Τελευταία ενημέρωση 09:55
Μία γερή πρώτη δόση για το μέλλον πήραν οι αγορές με την ομιλία Ντόναλντ Τραμπ αμέσως μετά την ορκωμοσία του. Ξεκίνησε ακυρώνοντας πολιτικές του προκατόχου του Τζο Μπάιντεν και στοχοποιώντας ευθύς αμέσως Μεξικό και Καναδά, ωστόσο δεν έδωσε πλήρη εικόνα για αυτά που έρχονται στο θέμα των δασμών, των νέων οικονομικών μέτρων, των κρυπτονομισμάτων και της εξωτερικής πολιτικής.
Η ασάφεια παραμένει, η νευρικότητα προβλέπεται να συνεχιστεί στο άμεσο μέλλον και όλοι περιμένουν να διαπιστώσουν την πραγματική αντίδραση των αγορών στα «αποκαλυπτήρια» των ακριβών εμπορικών, οικονομικών και φορολογικών πολιτικών της νέας κυβέρνησης.
Ο Τραμπ έβαλε ξανά στο στόχαστρο το Μεξικό και τον Καναδά, όπως είχε ήδη απειλήσει, λέγοντας σε δημοσιογράφους μετά την εναρκτήρια ομιλία του ότι σχεδιάζει να επιβάλει δασμούς έως και 25% στους δύο εταίρους έως την 1η Φεβρουαρίου, επαναλαμβάνοντας τον ισχυρισμό του ότι οι δύο άμεσοι γείτονες της Αμερικής αφήνουν μετανάστες χωρίς έγγραφα και ναρκωτικά να πλημμυρίσουν τη χώρα. Την ίδια στιγμή, έδωσε εντολή να ακυρωθούν πολιτικές του προκατόχου Τζο Μπάιντεν για το κλίμα και την πράσινη ενέργεια, αποσύροντας τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Δασμοί σε Καναδά και Μεξικό
Τα σχέδια του Τραμπ για δασμούς σε δύο χώρες ζωτικής σημασίας για τις αμερικανικές εισαγωγές ενέργειας και αυτοκινήτων απειλούν να πυροδοτήσουν εμπορικό πόλεμο μεταξύ των μελών της Συμφωνίας ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά, διαδόχου της NAFTA κατόπιν επιμονής του Τραμπ την πρώτη του θητεία. Η συμφωνία αυτή αναφέρεται στο εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των τριών χωρών ύψους 1,8 τρισ. δολαρίων, με βάση στοιχεία του 2022.
Τόσο ο Καναδάς όσο και το Μεξικό έχουν πει ότι θα αντεπιτεθούν σε αμερικανικά προϊόντα εάν ο Τραμπ επιβάλει δασμούς. «Ο Καναδάς είναι πολύ κακός καταχραστής», είπε ο Τραμπ, παραπονούμενος για το ρεύμα φαιντανύλης και μεταναστών στα βόρεια σύνορα των ΗΠΑ, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Οι δασμοί του μεγέθους που προτείνει ο Τραμπ στους γείτονες των ΗΠΑ θα σήμαιναν «καταστροφή» για τις αυτοκινητοβιομηχανίες του Ντιτρόιτ, καθεμία από τις οποίες εισάγει σημαντικό αριθμό οχημάτων από τον Καναδά και το Μεξικό, όπως εκτιμούν αναλυτές της Bernstein.
Οι πρόσθετοι δασμοί θα πλήξουν και την αγορά ανταλλακτικών αυτοκινήτων αξίας περίπου 97 δις. δολαρίων, καθώς και τα 4 εκατομμύρια τελικά οχήματα που έρχονται στις ΗΠΑ από αυτές τις χώρες και θα μπορούσαν να αυξήσουν τη μέση τιμή των νέων αυτοκινήτων κατά περίπου 3.000 δολάρια, σύμφωνα με την Wolfe Research.
Ο Ντόμινικ Λεμπλάν, υπουργός Οικονομικών του Καναδά, απάντησε στα σχόλια του Τραμπ, σημειώνοντας ότι τίποτε από αυτά δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη. «Το μόνο πράγμα που μάθαμε είναι ότι ο Τραμπ κάποιες στιγμές μπορεί να είναι απρόβλεπτος», είπε σε δημοσιογράφους, όπως μετέδωσε το Bloomberg.
Η καναδική κυβέρνηση θα συνεχίσει να μιλά για την ασφάλεια των συνόρων και άλλα θέματα με την κυβέρνηση Τραμπ, είπε ο ΛεΜπλάν. «Στη συνομιλία μας με Αμερικανούς αξιωματούχους, μιλήσαμε για την κοινή μας δέσμευση για την καταπολέμηση της φαιντανύλης, για να διασφαλίσουμε ότι η μετανάστευση είναι ομαλή και νόμιμη».
