Στην αναδιοργάνωση των Ταμείων Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ), Εθνικού Στόλου (ΤΕΣ) και Αεροπορικής Άμυνας (ΤΑΑ) και της Υπηρεσίας Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας Ενόπλων Δυνάμεων (ΥΠΑΑΠΕΔ), για την αποδοτικότερη διαχείριση και αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, στοχεύει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, που παρουσίασαν στο υπουργικό συμβούλιο προ ημερών ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας και ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Γιάννης Κεφαλογιάννης.
Το project αφορά σε 2.088 ακίνητα των 3 παραπάνω ταμείων, με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας να μην εστιάζει μόνο σε real estate αξιοποίηση, αλλά και στη νέα στεγαστική πολιτική Ενόπλων Δυνάμεων, με παροχές όπως π.χ. η επιδότηση ενοικίου των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται η συγχώνευση των υφιστάμενων τριών κλαδικών ταμείων σε ένα ενιαίο νομικό πρόσωπο με την ονομασία «Ταμείο Ακινήτων Εθνικής Άμυνας» και η μετατροπή της ΥΠΑΑΠΕΔ σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με την ονομασία «Εταιρεία Ακινήτων Ενόπλων Δυνάμεων». Όπως αναφέρεται στο σχέδιο νόμου «Στεγαστικό πρόγραμμα και αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας Ενόπλων Δυνάμεων» - Ατζέντα 2030, επίκειται η σύσταση Ταμείου Ακινήτων Εθνικής Άμυνας (Τ.Α.ΕΘ.Α.) με συγχώνευση των Ταμείων Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ - 1556 ακίνητα), Εθνικού Στόλου (ΤΕΣ - 460 ακίνητα) και Αεροπορικής Άμυνας (ΤΑΑ - 72 ακίνητα) σε ένα νέο Ταμείο Ακινήτων Εθνικής Άμυνας (ΤΑΕΘΑ) με σκοπό την ενιαία διοικητική προσέγγιση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, την ορθή αποτύπωση και επικαιροποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ε.Δ. μέσω ανάπτυξης Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Ακινήτων, τη διαχείριση σε συνεργασία με τα Γενικά Επιτελεία των επιχειρησιακά αναγκαίων ακινήτων για την ενίσχυση της αμυντικής οχύρωσης της χώρας, την υλοποίηση της στεγαστικής πολιτικής για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των στελεχών και των οικογενειών τους, τη διασφάλιση της αυτοχρηματοδότησης της συντήρησης των Στρατιωτικών Οικημάτων.
Αποτύπωση ακίνητης περιουσίας Ενόπλων Δυνάμεων – Τα προβλήματα και τα έσοδα
Από το σύνολο των 2.088 ακινήτων, 1.304 κρίνονται επιχειρησιακά αναγκαία, 764 μη επιχειρησιακά αναγκαία, 211 προβληματικά, 29 είναι δωρεάν παραχωρημένα, ενώ 218 είναι αξιοποιημένα και 326 προς αξιοποίηση.
Ωστόσο, καταγράφεται ελλιπής αποτύπωση ακίνητης περιουσίας των Ε.Δ.. Ειδικότερα, στο σχέδιο γίνεται λόγος για απουσία μητρώου ακίνητης περιουσίας - αδυναμία εποπτείας / προστασίας / αξιοποίησης, μεγάλο αριθμό αναξιοποίητων ακινήτων εξαιτίας αμφισβητούμενου ιδιοκτησιακού καθεστώτος, αδυναμία καταχώρησης στο Κτηματολόγιο ελλείψει σαφών τίτλων. Γίνεται δε αναφορά για 166 αμφισβητούμενης κυριότητας ακίνητα ΤΕΘΑ και ΤΕΣ, 118 καταπατημένα ακίνητα του ΤΕΘΑ (από ιδιώτες και Δήμους), 76 ακίνητα σε δικαστική διεκδίκηση μεταξύ ΤΕΘΑ και ΥΠ.ΟΙΚ..
