Η απώλεια του Κώστα Σημίτη θυμίζει τα σημαντικά

Υπουργικό συμβούλιο με το βλέμμα στραμμένο στις ραγδαίες γεωπολιτικές εξελίξεις που έφερε η νέα χρονιά. Αλλαγή καθεστώτος στη Συρία, επιθετικές κινήσεις Τουρκίας για έλεγχο της χώρας, το μάτι του Ισραήλ άγρυπνο στο Γκολάν, τον Λίβανο να αποκτά νέο πρόεδρο ο οποίος δέχεται επιθετικές κινήσεις φιλίες πριν προλάβει καν να κάτσει στην καρέκλα από Ιράν, και άλλες δυνάμεις, και φυσικά έναν πλανήτη να κάθεται σ’ αναμμένα κάρβουνα από την αβεβαιότητα που εκπέμπει η μεγάλη δύναμη του κόσμου, οι ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ. Μπροστά σε όλ’ αυτά, οι ανησυχίες για τον ποιος θα καθίσει στην καρέκλα της Προεδρίας της Δημοκρατίας μοιάζουν ασήμαντες. Ωστόσο, στον ελληνικό μικρόκοσμο, τα πρόσωπα, οι αδυναμίες και τα δυνατά τους σημεία, ασκούν ανυπέρβλητη δυσκολία. Μακάρι να μην τελείωνε ποτέ η προεδρολογία λέμε.

Ευγενής αντίπαλος

Μέσα σ’ αυτό το πολύπλοκο σκηνικό η απώλεια του Κώστα Σημίτη ήρθε να φέρει τα πράγματα στη θέση τους. Να ξαναμπούν τα σημαντικά στο επίκεντρο. Μπορεί η Μητρόπολη να μην πλημμύρισε από κόσμο, μπορεί η σορός να μην εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα, αλλά ούτε ο ίδιος ο εκλιπών νοιάστηκε ποτέ γι’ αυτά. Αρκούν τα λόγια όσων εκφώνησαν επικήδειο. Αρκούν οι ηχηρές παρουσίες και οι ηχηρές απουσίες.

Ο Πρωθυπουργός μίλησε για έναν «ευγενή αντίπαλο». «Οι παρατάξεις μας κατάφεραν και συναντήθηκαν σε δύο κρίσιμες επιλογές. Την ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ και την είσοδο της Κύπρου στην ΕΕ», σημείωσε. Ενώ για τον Κώστα Σημίτη είπε ότι ήταν «μία εξαίρεση στον πολύβουο κόσμο των συνθημάτων. Δεν μπήκε ποτέ στον πειρασμό να μεταλλαχθεί, να γίνει αρεστός».

Σε μια άλλη κηδεία

Οι ηχηρές απουσίες εντός κι εκτός ΠΑΣΟΚ καταγράφηκαν. Είναι η άγραφη ελληνική ηθική προφανώς. Σε άλλες χώρες όσοι είχαν το προνόμιο να κυβερνήσουν, καταφέρνουν με κάποιο τρόπο να συνυπάρχουν πολιτισμένα. Κι ας είχαν τις αγριότερες συγκρούσεις.

Ο πιο Σημιτικός

Εκτός από τον Πρωθυπουργό, επικήδειο εκφώνησαν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, και τρεις καθηγητές, φίλοι του. Γιαννίτσης, Βούλγαρης και Τσουκαλάς.

Με δεδομένη τη φυσική απέχθεια του Σημίτη στα λόγια, τις υπερβολές, τους ύμνους, ο πιο «σημιτικός» ήταν ο Γιαννίτσης.

«Από το 1996, που ανέλαβε ως πρωθυπουργός, δημιούργησε μια ιδιαίτερη αύρα για τον εκσυγχρονισμό και την αναγκαία στροφή στην πορεία της κοινωνίας. Οι αλλαγές εκείνης της περιόδου δεν προσδιορίζονται με αποσπασματικές αναφορές στη μία ή την άλλη πολιτική ή σε ειδικά μέτρα. Αφορούσαν μια συνολική αντίληψη, που την εξέπεμπε ο ίδιος με τις ομιλίες, τις πράξεις, τη συμπεριφορά του, η οποία διαχεόταν σε περισσότερα πεδία: στο κυβερνών κόμμα, στους συνεργάτες του, σε αξίες ή αντιλήψεις. Ο Σημίτης έβαλε την χώρα πάνω από τον εαυτό του».

Μπάλα στη δεξαμενή

Κι ο πιο ανθρώπινος, αυτός που έκανε όλους να σκεφτούν τον αυστηρό καθηγητή, να παίζει μπάλα, ήταν ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς.