Ο Τραμπ ανέφερε επίσης ότι εξακολουθεί να εξετάζει την επιβολή καθολικού δασμού σε όλες τις ξένες εισαγωγές προς τις ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι «δεν είναι ακόμη έτοιμος για κάτι τέτοιο».
Στο πλαίσιο αυτό, ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας νέας Υπηρεσίας Εξωτερικών Εσόδων, με σκοπό την επιβολή δασμών και φόρων στις ξένες χώρες, προκειμένου να ενισχυθούν τα αμερικανικά έσοδα και να ενδυναμωθεί η θέση των Αμερικανών πολιτών. Παράλληλα, επιβεβαίωσε τη βούλησή του να επανεξετάσει το εμπορικό σύστημα της χώρας και να το αναμορφώσει ώστε να υπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Όλα αυτά είχαν γίνει γνωστά το τελευταίο διάστημα, μέσω διαφόρων δημοσιευμάτων, που επικαλούνταν πηγές από το στενό περιβάλλον του Τραμπ.
Το γεγονός ωστόσο ότι δεν «πάτησε τη σκανδάλη» των δασμών, ειδικά απέναντι στην Κίνα, από την πρώτη κιόλας ημέρα της νέας θητείας του, έδωσε μία ανάσα στις αγορές. Αντ' αυτού, ο Τραμπ θα δώσει εντολή σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες να μελετήσουν δασμολογικές πολιτικές και τις εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με Κίνα, καθώς και εάν το Πεκίνο έχει συμμορφωθεί με μία συμφωνία που υπογράφηκε στην πρώτη θητεία Τραμπ. Αυτό θα μπορούσε ωστόσο να ανοίξει τον δρόμο για επιβολή δασμών τις προσεχείς εβδομάδες ή μήνες.
«Συναγερμός» από Παναμά
Η κυβέρνηση του Παναμά ξεκίνησε τη Δευτέρα έλεγχο σε μια εταιρεία του Χονγκ Κονγκ που διαχειρίζεται λιμάνια στα δύο άκρα της διώρυγας του, μετά την προειδοποίηση του Τραμπ ότι θέλει να πάρει πίσω την υδάτινη οδό, κάνοντας λόγο για κινεζική επιρροή, σύμφωνα με τους FT.
Στην ομιλία του μετά την ορκωμοσία, ο Τραμπ επανέλαβε τις επικρίσεις που είχε διατυπώσει τις τελευταίες εβδομάδες σχετικά με τη διώρυγα του Παναμά, η οποία διακινεί κάθε χρόνο περίπου το 3% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου.
Σε απάντηση, το Γραφείο του Γενικού Ελεγκτή του Παναμά δημοσίευσε ένα βίντεο στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X με περίπου 10 άνδρες και γυναίκες με κοστούμια να κατεβαίνουν από ένα λεωφορείο στα τοπικά γραφεία της Hutchison Ports με έδρα το Χονγκ Κονγκ για να ξεκινήσουν έλεγχο, σε μια κίνηση που θεωρήθηκε ως σήμα προς τον Τραμπ. «Σήμερα οι ελεγκτές μας έφτασαν στην εταιρεία για να ξεκινήσουν εξονυχιστικό έλεγχο με στόχο να εγγυηθούν την αποτελεσματική και διαφανή χρήση των δημόσιων πόρων», ανέφερε στους FT το γραφείο του γενικού ελεγκτή στο X.
Επίσης, ο Τραμπ, μιλώντας σε δημοσιογράφους προέβλεψε ότι η Δανία θα καταλήξει να υποχωρήσει στην υπόθεση της Γροιλανδίας, αυτόνομης περιοχής που ο Ρεπουμπλικάνος λέει ότι έχει σκοπό να την αγοράσει.
Ακύρωση του νόμου IRA
Ο Τραμπ έδωσε επίσης εντολή στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να διακόψουν αμέσως τη δαπάνη χρημάτων από τον Νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA), τον υπογεγραμμένο νόμο για το κλίμα του πρώην προέδρου Τζο Μπάιντεν που παρείχε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε επιδοτήσεις για καθαρή ενέργεια και άλλες κλιματικές πρωτοβουλίες.
Η οδηγία, που περιλαμβάνεται σε εκτελεστικό διάταγμα το οποίο εκδόθηκε τη Δευτέρα, δίνει εντολή στις υπηρεσίες να επανεξετάσουν τις επιχορηγήσεις, τα δάνεια και άλλες πληρωμές που σχετίζονται με τον Νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού, τον οποίο ο Τραμπ έχει χαρακτηρίσει «Πράσινη Νέα Απάτη».