Βάσει της υφιστάμενης κατάστασης, καταγράφεται μονομερής απόδοση του συνόλου σχεδόν των πόρων στα επικουρικά ταμεία και μηδενική μέριμνα για τις ανάγκες στέγασης των εν ενεργεία στελεχών. Για παράδειγμα, η απόδοση εσόδων ΤΕΘΑ (2024) κατανέμεται κατά 78%, ήτοι 5 εκατ. ευρώ, στον Ειδικό Κλάδο Οικονομικής Ενίσχυσης Μερισματούχων Στρατού (ΕΚΟΕΜΣ) και 22% σε λοιπές υποχρεώσεις (1,5 εκατ. ευρώ). Δηλαδή, τα συνολικά έσοδα του ΤΕΘΑ ήταν 6,5 εκατ. ευρώ μόλις το 2024. Επίσης, παρατηρείται και ανορθολογική διάθεση εσόδων των Γενικών Επιτελείων, με το 65%, κατά μέσο όρο, των εσόδων από τα μισθώματα να διατίθενται για Ειδικούς Κλάδους Οικονομικής Ενίσχυσης Μερισματούχων. Το ΓΕΣ είχε έσοδα 2,43 εκατ. (75% στους ειδικούς κλάδους), το ΓΕΑ 1,83 εκατ. (30,1% στους ίδιους κλάδους) και το ΓΕΝ 1,3 εκατ. ευρώ (το 50% στους Ειδικούς Κλάδους Οικονομικής Ενίσχυσης Μερισματούχων).
Έλλειψη συγκροτημένου μηχανισμού αξιοποίησης
Όπως σημειώνεται, στην υφιστάμενη κατάσταση παρατηρούνται περιορισμένα - αναχρονιστικά εργαλεία αξιοποίησης ακίνητης περιουσίας, αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων, απουσία στρατηγικού σχεδίου αξιοποίησης των μη επιχειρησιακά αναγκαίων ακινήτων. Για το ΤΕΘΑ αναφέρεται η «δυνατότητα μίσθωσης ακινήτου με κατ’ ελάχιστο ετήσιο μίσθωμα 6% επί της αντικειμενικής αξίας» ενώ η ΥΠΑΑΠΕΔ έχει ως μοναδικό εργαλείο τη «δυνατότητα μίσθωσης του ίδιου ακινήτου με κατ’ ελάχιστο ετήσιο μίσθωμα 3% επί της αντικειμενικής αξίας».
Στο ν/σ γίνεται λόγος για ανορθολογική στελέχωση, έλλειψη τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης προσωπικού, απώλεια θεσμικής μνήμης εξαιτίας του συστήματος μεταθέσεων προσωπικού, κακονομία - πολυνομία και επικάλυψη αρμοδιοτήτων (π.χ. κακές πρακτικές διοίκησης - ερμηνεία θεσμικού πλαισίου κατά το δοκούν με απόδοση εσόδων που προορίζονται για σκοπούς εθνικής άμυνας σε επικουρικά ταμεία, απαρχαιωμένο θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης ακινήτων - διαφορετικό για κάθε φορέα (π.χ. για ΤΕΘΑ ο Ν.4407/1929, για το ΤΕΣ ο Ν.4944/1931 και το ΤΑΑ ο Ν.3960/1959), αλλά και κατακερματισμό δομών (9 Φορείς Διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας των Ε.Δ. συν 11 Νομικά πρόσωπα με σημαντική ακίνητη περιουσία εποπτευόμενα από ΥΠΕΘΑ).
Προβληματική διαδικασία πολεοδόμησης πρώην στρατοπέδων
Ένα άλλο πρόβλημα φαίνεται να εντοπίζεται στη διαδικασία πολεοδόμησης πρώην στρατοπέδων. Ειδικότερα, αναφέρονται προβλήματα όπως η αδυναμία ή υπερβολική καθυστέρηση στη διαδικασία πολεοδόμησης από τους Δήμους στο Στρατόπεδο “Ζησιμοπούλου” (Ναύπλιο), η αδυναμία των δημοτικών αρχών να τηρήσουν τους όρους παραχώρησης πρώην στρατοπέδων (Στρατόπεδο “Παρμενίων”, Αλεξανδρούπολη) αλλά και η πολεοδομική εργαλειοποίηση των στρατοπέδων ως “χώρους πρασίνου”, σε συνδυασμό με την απουσία διαβούλευσης με φορείς ΥΠΕΘΑ (π.χ. το Στρατόπεδο “Καρατάσιου”, Θεσσαλονίκη).
