Η Ουκρανία δέχθηκε τους όρους μιας συμφωνίας με τις ΗΠΑ για τα ορυκτά της, με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να είναι πιθανό να μεταβεί ήδη την Παρασκευή στην Ουάσινγκτον για να την υπογράψει.
«Άκουσα να λένε ότι θα έρθει την Παρασκευή. Σίγουρα αυτό είναι ΟΚ για εμένα. Θα ήθελα να την υπογράψει μαζί μου και κατανοώ ότι αυτό είναι μια μεγάλη υπόθεση, μια πολύ μεγάλη υπόθεση», δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ χθες Τρίτη από τον Λευκό Οίκο όταν ερωτήθηκε σχετικά με την ενδεχόμενη επίσκεψη Ζελένσκι.
Ο Τραμπ έχει ζητήσει από την Ουκρανία να δώσει πρόσβαση στις ΗΠΑ στους ορυκτούς της πόρους προκειμένου να αποζημιωθούν για τα δισ. δολάρια βοήθειας που προσέφερε σε βοήθεια στο Κίεβο η προηγούμενη κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμο Ουκρανό αξιωματούχο που μίλησε χθες στο AFP, το Κίεβο είναι έτοιμο να υπογράψει, καθώς οι Αμερικανοί «έχουν αφαιρέσει όλους τους όρους που δεν μας ταίριαζαν, κυρίως τα 500 δισ. δολάρια», το ποσό που εκτιμά η Ουάσινγκτον ότι θα της αποφέρουν τα ορυκτά της Ουκρανίας.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Deal Τραμπ με Ουκρανία αλλά έχει δρόμο ακόμα
Οι ΗΠΑ θα εκμεταλλευθούν από κοινού με την Ουκρανία τον ορυκτό της πλούτο και τα έσοδα που θα προκύψουν θα πάνε σε ένα νεοσύστατο ταμείο το οποίο θα μπορούσε να είναι «κοινό για την Ουκρανία και την Αμερική», εξήγησε η ίδια πηγή.
Πριν την υπογραφή αυτής της συμφωνίας την Παρασκευή οι ηγέτες των 27 χωρών μελών της ΕΕ αναμένεται να έχουν βιντεοδιάσκεψη σήμερα προκειμένου να ενημερωθούν από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν για τη συνάντησή του με τον Τραμπ τη Δευτέρα.
Στη διάρκεια των συνομιλιών μεταξύ των δύο προέδρων αναφέρθηκε το ενδεχόμενο μιας σύντομης εκεχειρίας και το πράσινο φως της Ρωσίας στη συμμετοχή των Ευρωπαίων στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις: οι σύμμαχοι του Κιέβου ελπίζουν ότι έπειτα από τρία χρόνια πολέμου θα υπάρξει κάποια πρόοδος προς την ειρήνη, αν και παράλληλα προειδοποιούν κατά μιας συμφωνίας που θα ισοδυναμούσε με «παράδοση» της Ουκρανίας.
Η Ρωσία, που έχει καταλάβει το 20% του εδάφους της Ουκρανίας, τονίζει ότι δεν θα σταματήσει τις εχθροπραξίες παρά μόνο εφόσον οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις καταλήξουν σε ένα αποτέλεσμα «που της ταιριάζει»: επιμένει να ζητεί από την Ουκρανία να τις παραχωρήσει τις πέντε επαρχίες που ελέγχει πλήρως ή εν μέρει ο ρωσικός στρατός και διαβεβαιώσεις ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Μετά την τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Τραμπ και του Ρώσου ομολόγου του Βλαντίμιρ Πούτιν στις 12 Φεβρουαρίου οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να προετοιμάσουν μια δική τους πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου, καθώς φοβούνται ότι θα αποκλειστούν από τις διαπραγματεύσεις. Τη Δευτέρα ο Μακρόν προσπάθησε να πείσει τον Τραμπ να αλλάξει στάση, όπως θα κάνει αύριο Πέμπτη και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ κατά την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο.
«Εκτιμούμε το γεγονός ότι οι εταίροι μας είναι έτοιμοι όχι μόνο να συνεχίσουν αλλά και να αυξήσουν την υποστήριξή τους προς τη χώρα μας και τον λαό μας», δήλωσε από την πλευρά του ο Ζελένσκι χθες το βράδυ, διευκρινίζοντας ότι είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Μακρόν.
Μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος έχει αλλάξει εντελώς την αμερικανική πολιτική στο θέμα της Ουκρανίας, έχει επιτεθεί στον Ζελένσκι – επιρρίπτοντάς του κυρίως την ευθύνη για το ξέσπασμα του πολέμου—και τονίζει ότι υπάρχει «αρκετά μεγάλο δυναμικό» συνεργασίας μεταξύ της Μόσχας και της Ουάσινγκτον για την ανάπτυξη των μεγάλων αποθεμάτων στρατηγικών ορυκτών στη Ρωσίας και στις κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές.
Νέα συνάντηση μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών διπλωματών είναι προγραμματισμένη για το τέλος της εβδομάδας, σύμφωνα με τη Μόσχα, έπειτα από αυτή που πραγματοποιήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου στη Σαουδική Αραβία μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών.
Οι όροι
Οι τελικές λεπτομέρειες της συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένου και του ποσού που η Ουκρανία θα καταβάλει στις HΠΑ, δεν έχουν γνωστοποιηθεί. Ωστόσο, ένα προσχέδιο που συζητήθηκε την Τρίτη δεν περιλάμβανε πλέον την αξίωση να συνεισφέρει η Ουκρανία 500 δισ. δολάρια σε ένα αμερικανικό fund. Επιπλέον, δεν περιλάμβανε ρήτρα για επιστροφή από την Ουκρανία του διπλάσιου ποσού από οποιαδήποτε μελλοντική αμερικανική βοήθεια.
Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλούνται οι ΝΥΤ, η εξαίρεση κάποιων από τους πιο επαχθείς όρους -που είχαν προκαλέσει την οργή του Κιέβου- κατέστησε εφικτή τη διαπραγμάτευση και προλείανε τον δρόμο για τη συμφωνία. Όπως φέρεται να προβλέπει το προσχέδιο, η Ουκρανία θα συνεισφέρει σε ένα ταμείο το ήμισυ των εσόδων της από τη μελλοντική κεφαλαιοποίηση των φυσικών της πόρων, συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων ορυκτών, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με όσα μετέδωσαν χθες οι FT, από το ταμείο εξαιρούνται τα έσοδα και οι δραστηριότητες των μεγαλύτερων παραγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου της Ουκρανίας, των εταιρειών Naftogaz και Ukrnafta. Οι ΗΠΑ θα κατέχουν το μέγιστο (επιτρεπόμενο από την αμερικανική νομοθεσία) οικονομικό μερίδιο στο ταμείο, το οποίο θα επανεπενδύει κάποια έσοδα στην Ουκρανία.
Το παρασκήνιο
Σύμφωνα με Ουκρανούς και Αμερικανούς αξιωματούχους που μίλησαν στο Axios, κομβικό ρόλο στη συγκράτηση της κρίσης και την αποτροπή μιας βαθύτερης ρήξης μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι έπαιξε ο Αμερικανός απεσταλμένος στρατηγός Κιθ Κέλογκ. «Οι συναντήσεις του στρατηγού Κέλογκ με τον Ζελένσκι στο Κίεβο την περασμένη Τετάρτη και Πέμπτη ήταν εξαιρετικά σημαντικές. Η διπλωματία της υπομονής και της επιμονής μπορεί να αποφέρει αποτελέσματα», δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος που συμμετείχε στις συνομιλίες.
Εγγυήσεις ασφαλείας
Ο Ουκρανός πρόεδρος είχε επανειλημμένα πιέσει για εγγυήσεις ασφαλείας για τη χώρα του σε αντάλλαγμα για δικαιώματα εκμετάλλευσης ορυκτών πόρων, καθώς ο πόλεμος της Ρωσίας έχει εισέλθει στον τέταρτο χρόνο του. Ωστόσο, τα προσχέδια συμφωνιών που περιήλθαν σε γνώση των New York Times, δεν εμπεριείχαν καμία τέτοια δέσμευση ασφάλειας.
Διαδικασία έγκρισης
Σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο, το τελικό μεταφρασμένο σχέδιο της συμφωνίας εστάλη στην Ουκρανία την Τρίτη. Όπως ανέφερε η ίδια πηγή, αρχικά αναμένεται να υπογράψουν τη συμφωνία οι υπουργοί Οικονομικών ΗΠΑ και Ουκρανίας, ενώ στη συνέχεια, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα μεταβεί στην Ουάσιγκτον για τις τελικές υπογραφές με τον Αμερικανό ομόλογό του. Ο Τραμπ σε δηλώσεις του τα ξημερώματα (ώρα Ελλάδος) δήλωσε ότι αναμένει τον Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο την Παρασκευή.
Τι διακυβεύεται
Η Ουκρανία ελέγχει πάνω από 100 μεγάλα κοιτάσματα κρίσιμων ορυκτών, σύμφωνα με μελέτη της Οικονομικής Σχολής του Κιέβου, αλλά και σημαντικά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το τιτάνιο, μεταξύ πολλών άλλων, χρησιμοποιείται στον κατασκευαστικό τομέα, την αεροναυπηγική, στα ορθοπεδικά εμφυτεύματα και ως πρόσθετο σε χρώματα και καλλυντικά, συμπεριλαμβανομένων των αντηλιακών. Τα ορυχεία τιτανίου στην κεντρική Ουκρανία αντιστοιχούν περίπου στο 6% της παγκόσμιας παραγωγής, σύμφωνα με τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης.
Το λίθιο είναι ένα κρίσιμο στοιχείο στις μπαταρίες -συμπεριλαμβανομένων των μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων- και σε άλλα βιομηχανικά προϊόντα. Η Ουκρανία διαθέτει το ένα τρίτο των συνολικών αποθεμάτων της Ευρώπης – αν και ορισμένες τοποθεσίες βρίσκονται σε εμπόλεμες περιοχές. Πριν από τον πόλεμο με τη Ρωσία, Ουκρανοί αξιωματούχοι είχαν προτείνει στον Ελον Μασκ να επενδύσει σε ουκρανικά ορυχεία λιθίου.
Το ουράνιο χρησιμοποιείται στους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας και στα πυρηνικά όπλα. Η Ουκρανία διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα ουρανίου στην Ευρώπη. Οι σπάνιες γαίες είναι μια ομάδα 17 βαρέων μετάλλων, που αφθονούν στον φλοιό της Γης σε όλο τον κόσμο και χρησιμοποιούνται σε πολλούς τομείς υψηλής τεχνολογίας, όπως η πράσινη ενέργεια, τα ηλεκτρονικά και η αεροδιαστημική. Η Ουκρανία διαθέτει σημαντικά αποθέματα, ανεκμετάλλευτα ως επί το πλείστον.