Η εντολή αυτή εντάσσεται στις προεκλογικές δεσμεύσεις που είχε κάνει ο Τραμπ να ακυρώσει τα χρήματα που δεν έχουν ακόμη διατεθεί από τον νόμο για το κλίμα, ο οποίος χαρακτηρίστηκε από τους Δημοκρατικούς ως η μεγαλύτερη επένδυση που έγινε ποτέ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Ο νόμος αυτός παρείχε κίνητρα για έργα ηλεκτροκίνησης, αιολικής, ηλιακής ενέργειας, υδρογόνου και πυρηνικής ενέργειας και τώρα θα μπορούσε να λειτουργήσει για την κυβέρνηση Τραμπ ως αντιστάθμισμα για τις προγραμματισμένες φορολογικές περικοπές.
Ωστόσο, η ανάκτηση των κεφαλαίων δεν θα είναι εύκολη, επισημαίνει το Bloomberg. Το υπουργείο Ενέργειας έχει δεσμεύσει περισσότερα από 170 δις. δολάρια για επιχορηγήσεις και δάνεια, μέσω μετρητών που διατίθενται στον IRA και ενός ξεχωριστού δικομματικού νόμου για τις υποδομές. Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) έχει χορηγήσει το 93% της επιχορήγησης που προέρχεται από τον IRA.
Η ευρύτερη οδηγία για την ενέργεια που υπέγραψε ο Τραμπ τη Δευτέρα τερμάτισε το πρόγραμμα του Αμερικανικού Κλιματικού Σώματος του Μπάιντεν - ένα πρόγραμμα εμπνευσμένο από τη Νέα Συμφωνία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής στις ΗΠΑ. Ο Τραμπ διέταξε επίσης την EPA να εξετάσει την εξάλειψη του «κοινωνικού κόστους του άνθρακα», μια μέτρηση που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της πιθανής οικονομικής ζημίας από την υπερθέρμανση του πλανήτη και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που χρησιμοποιείται ιστορικά για να δικαιολογήσει περιβαλλοντικές πολιτικές.
Εκτός του ΠΟΥ οι ΗΠΑ
Ο Τραμπ προέβη επίσης και σε άλλες ενέργειες, μέσω εκτελεστικών διαταγμάτων, οι οποίες περιλαμβάνουν την εντολή προς το γενικό εισαγγελέα να μην λάβει μέτρα κατά του TikTok για 75 ημέρες. συγχωρώντας σχεδόν όλα τα άτομα με ποινικές κατηγορίες που σχετίζονται με την εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021, την κατάργηση 78 διαταγμάτων της εποχής Μπάιντεν και την απόσυρση των ΗΠΑ ξανά από τη Συμφωνία του Παρισιού και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Αναμένεται ότι πολλές από τις εντολές που υπέγραψε ο Τραμπ τη Δευτέρα θα αμφισβητηθούν στο δικαστήριο.
Ο Τραμπ κατηγόρησε τον ΠΟΥ ότι χειρίστηκε λανθασμένα την πανδημία COVID-19 και άλλες διεθνείς υγειονομικές κρίσεις και πως απέτυχε να ενεργήσει ανεξάρτητα από την ακατάλληλη πολιτική επιρροή των κρατών μελών του ΠΟΥ και απαιτούσε άδικα επαχθείς πληρωμές από τις ΗΠΑ, οι οποίες είναι δυσανάλογες με τα ποσά που παρέχουν άλλες, μεγαλύτερες χώρες, όπως η Κίνα.
Η κίνηση αυτή σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν από τον οργανισμό σε 12 μήνες και θα σταματήσουν κάθε οικονομική συνεισφορά. Οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του ΠΟΥ, συνεισφέροντας περίπου το 18% της συνολικής χρηματοδότησής του.
Επιπλέον, ο Τραμπ διέταξε την αναστολή για ενενήντα ημέρες της αμερικανικής αναπτυξιακής βοήθειας στο εξωτερικό, για να επανεξεταστεί ώστε να κριθεί αν ευθυγραμμίζεται με την εξωτερική πολιτική του κι αν είναι αποτελεσματική.
Καμία αναφορά στα cryptos
Αίσθηση προκάλεσε επίσης η απουσία οιασδήποτε αναφοράς στα κρυπτονομίσματα, παρότι αναλυτές θεωρούν ότι η παρουσίαση των νέων memecoins τόσο του ίδιου του Ντόναλντ Τραμπ όσο και της συζύγου του Μελάνια λίγες μόλις ώρες πριν από την ορκομωσία ήταν σαφώς μία κίνηση υποστήριξης.
Αρχικά τα νέα tokens του ζεύγους Τραμπ επικρίθηκαν ακόμη και από στελέχη της ίδιας της αγοράς. Ωστόσο, πολύ γρήγορα οι επενδυτές ενστερνίστηκαν την ιδέα ότι η κίνηση Τραμπ θα δώσει νέα ώθηση στις πιο φιλικές προς τα κρυπτονομίσματα πολιτικές.