Στρατηγικό σχέδιο αξιοποίησης ακινήτων
Στα επόμενα βήματα για νέο θεσμικό πλαίσιο αξιοποίησης προβλέπονται η θεσμοθέτηση Στρατηγικού Σχεδίου Αξιοποίησης ακινήτων με σκοπό τη βέλτιστη αξιοποίησή τους, η υποβολή Σχεδίου στην Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής προς ενημέρωση και γνώμη, η υποβολή στο Υπουργικό Συμβούλιο προς έγκριση σχεδίων αξιοποίησης ακινήτων με αντάλλαγμα άνω των 10 εκατ. ευρώ και η υποβολή ετήσιας απολογιστικής έκθεσης από την ΕΤΑΕΔ. Θα δίνεται επίσης η δυνατότητα αξιοποίησης των ακινήτων με ευχέρεια χρήσης όλων των διαθέσιμων εργαλείων του δημοσίου τομέα (ΣΔΙΤ, αντιπαροχές, lease & sale back, δημιουργία SPV, μόχλευση από ιδιωτικά και ευρωπαϊκά κονδύλια, κ.λπ.).
Για την επίλυση ζητημάτων ιδιοκτησίας προβλέπεται η διευθέτηση ζητημάτων ιδιοκτησίας με το Υπουργείο Οικονομικών για έναν μεγάλο αριθμό ακινήτων με σκοπό την ταχύτερη αξιοποίησή τους και η διόρθωση των αρχικών εγγραφών του Κτηματολογίου με στόχο την απελευθέρωση ενός μεγάλου αριθμού ακινήτων προς αξιοποίηση.
Μέριμνα θα υπάρχει και για την πολεοδόμηση πρώην στρατοπέδων με θέσπιση ουσιώδους ρόλου του ΤΕΕ στην ωρίμανση πολεδομικών προτάσεων της ΕΤΑΕΔ, εισήγηση από την ΕΤΑΕΔ προς το ΥΠΕΝ, μετά από γνώμη του ΚΕΣΥΠΟΘΑ και του οικείου Δήμου, καθορισμό χρήσεων γης και όρων δόμησης των ανενεργών στρατοπέδων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (κατάρτιση ΠΔ), απόδοση του 50% των χώρων αυτών στον οικείο Δήμο για την κάλυψη αναγκών κοινόχρηστου πρασίνου και κοινωφελών χρήσεων.
Η νέα δομή και η στελέχωση
Η εποπτεία και στα δύο ανωτέρω αναφερόμενα νομικά πρόσωπα θα ασκείται από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας δια του ΓΕΕΘΑ. Σκοπός του νομοσχεδίου είναι η θέσπιση κανόνων και διαδικασιών για τη μέριμνα των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και των μελών των οικογενειών τους με σκοπό την αντιμετώπιση του οικιστικού προβλήματος, και η αναδιοργάνωση των Ταμείων Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ), Εθνικού Στόλου (ΤΕΣ) και Αεροπορικής Άμυνας (ΤΑΑ) και της Υπηρεσίας Αξιοποίησης Ακίνητης Περιουσίας Ενόπλων Δυνάμεων (ΥΠΑΑΠΕΔ) για την αποδοτικότερη διαχείριση και αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων.
Όπως αναφέρεται στο σχέδιο νόμου «Στεγαστικό πρόγραμμα και αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας Ενόπλων Δυνάμεων», επίκειται η σύσταση Ταμείου Ακινήτων Εθνικής Άμυνας (Τ.Α.ΕΘ.Α.) με συγχώνευση των Ταμείων Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ - 1556 ακίνητα), Εθνικού Στόλου (ΤΕΣ - 460 ακίνητα) και Αεροπορικής Άμυνας (ΤΑΑ - 72 ακίνητα) σε ένα νέο Ταμείο Ακινήτων Εθνικής Άμυνας (ΤΑΕΘΑ) με σκοπό την ενιαία διοικητική προσέγγιση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, την ορθή αποτύπωση και επικαιροποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ε.Δ. μέσω ανάπτυξης Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Ακινήτων, τη διαχείριση σε συνεργασία με τα Γενικά Επιτελεία των επιχειρησιακά αναγκαίων ακινήτων για την ενίσχυση της αμυντικής οχύρωσης της χώρας, την υλοποίηση της στεγαστικής πολιτικής για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των στελεχών και των οικογενειών τους, τη διασφάλιση της αυτοχρηματοδότησης της συντήρησης των Στρατιωτικών Οικημάτων.