«Ένα θυμάμαι με ακρίβεια, πως όταν σε πρωτογνώρισα Κωνσταντίνε - επίτρεψέ μου να σε αποκαλώ Κώστα, όπως σε γνώρισα - ο αδελφικός μου φίλος Νίκος Πουλαντζάς και συμμαθητής του, ήρθε και με βρήκε και μου είπε “έλα θα παίξουμε ποδόσφαιρο και θα γνωρίσεις ένα εξαιρετικό παιδί”. Και παίξαμε ποδόσφαιρο στην πλατεία Δεξαμενής. Έτσι άρχισα να συναγελάζομαι με τον Κώστα Σημίτη.

Αυτό ήταν μια αρχή που δεν οδηγούσε πουθενά. Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι η υπό δημιουργία παρέα θα διαλυόταν κατά έναν περίεργο τρόπο. Ο μεν Πουλαντζάς αυτοκτόνησε από το σπίτι μου, ο Σημίτης έγινε πρωθυπουργός κι εγώ βρίσκομαι μετά από 50-60 χρόνια να τον αποχαιρετήσω, αλλά μαζί του και μια ολόκληρη εποχή κι έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια».

Πεζή

Μετά την εξόδιο ακολουθία, στην οποία παρευρέθηκαν πολιτικοί αρχηγοί, ιστορικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, υπουργοί, βουλευτές, άνθρωποι που ξεκίνησαν την πορεία τους στο δημόσιο βίο δίπλα στον Σημίτη, όπως ο Διοικητής της ΤτΕ Γ. Στουρνάρας, προσωπικότητες που συνεργάστηκαν μαζί του και έγραψαν ιστορία όπως η Γιάννα Αγγελοπούλου

Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής 2004, στενοί του συνεργάτες όπως οι κ.κ. Τσουκάτος και Πανταγιάς, διπλωμάτες και πολλοί ακόμα.

Εντύπωση προκάλεσε η επιλογή της ΠτΔ να ακολουθήσει πεζή την πομπή από την Μητρόπολη έως το Α’ Νεκροταφείο.

Απόφοιτος του LSE

Μεταξύ όσων τίμησαν τον Σημίτη ήταν και ο καθηγητής Kevin Featherstone, ο οποίος σημείωσε σε ανάρτηση ότι όσοι τον γνώριζαν «θα χειροκροτήσουν και τον καλό του χαρακτήρα: ανοιχτός, ρεαλιστής, συγκεντρωμένος, σεμνός και ενθαρρυντικός για τους άλλους».

Όπως γράφει στον δικό του αποχαιρετισμό ο καθ. Kevin Featherstone, «είχα το προνόμιο να τον γνωρίσω και θα είμαι πάντα ευγνώμων για την υποστήριξη και την ενθάρρυνση που μου προσέφερε. Με μεγάλη μου χαρά του απένειμα μια "τιμητική υποτροφία" εκ μέρους του LSE -του υψηλότερου βραβείου της Σχολής- σε ειδική τελετή στην Αθήνα, τον Δεκέμβριο του 2023, στην οποία παρακολούθησαν πολλοί φίλοι του. Ήταν ένας περήφανος απόφοιτος από το 1963».

Ήθελα κι αυτόν

Από το σκηνικό του τελευταίου αποχαιρετισμού, θα ήθελα κι αυτόν

Να λέει κάτι τέτοιο*

«Έλεγα στον Σημίτη ότι στον διάλογο που είχε ο φίλος του Γιούργκεν Χάμπερμας με τον Άξελ Χόνετ, (δημοσιευμένο στις εκδόσεις Ύψιλον), όταν ο πρώτος τον παρακίνησε «να προκαλέσουν σοκ στις μαρξιστικές καρδιές τους, διότι ο καπιταλισμός ήταν μια πλήρης επιτυχία», ο Χόνετ απάντησε με τα ακόλουθα: «λόγω του τρόπου με τον οποίο στήνετε το εννοιακό σας πλαίσιο η ανάλυση που κάνετε στο παρόν περιορίζεται στην αντίληψη οριζόντιων τριβών μέσα στο κοινωνικό σύστημα. Δεν λαμβάνετε υπόψη τις διαστάσεις μιας κάθετης ανάλυσης με την οποία θα μπορούσε κανείς να επεξεργαστεί εκ νέου τη μαρξιστική θεωρία με τις δικές σας κατηγορίες, με έναν τρόπο που θα αποκάλυπτε για την κοινωνική πραγματικότητα περισσότερα απ’ όσα μπορούν να βρεθούν στις εφημερίδες».

Σας φιλώ

Η Πυθία

*άρθρο στην Athens Voice