Το πάγωμα κάθε βοήθειας προς την Ουκρανία αποφάσισε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, σε μία ωστόσο αναμενόμενη εξέλιξη μετά το σύντομο αλλά ταραχώδες επεισόδιο της επίσκεψης του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Λευκό Οίκο την προηγούμενη εβδομάδα. Μία μη αναστρέψιμη απόφαση ή ένας διαπραγματευτικός ελιγμός Τραμπ και ταυτόχρονα μοχλός άσκησης πίεσης προς το Κίεβο;
Ο Ζελένσκι προσπάθησε με τη λεκτική του να «ξεγυμνώσει την Ουάσιγκτον», σύμφωνα με πολιτικούς σχολιαστές, κάτι που δεν έγινε, όπως τελικά αποδείχθηκε, εφικτό, με αποτέλεσμα η συνάντηση της προηγούμενης Παρασκευής να λήξει άδοξα. Ο Λευκός Οίκος «τραβά τώρα το σχοινί», μία τακτική, που φαίνεται να αποδίδει, καθώς λίγες ώρες αργότερα, ο Ουκρανός πρόεδρος έγραψε στο Χ ότι «η συνάντηση της περασμένης Παρασκευής με τον Ντόναλντ Τραμπ είναι λυπηρή και δεν πήγε όπως έπρεπε». Συμπλήρωσε δε, ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη να εργαστεί υπό την ισχυρή ηγεσία του προέδρου Τραμπ για να διαπραγματευτεί μια ειρηνευτική συμφωνία και έτοιμη να υπογράψει μια συμφωνία για τα ορυκτά, σύμφωνα με το BBC. Εξέλιξη που με τη σειρά της καταδεικνύει την άσκηση πίεσης προς το Κίεβο τόσο από εσωτερικούς όσο και εξωτερικούς παράγοντες.
Tι σημαίνει το «πάγωμα» της βοήθειας
Εφόσον το πάγωμα αυτό διατηρηθεί, η Ουκρανία εκτιμάται ότι διαθέτει εξοπλισμό για να συνεχίσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις για λίγους ακόμη μήνες, ενδεχομένως έως το καλοκαίρι. Τι θα μπορούσε να αλλάξει αυτή την κατάσταση; Σύμφωνα με αναλυτές, μία συγνώμη ή μία παραίτηση του Ζελένσκι. Οι ίδιοι αναλυτές επισημαίνουν επίσης ότι ο Έλον Μασκ μέσω της Starlink είναι που δίδει πληροφορίες για όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία και αυτό φαίνεται να το έχει λησμονήσει ο Ζελένσκι.
Υπό αυτές τις συνθήκες, ο πρόεδρος της Ουκρανίας έχει μπροστά του μια μοιραία επιλογή, σύμφωνα με το CNN: να αποδεχθεί το αίτημα των ΗΠΑ και να ζητήσει συγνώμη, παραδίδοντας τον πλούτο της χώρας του και συναινώντας σε απροσδιόριστους όρους μιας ειρηνευτικής συμφωνίας που θα συζητηθεί χωρίς τους Ουκρανούς. Κάτι που ουσιαστικά θέτει την Ουκρανία στην πιο δυσμενή θέση που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς, μετά από τρία χρόνια πολέμου.
Η ανταμοιβή θα είναι ότι, εάν ο Τραμπ συμφωνήσει, οι ΗΠΑ ενδεχομένως να συνεχίσουν να παρέχουν στην Ουκρανία το ζωτικής σημασίας 1/3 έως 1/5 της συνολικής στρατιωτικής βοήθειας που είχαν λάβει στο παρελθόν.
Το ποσό της βοήθειας προς την Ουκρανία
Η αναστολή της στρατιωτικής βοήθειας θα παραμείνει σε ισχύ έως ότου ο Αμερικανός πρόεδρος κρίνει πως ο Ουκρανός ομόλογός του θελήσει σοβαρά ειρηνευτικές συνομιλίες, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο που επικαλείται το CNN. Aυτό σημαίνει άσκηση πίεσης από πλευράς της Ουάσιγκτον, ούτως ώστε να αναγκάσει το Κίεβο, μέσω περαιτέρω απωλειών στο πεδίο της μάχης, να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι ο Τραμπ δεν έχει εγκρίνει νέο πακέτο βοήθειας για την Ουκρανία και είναι ο στρατιωτικός εξοπλισμός ύψους πολλών δισ. δολαρίων που είχε εγκριθεί από τη διοίκηση Μπάιντεν και ο οποίος δεν έχει ακόμη παραδοθεί στην Ουκρανία, σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS).
Από τον Φεβρουάριο του 2022 οι ΗΠΑ έχουν ενισχύσει στρατιωτικά την Ουκρανία με περισσότερα από 65 δισ. δολάρια σε εξοπλισμούς, βοήθεια που περιλαμβάνει συστήματα αεράμυνας, βαρέα οχήματα, πυρομαχικά, σύμφωνα με το Axios.
Σύμφωνα με το think tank Ινστιτούτο του Κιέλου με έδρα στη Γερμανία που παρακολουθεί τη στήριξη που παρέχεται στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ έχουν δαπανήσει 119,7 δισ. δολάρια για βοήθεια από τον Ιανουάριο του 2022 έως το Δεκέμβριο του 2024.