Θα πρόκειται για Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, με Διοικούσα Επιτροπή αποτελούμενη από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, τον Υπουργό Οικονομικών και τον Α/ΓΕΕΘΑ, με σύγχρονο οργανόγραμμα με πρόβλεψη στελέχωσης από εξειδικευμένο στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό του ΥΠΕΘΑ. Το ΤΑΕΘΑ θα είναι ο κύριος της ακίνητης περιουσίας των Ε.Δ., θα προχωρά στη διαχείριση ενεργών στρατοπέδων σε συνεργασία με Γ.Ε. και σε σχεδιασμό και υλοποίηση στεγαστικής πολιτικής σε συνεργασία με Γενικά Επιτελεία.
Στο ν/σ προβλέπεται η αναβάθμιση της Υπηρεσίας Αξιοποίησης της Ακίνητης Περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων (ΥΠΑΑΠΕΔ) σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με τίτλο “Εταιρία Ακινήτων Ενόπλων Δυνάμεων” (ΕΤΑΕΔ) με στόχο τη βέλτιστη αξιοποίηση των μη επιχειρησιακά αναγκαίων ακινήτων κυριότητας του Ταμείου Ακινήτων Εθνικής Άμυνας (ΤΑΕΘΑ) με σκοπό τη χρηματοδότηση της στεγαστικής πολιτικής του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, όπως και την αξιοποίηση των ακινήτων των εποπτευομένων νομικών προσώπων του ΥΠΕΘΑ προς όφελός τους μετά από σύμφωνη γνώμη και απόφαση των διοικήσεών τους. Επί της ουσίας ο φορέας προσβλέπει στην αξιοποίηση μη επιχειρησιακά αναγκαίων ακινήτων ΤΑΕΘΑ. Προβλέπονται πενταμελές Δ.Σ. με συμμετοχή Δ/ντη ΤΑΕΘΑ και εκπροσώπου ΓΕΕΘΑ, Πρόεδρος και Εκτελεστικός Δ/ντης με επιστημονική κατάρτιση και εμπειρία στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας, σύγχρονο οργανόγραμμα με πρόβλεψη στελέχωσης με εξειδικευμένο στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό του ΥΠΕΘΑ, δυνατότητα απόσπασης εξειδικευμένου προσωπικού από τον υπόλοιπο Δημόσιο Τομέα.
Στόχοι στεγαστικής πολιτικής
Όπως αναφέραμε και στην αρχή, το νομοσχέδιο εστιάζει και στη στεγαστική κρίση, επιχειρώντας να δώσει ανάσες – λύσεις. Στους στόχους εντάσσεται η κατασκευή, μετασκευή, ανακαίνιση και συντήρηση στρατιωτικών οικημάτων και υποστηρικτικών δομών (π.χ.βρεφονηπιακοί σταθμοί) από το Τ.Α.ΕΘ.Α. σε συνεργασία με τα Γενικά Επιτελεία, η επιδότηση ενοικίου των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. Το στεγαστικό πρόγραμμα προβλέπει νέα στεγαστική πολιτική Ενοποίηση των κλαδικών προγραμμάτων και κατάρτιση 10ετους διακλαδικού στεγαστικού προγράμματος Δημιουργία Διακλαδικού Κανονισμού Διαχείρισης Στρατιωτικών Οικημάτων. Οσον αφορά στα κεφάλαια που απαιτούνται, προβλέπονται πόροι από το ΤΑΕΘΑ, από την αξιοποίηση μη επιχειρησιακά αναγκαίων ακινήτων Ε.Δ., από ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα, από τη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων, από μισθώματα από τα στρατιωτικά οικήματα. Επίσης, θα δίνεται η δυνατότητα κατασκευής οικημάτων εντός ανενεργών στρατοπέδων και από άλλους φορείς του Δημοσίου με αντάλλαγμα την παραχώρηση χρήσης τους για την κάλυψη στεγαστικών αναγκών του προσωπικού τους.
Δείτε το σχέδιο για την αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων στη δεξιά στήλη σχετικά αρχεία
