Ανεβαίνουν οι τόνοι αλλά και η αγωνία δύο μόλις ημέρες πριν από τις κρίσιμες εκλογές της 5ης Νοεμβρίου, με ανατροπή ισορροπιών στην πολιτεία της Αϊόβα, διπλωματικό «πυρετό» προετοιμασιών στην ΕΕ και σιωπηρή παρακολούθηση από την Κίνα.
Με τους δύο προεδρικούς υποψηφίους να έχουν φθάσει στην τελική ευθεία εν μέσω μίας διελκυστίνδας αλληλοκατηγοριών που έχει πολώσει το εκλογικό σώμα περισσότερο από κάθε άλλη εκλογική αναμέτρηση, το τοπίο της επόμενης ημέρας παραμένει ιδιαίτερα θολό, αφού οι πολιτικές της Κάμαλα Χάρις και πολύ περισσότερο του Ντόναλντ Τραμπ αφήνουν κενά, ασάφεια και πολλά ερωτηματικά για την οικονομία, το εμπόριο, την αμυντική και την εξωτερική πολιτική.
Διαβάστε ακόμα: Προεδρικές Εκλογές ΗΠΑ: Οι δύο υποψήφιοι και τα κρίσιμα σημεία στις σχέσεις με την Ελλάδα
Σε μία ανατροπή της τελευταίας στιγμής, η Χάρις ξεπέρασε τον Τραμπ στην πολιτεία Αϊόβα, σύμφωνα με δημοσκόπηση των Mediacom Iowa/Des Moines Register σε δείγμα 808 πιθανών ψηφοφόρων, που διενεργήθηκε από την 28η ως την 31η Οκτωβρίου, σε μία πολιτεία που είχε κερδίσει με άνεση ο μεγιστάνας το 2016 και το 2020. Η Χάρις φέρεται να προηγείται με 47% των προθέσεων ψήφου έναντι 44% του Τραμπ.
Ωστόσο, άλλη δημοσκόπηση των Emerson College Polling/RealClearDefense σε παρόμοιου μεγέθους δείγμα έδειξε πως η τάση είναι τελείως διαφορετική, με τον Τραμπ να προηγείται με διαφορά 10 μονάδων έναντι της Χάρις.
Σε εθνικό επίπεδο, οι δυο αντίπαλοι φέρονται να δίδουν μάχη στήθος με στήθος στις εκλογές της Τρίτης, ειδικά στις λεγόμενες επτά αμφίροπες πολιτείες, που ενδέχεται να κρίνουν το αποτέλεσμα, ιδίως στη Βόρεια Καρολίνα, την Πενσιλβάνια, το Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν.
Η δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos η Χάρις δίδει ισχνό προβάδισμα μίας μονάδας σε εθνικό επίπεδο, ενώ με βάση την τελευταία δημοσκόπηση των Economist/YouGov, η Χάρις προηγείται του Ντόναλντ Τραμπ με 49-47%. Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ενώ η Χάρις διατηρεί το ισχνό προβάδισμά της, τα ποσοστά της παραμένουν αμετάβλητα. Από την άλλη, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μία οριακή αύξηση της μίας ποσοστιαίας μονάδας και στις δύο δημοσκοπήσεις, κάτι που δείχνει ότι ακόμη και την τελευταία στιγμή η προεκλογική του καμπάνια συνεχίζει να ενισχύεται.
Στις swing πολιτείες η Χάρις προηγείται σε Nεβάδα, Βόρεια Καρολίνα και Oυισκόνσιν, ενώ ο Τραμπ διατηρεί το πλεονέκτημά του στην Αριζόνα και διέγραψε το προβάδισμα της Χάρις στην Πενσυλβάνια, σύμφωνα με δημοσκόπηση των New York Times/Siena που δημοσιεύτηκε σήμερα Κυριακή.
Μέχρι στιγμής έχουν ψηφίσει περισσότεροι από 73 εκατ. Αμερικανοί, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του εκλογικού εργαστηρίου του Πανεπιστημίου της Φλόριντα. Ο αριθμός αυτός είναι χαμηλότερος από το ρεκόρ που είχε σημειωθεί το 2020 με 101,5 εκατομμύρια, παρότι είχε επηρεαστεί από την πανδημία του κορωνοϊού.
Η στρατηγική των Δημοκρατικών περιλαμβάνει την έντονη προώθηση των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων και τα οφέλη από το Νόμο Μείωσης του Πληθωρισμού, ενώ η Χάρις θέλει αύξηση των εταιρικών φόρων και έχει δεσμευθεί με παροχή κινήτρων και φοροελαφρύνσεις σε κατασκευαστές κατοικιών και την φροντίδα παιδιών.
Οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν επικεντρωθεί σε θέματα όπως ο πληθωρισμός, η δημόσια ασφάλεια και η μετανάστευση, προσπαθώντας να εκμεταλλευτούν τις ανησυχίες των Αμερικανών σχετικά με τις οικονομικές προοπτικές, ένα τομέα που ο Τραμπ φέρεται να έχει το προβάδισμα. Εκτός από την επιβολή δασμών, ο Τράμπ πρεσβεύει και μείωση φόρων.
Οι αναποφάσιστοι κρατούν το «κλειδί»
Το κόστος διαβίωσης και ειδικά ο πληθωρισμός είναι βασανιστικά ζητήματα για πολλούς Αμερικανούς ψηφοφόρους και η οικονομική τους κατάσταση θα είναι το σημείο – κλειδί που θα κρίνει την ψήφο πολλών αναποφάσιστων ψηφοφόρων.
«Πέρα από τα άλλα μεγάλα θέματα της αμερικανικής πολιτικής, οι ψηφοφόροι ενδιαφέρονται για την οικονομική τους ευμάρεια περισσότερο από κάθε άλλο», λέει στους Financial Times ο Έρικ Γκόρντον, καθηγητής στο Ross School of Business του Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν. Ήδη, υπάρχει διάχυτη λαϊκή δυσαρέσκεια για τις τιμές των αγαθών, από βενζίνη έως καθημερινά είδη διατροφής, ενοίκια και ένδυση.
Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ εκτινάχθηκε στο 9,1% στα μέσα του 2022 εν μέσω διαταραχών στην παγκόσμια αλυσίδα τροφοδοσίας που προκλήθηκαν μετά την πανδημία και την αύξηση των τιμών εμπορευμάτων μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το Σεπτέμβριο μειώθηκε στο 2,4%, με την Φέντεραλ Ριζέρβ να μειώνει τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης στη συνεδρίαση του ιδίου μηνός. Ωστόσο, οι τιμές παραμένουν 25% υψηλότερες κατά μέσο όρο από το 2019, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία.
Το κόστος της βενζίνης κυμαίνεται κατά μέσο όρο στα 3,48 δολάρια το γαλόνι φέτος, περίπου 30% υψηλότερα από τα επίπεδα του 2019, παρότι έχει υποχωρήσει τον τελευταίο καιρό. Επιπλέον, τα ενοίκια είναι 30% υψηλότερα από τα επίπεδα του 2019 και τα νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος είναι αυτά που κατεξοχήν νοικιάζουν σπίτι.
Το μεγαλύτερο βάρος έχει πέσει στους Αμερικανούς χαμηλού εισοδήματος, οι οποίοι εκπροσωπούν και τη μεγαλύτερη αναλογία των αναποφάσιστων ψηφοφόρων. Τα φτωχότερα νοικοκυριά στις ΗΠΑ έχουν επιβαρυνθεί με επιπλέον δύο ποσοστιαίες μονάδες σωρευτικού πληθωρισμού σε σχέση με τα τα πλούσια νοικοκυριά από το 2019.
Τα πραγματικά εισοδήματα της χαμηλής τάξης αυξήθηκαν μόλις κατά 2,4% την περίοδο από το 2002 έως το 2019 έναντι αύξησης 25% για τα υψηλά εισοδήματα, επισημαίνει ο Χαβιέ Τζάραβελ, καθηγητής Οικονομικών στο London School of Economics.
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι υψηλές τιμές παραμένουν το μεγάλο «αγκάθι» για τους Δημοκρατικούς και την Κάμαλα Χάρις. Κάποιοι εξοργισμένοι ψηφοφόροι μπορεί να επιλέξουν να μείνουν στο σπίτι τους και πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι τίποτε δεν θα αλλάξει ανεξαρτήτως του νικητή των εκλογών.
Το 44% των ενηλίκων που ρωτήθηκαν σε δημοσκόπηση του YouGov τον Οκτώβριο στις ΗΠΑ εμφανίστηκε απογοητευμένο από την οικονομική κατάσταση των ΗΠΑ. Το κλίμα οικονομικής απαισιοδοξίας μέσα στο εκλογικό σώμα έχει ωθήσει τόσο τον Τραμπ όσο και την Χάρις να αναπτύξουν μια σειρά από προτάσεις πολιτικής που υπόσχονται νέο οικονομικό μέλλον για τους Αμερικανούς.
