδιώξουν την πλήρη ανεξαρτησία. Το 1998 ξέσπασαν ένοπλες συγκρούσεις με πάνω από 10.000 νεκρούς. Οι μάχες έληξαν το 1999 όταν οι αμερικανοΝΑΤΟϊκοί βομβαρδισμοί ανάγκασαν τα σερβικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν το Κόσοβο με 200.000 Σέρβοι πολίτες να τρέπονται σε φυγή. Η Σερβία έχει δεσμευτεί να μην συμφωνήσει ποτέ στην απόσχιση του Κοσόβου, που θεωρεί κομμάτι της καρδιάς της ιστορικά, μια στάση που υποστηρίζεται από τη Ρωσία, την Κίνα και ακόμη και πέντε μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο αντίκτυπος της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία
Οι γεωπολιτικές εντάσεις για το Κόσοβο έγιναν πιο έντονες μετά την εισβολή στην Ουκρανία από τη Ρωσία υπό τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, έναν «ειλικρινή υποστηρικτή» της Σερβίας. Ο Πούτιν έχει επικρίνει τη Δύση που ασκεί πολιτική με «δύο μέτρα και δύο σταθμά» ενώ συνέκρινε την υπόθεση του Κοσσυφοπεδίου με όσα έγιναν στις δύο αυτονομηθείσες περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας που ελέγχονται από ρωσόφωνους αυτονομιστές από το 2014.
Οι βασικοί παίκτες
Ο Κούρτι του Κοσόβου κατηγόρησε τη Πριστίνα ότι εξυπηρετεί τα ρωσικά συμφέροντα, ενώ ο Βούτσιτς επεσήμανε πως Κοσοβάριοι αξιωματούχοι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τον συναγερμό στην Ουκρανία για δικούς τους στόχους. Οι ΗΠΑ γενικά ασκούν μεγαλύτερη επιρροή από την ΕΕ στην ηγεσία του Κοσόβου, ενώ η Σερβία αναζητά υποστήριξη από τη Μόσχα για την επίλυση του ζητήματος. Ο Βούτσιτς καταδίκασε την εισβολή στην Ουκρανία στα Ηνωμένα Έθνη, αλλά σταμάτησε να δίνει «πράσινο φως» στις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ο Βούτσιτς θα παραμείνει για τουλάχιστον άλλα πέντε χρόνια στην προεδρία, με το κόμμα του να διαθέτει την πλειοψηφία στο σερβικό κοινοβούλιο, ενώ η άρνηση του Κούρτι να κάνει οποιεσδήποτε παραχωρήσεις στην Πριστίνα, δυσχεραίνει τις συνομιλίες και τις διαπραγματεύσεις.
Η ΕΕ
Ενώ η ΕΕ παραμένει ο βασικός επενδυτής και στις δύο χώρες, η πρόοδος στις προσπάθειές τους να ενταχθούν στο μπλοκ είναι αργή. Η Σερβία ετοιμάζεται για την είσοδό της και προηηείται του Κοσόβου, το οποίο δεν έχει καν επίσημη υποψηφιότητα. Η ΕΕ έχει θέσει την επίλυση της αντιπαράθεσης ως απόλυτη προτεραιότητα και είναι περισσότερο απογοητευμένη από τη σερβική αδιαλλαξία.