Το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ υπολογίζει ότι έχουν διατεθεί 182,8 δισ. δολάρια στην επιχείρηση Atlantic Resolve –την αμερικανική βοήθεια «ομπρέλα» στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία– συμπεριλαμβανομένης της αμερικανικής στρατιωτικής εκπαίδευσης στην Ευρώπη και της αναπλήρωσης των αμερικανικών αμυντικών αποθεμάτων.
Ο αντίκτυπος της απόφασης Τραμπ
Ο Μαρκ Κάνσιαν, ανώτερος σύμβουλος του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, μιλώντας στο CNN, προειδοποίησε ότι ο «ο αντίκτυπος θα είναι μεγάλος». «Θα τον χαρακτήριζα παραλυτικό. Οι επιπτώσεις του παγώματος θα γίνουν αισθητές στην Ουκρανία εντός δύο έως τεσσάρων μηνών», είπε χαρακτηριστικά.
«Η εξωτερική βοήθεια είναι ο λόγος που δεν έχουν καταρρεύσει. Όμως, όταν οι προμήθειές σου μειώνονται στο μισό, τελικά αυτό θα γίνει αισθητό στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Οι γραμμές άμυνάς τους θα συνεχίσουν να υποχωρούν και τελικά θα σπάσουν. Και η Ουκρανία θα πρέπει να αποδεχτεί μια δυσμενή –ακόμη και καταστροφική– ειρηνευτική διευθέτηση», συμπλήρωσε.
Ωστόσο, ο Κάνσιαν προειδοποιεί ότι η κυβέρνηση Τραμπ διαθέτει και άλλες μορφές βοήθειας προς την Ουκρανία που μπορούν να διακοπούν προσωρινά ή και να ακυρωθούν, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής μυστικών πληροφοριών και της εκπαίδευσης των ουκρανικών δυνάμεων, κάτι που θα ήταν εξαιρετικά ταπεινωτικό.
Η απόφαση αυτή θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού, την ώρα που παραδοσιακοί Ευρωπαίοι σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Βρετανία και η Γαλλία, κατέστησαν αδιαπραγμάτευτη την υποστήριξή τους στον Ζελένσκι, στην άτυπη σύνοδο που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή στο Λονδίνο.
Οι πρώτες αντιδράσεις
Ουκρανοί βουλευτές εξέφρασαν απογοήτευση για την απόφαση του Τραμπ και προέτρεψαν το Κίεβο να ζητήσει συγγνώμη και να αποκαταστήσει τη σχέση με τις ΗΠΑ. «Αν θέλουν να ζητήσουμε συγγνώμη, θα πρέπει να ζητήσουμε συγγνώμη. Τι διαφορά έχει αν το καθήκον μας είναι να μην χάσουμε τον πόλεμο και να μην χάσουμε ανθρώπους;», έγραψαν στο Telegram.
Ουκρανοί αξιωματικοί του στρατού εξέφρασαν την ελπίδα ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα κινητοποιηθούν εν απουσία των ΗΠΑ. «Η αμερικανική υποστήριξη είναι κρίσιμης σημασίας για την υπεράσπιση του εναέριου χώρου και η οικονομική βοήθεια επηρεάζει την οικονομία και το ηθικό της κοινωνίας, κάτι που είναι επίσης σημαντικό για την πρώτη γραμμή», δήλωσε στο CNN ο Σέρχιτ Φιλίμονοβ, διοικητής του 108ου τάγματος, το οποίο μάχεται εδώ και μήνες στην ανατολική Ουκρανία.
Λίγο μετά την απόφαση Τραμπ, η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία με σχεδόν εκατό drones κατά τη διάρκεια της νύχτας προς Τρίτη, τραυματίζοντας τουλάχιστον τέσσερις ανθρώπους και καταστρέφοντας ενεργειακές υποδομές και κτίρια κατοικιών στη νότια πόλη της Οδησσού, όπως δήλωσαν οι ουκρανικές αρχές.
Γιατί είναι ανέφικτες οι εκλογές
Tην ίδια στιγμή, Ουκρανοί αξιωματούχοι και αναλυτές είπαν στο CNN ότι οποιαδήποτε αλλαγή προέδρου στο Κίεβο θα πυροδοτούσε τουλάχιστον έξι μήνες πολιτικής αδράνειας και ταυτόχρονα μία διαρκή κατάπαυση του πυρός στον πόλεμο πριν διεξαχθούν εκλογές που θα συμμορφώνονται με τα διεθνή πρότυπα.
Υπάρχουν τρία μεγάλα εμπόδια για τη διεξαγωγή νέων εκλογών, ανέφεραν αξιωματούχοι. Μόνο τα 3/4 των εκλογικών τμημάτων της Ουκρανίας λειτουργούν επί του παρόντος και οι προετοιμασίες για να γίνουν οι εκλογές με βάση τα διεθνή πρότυπα θα χρειαστούν έξι μήνες, δήλωσε ο αναπληρωτής επικεφαλής της εκλογικής επιτροπής της Ουκρανίας.
Το σύνταγμα της Ουκρανίας εξουσιοδοτεί επίσης, μετά την παραίτηση του προέδρου, να πάρει τη θέση του ο πρόεδρος του κοινοβουλίου μέχρι να ολοκληρωθούν οι εκλογές. Τέλος, η Ουκρανία βρίσκεται επί του παρόντος υπό στρατιωτικό νόμο, απαγορεύοντας τις εκλογές μέχρι την άρση του, πράγμα που σημαίνει ότι θα χρειαζόταν διαρκής κατάπαυση του πυρός ή ειρήνη.