Το νέο μέτωπο των CHIPS
Το νέο μέτωπο που άνοιξε το Σάββατο είναι στην τεχνολογία και ειδικότερα στον κλάδο ημιαγωγών, ένα θέμα κομβικής σημασίας για την υπεροχή των ΗΠΑ στις νέες τεχνολογίες, μεταξύ των οποίων και στην τεχνητή νοημοσύνη.
Η Χάρις επέκρινε τον πρόεδρο της Βουλής Μάικ Τζόνσον επειδή πρότεινε ότι οι Ρεπουμπλικάνοι μπορεί να προσπαθήσουν να καταργήσουν τον νόμο για τα CHIPS και την Επιστήμη εάν κερδίσουν το Κογκρέσο.
«Οι δηλώσεις του προέδρου της Βουλής είναι απλώς μια ακόμη απόδειξη για όλα όσα μιλούσα στην πραγματικότητα εδώ και μήνες, για την πρόθεση του Τραμπ να εφαρμόσει το Project 2025», δήλωσε η Κάμαλα, σύμφωνα με το CNBC.
Ο νόμος CHIPS πέρασε από το Κογκρέσο με δικομματική υποστήριξη το 2022, έχοντας «ξεκλειδώσει» σχεδόν 53 δισ. δολάρια για την χρηματοδότηση της δημιουργίας εγχώριας κατασκευής ημιαγωγών, που είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη στρατηγικών βιομηχανιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει ανακοινώσει από τον Αύγουστο επενδύσεις άνω των 30 δισ. δολαρίων.
Η Χάρις έχει αναγάγει τις επενδύσεις στη μεταποίηση σε έναν από τους κεντρικούς άξονες της οικονομικής της πλατφόρμας. Το σχέδιό της, όπως έχει δηλώσει επανειλημμένα, είναι να συνεχίσει να επενδύει στην αμερικανική μεταποίηση και την υπεράσπιση των θέσεων εργασίας μέσω συνδικάτων, ως ένα μέσο για να κερδίσουμε τον ανταγωνισμό με την Κίνα.
Τραμπ: «Η συμφωνία για τσιπ είναι τόσο κακή»
Η παρατήρηση του Τζόνσον ακολούθησε τις δηλώσεις Τραμπ, ο οποίος επιτέθηκε στον νόμο για τα CHIPS στη διάρκεια μίας συνέντευξης στις 25 Οκτωβρίου, κατηγορώντας την Ταϊβάν ότι έκλεψε αμερικανικά τσιπ και ζητώντας δασμούς στους εισαγόμενους ημιαγωγούς.
Ο Τραμπ υποστήριξε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα πρέπει να επιβάλει μία σειρά δασμών για να αναγκάσει τους κατασκευαστές τσιπ να δαπανήσουν περισσότερα από τα χρήματά τους για να κατασκευάσουν εργοστάσια στις ΗΠΑ. Διατείνεται επίσης ότι ο συγκεκριμένος νόμος δεν παρακινεί τις πλούσιες επιχειρήσεις να επενδύσουν στις ΗΠΑ.
Ήδη, ο νόμος CHIPS έχει κατακριθεί από αρκετές πλευρές ότι ενέχει υπερβολικές απαιτήσεις και διατάξεις, με αποτέλεσμα μεγάλες επιχειρήσεις να γυρίζουν την πλάτη σε επιδοτήσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Οι Δημοκρατικοί πρέπει να κερδίσουν μόλις τέσσερις πρόσθετες έδρες στη Βουλή για να πάρουν τον έλεγχο από τους Ρεπουμπλικάνους στο επόμενο Κογκρέσο. Η δημοσκόπηση μέχρι στιγμής δείχνει ότι η κούρσα στη Βουλή των Αντιπροσώπων βρίσκεται ουσιαστικά σε οριακή κατάσταση, το αποτέλεσμα θα «κριθεί στο νήμα».
Αυτή τη στιγμή, μόλις το 10% των παγκόσμιων ημιαγωγών κατασκευάζονται στις ΗΠΑ, χαμηλότερα από το 37% του 1990. Και η μεγάλη εξάρτηση των ΗΠΑ από τους ημιαγωγούς της Ταϊβάν δημιουργεί ανησυχίες λαμβάνοντας υπόψη τις απειλές του Πεκίνου να καταλάβει το νησί.