Ο ίδιος ο Τραμπ έχει δεσμευθεί να καταστήσει τις ΗΠΑ πρωτεύουσα των κρυπτονομισμάτων του πλανήτη μέσω πολιτικών που θα περιλαμβάνουν και τη δημιουργία στρατηγικού αποθεματικού σε bitcoin. Άλλωστε αυτή η κίνηση ήταν που ώθησε το bitcoin στο νέο ιστορικό υψηλό των 109.241 δολαρίων το πρωί της Δευτέρας.
Η αντίδραση των αγορών
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές «θυμήθηκαν» πως είναι η ζωή με πρόεδρο των ΗΠΑ τον Ντόναλντ Τραμπ, καθώς η αρχική ανακούφιση για την έλλειψη άμεσων σαρωτικών δασμών σε όλους τους εμπορικούς εταίρους μετατράπηκε σε ανησυχία για ορισμένους, καθώς δεσμεύτηκε να επιβάλει εισφορές στο Μεξικό και στον Καναδά εντός εβδομάδων.
Το δολάριο άνοιξε χαμηλότερα πριν εκτιναχθεί όταν απείλησε να επιβάλει δασμούς έως και 25% σε καναδικές και μεξικανικές εισαγωγές μόλις την 1η Φεβρουαρίου. Χωρίς ανακοινώσεις για την Κίνα, οι κινεζικές μετοχές σημείωσαν άνοδο, αν και οι αναλυτές προειδοποίησαν να μην υπερτιμηθεί η πρώτη μέρα του Τραμπ στην εξουσία. Επίσης, το καναδικό δολάριο και το μεξικάνικο πέσο υποχώρησαν έως και 1,4% μετά τις δασμολογικές απειλές του Τραμπ.
Η έλλειψη μιας συνολικής αφήγησης για τους εμπορικούς περιορισμούς μέχρι στιγμής υπογραμμίζει τον κίνδυνο υψηλότερης αστάθειας στις χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς ο Τραμπ ξεκινά τη δεύτερη τετραετή θητεία του.
«Πιστεύουμε ότι οι επενδυτές θα πρέπει να προετοιμαστούν για περιόδους αστάθειας και συναλλαγών που οδηγούνται από ειδήσεις, φημολογίες και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε στο Bloomberg o Τσετάν Σεθ, υπεύθυνος στρατηγικής στη Nomura Holdings. «Η άποψή μας είναι ότι μια σταθεροποίηση στις ασιατικές μετοχές πιθανότατα να συμβεί μόνο όταν το φάσμα των δασμών είναι πίσω μας και πιστεύουμε ότι σαφώς δεν έχουμε φτάσει ακόμη».
Ο Μπραντ Μπέχτελ, επικεφαλής της αγοράς ξένου συναλλάγματος της Jefferies, προειδοποίησε σε δηλώσεις του στο Bloomberg ότι η επανάληψη της ίδιας ρητορικής στο θέμα των δασμών πιθανόν να φέρει μεγαλύτερη μεταβλητότητα τις προσεχείς εβδομάδες στο δολάριο και στις ομολογιακές αποδόσεις.
Αναλυτές της Capital Economics θεωρούν ότι ο Τραμπ θα προχωρήσει σε επιβολή δασμών 10% σε όλα τα εισαγόμενα αγαθά στις ΗΠΑ και σε 60% στις εισαγωγές από την Κίνα κάποια στιγμή στο δεύτερο τρίμηνο του έτους. Παρότι ορισμένοι από τους πιο στενούς συνεργάτες του προσπαθούν να υποβαθμίσουν το βαθμό και το μέγεθος των δασμών, οι εν λόγω αναλυτές υποψιάζονται ότι τελικά ο Τραμπ θα επιμείνει στις προστατευτικές προθέσεις του.
Ο Μάικλ Αρόουν, επικεφαλής επενδύσεων της State Street Global Advisors, είπε στο Reuters ότι εγκυμονεί ο κίνδυνος τα σχέδια για τους δασμούς να πυροδοτήσουν ανησυχίες για πληθωρισμό, κάτι που θα ασκήσει πιέσεις στις τιμές μετοχών και ομολόγων, ενώ αντίκτυπο ενδεχομένως να έχουν και οι πιο αυστηροί έλεγχοι στη μετανάστευση.
Να σημειωθεί ότι το μετεκλογικό ράλι του S&P 500 έχει περιοριστεί σε 2,7%, μετά τις ρευστοποιήσεις αυτού του μηνός, εν μέσω ανησυχιών για πληθωρισμό.
Φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image
