Οικονογράφημα: Μια δήλωση με νόημα από τον Κεντρικό Τραπεζίτη

Το εγχείρημα – έκπληξη του κ. Ψ για την τακτική μας συνάντηση, παρά τις καλές προθέσεις δεν ευοδώθηκε.

Χωρίς να μας το πει είχε ετοιμασθεί να μας υποδεχθεί, όλους πλην της Ελένης η οποία είχε ειδοποιήσει ότι δεν θα μπορούσε να έλθει, σε μία γωνιά της ταράτσας την οποία είχε ετοιμάσει για την περίπτωση.

Όταν φτάσαμε με τον κ. Χ, σχεδόν ταυτόχρονα, μας οδήγησε κατευθείαν στην ταράτσα, όπου είχε τοποθετήσει τις καλαμένιες πολυθρόνες και το τραπεζάκι, ενώ λίγο πιο εκεί, σε ένα άλλο τραπεζάκι, υπήρχε έτοιμο το γνωστό ρακάκι μας και μερικά πιατάκια σκεπασμένα, ενώ ένα μπολ με παγάκια διασφάλιζε τη... ρέγουλα στη σχετική κατανάλωση. Όλα ήταν στην εντέλεια. Με τη θέα προς την μακρινή, αλλά μέσα στον οπτικό μας ορίζοντα, Ακρόπολη να ολοκληρώνει τις προϋποθέσεις για ένα πολύ όμορφο βράδυ.

Η ταράτσα ήταν πάνω από το διαμέρισμα του κ. Ψ και αυτό διασφάλιζε τον γρήγορο «ανεφοδιασμό».

Δεν μπορούσαμε παρά να του πούμε και οι δύο ότι η ιδέα του ήταν έξοχη.

Η κουβέντα είχε αρχίσει να ζεσταίνεται με τον κ. Ψ να μας διηγείται ιστορίες των διακοπών του, αλλά γρήγορα στράφηκε στην κατάσταση που τώρα επικρατεί στη Β. Εύβοια, καθώς ο κ. Χ έχει κοντινούς συγγενείς εκεί και πληροφορείται για την κατάσταση που επικρατεί από πρώτο χέρι.

Κάπου εκεί ήμασταν στην κουβέντα όταν ο κ. Ψ κατάλαβε – επιτέλους – ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με την κατάσταση εκεί που ήμασταν.

Το αεράκι είχε σηκώσει κάποια... μποφόρ και είχε ψυχράνει τόσο όσο χρειαζόταν για να το αισθανθούμε ως κάτι δυσάρεστο…

Ο κ. Ψ σηκώθηκε και φανερά εκνευρισμένος είπε «εντάξει παιδιά μάλλον πρέπει να κατεβούμε κάτω στη βεράντα. Εδώ η κατάσταση γίνεται δύσκολη…».

Σηκωθήκαμε χωρίς να σχολιάσουμε, ήμασταν άλλωστε... έτοιμοι γι' αυτό και προσφερθήκαμε να μεταφέρουμε τα σχετικά στη βεράντα του κ. Ψ.

Δεν μας άφησε πήρε ο ίδιος τα πλέον ενδιαφέροντα πιατάκια και το ρακί με τον πάγο σε ένα δίσκο και κατεβήκαμε στο ευχάριστο περιβάλλον της προστατευμένης από τα... μποφόρ βεράντας.

Μου ξέφυγε, αλλά ευτυχώς δεν το άκουσε, ένα «ευτυχώς για να ζεσταθεί λιγάκι το κοκαλάκι μας...» και συνειδητοποίησα ότι μπήκαμε στο φθινόπωρο.

Η κουβέντα συνεχίστηκε από εκεί που την είχαμε αφήσει με τον κ. Χ να μας περιγράφει μία πραγματικά δύσκολη κατάσταση.

Εκατοντάδες πλέον οικογένειες έχουν χάσει τους βασικούς πόρους επιβίωσής τους και για κάποιους από αυτούς όπως για παράδειγμα τους συλλέκτες ρητίνης, είναι αδύνατη η συνέχιση της δραστηριότητάς τους, με τους μελισσουργούς να τους ακολουθούν σε κακοτυχία, πέρα από τις τεράστιες καταστροφές τεράστιων εκτάσεων δάσους…

Ο κ. Ψ πάντως με την πρώτη ευκαιρία, γύρισε την συζήτηση εκεί που φαινόταν ότι ήθελε εξ αρχής.

Η αναταραχή στις τιμές και ο πληθωρισμός φαινόταν να είναι το θέμα που ήθελε να μιλήσουμε. Και σ’ αυτό φάνηκε να βρίσκει ανταπόκριση στον κ. Χ.

«Νομίζω ότι αυτό που ο κόσμος καταλαβαίνει πολύ περισσότερο από τους κυβερνήτες μας και τους Κεντρικούς Τραπεζίτες», παρατήρησε ο κ. Ψ, «είναι ότι αυτή η κατακόρυφη αύξηση τιμών, είτε είναι προσωρινή, είτε όχι, έχει ήδη εξαφανίσει σοβαρό ποσοστό των εισοδημάτων και θα συνεχίσει αυτό έτσι κι αλλιώς όσο οι ανατιμήσεις συνεχίζονται…».

«Κάνεις λάθος φίλε μου» σχολίασε ο κ. Χ. «Ή μάλλον δεν είναι μόνο αυτό. Πράγματι έχεις δίκιο να λες ότι αφού οι τιμές ανέβηκαν εκεί που ανέβηκαν, εκεί θα μείνουν και θα συνεχίζουν να «αφαιρούν» από το διαθέσιμο εισόδημα είτε σταματήσει η αύξηση του πληθωρισμού είτε όχι. Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά που νομίζω ότι είναι η πιο σοβαρή…».

«Εννοείς αυτό που είπε ο κ. Στουρνάρας προχθές;» πετάχτηκα στη μέση.

Ο κ. Χ γύρισε με κοίταξε και χαμογέλασε. «Ακριβώς φίλε μου και 'γω το πρόσεξα, αλλά προφανώς δεν απευθυνόταν σε "μας" με αυτό που είπε». Ο κ. Ψ μας κοίταξε και τους δύο και κούνησε ερωτηματικά το κεφάλι «Τι είπε δηλαδή και δεν το είδα;».

«Είπε ότι δεν θα πρέπει να παρεξηγηθεί η άνοδος του πληθωρισμού» είπα.

«Θα με τρελάνετε, τώρα τι εννοείς να παρεξηγηθεί; Πως γίνεται να παρεξηγηθεί ο πληθωρισμός;» ρώτησε ο κ. Ψ.

«Φίλε μου ο κεντρικός τραπεζίτης είπε με λίγο διαφορετικό τρόπο αυτό που είχε δημόσια δηλώσει και ο πρόεδρος της Bundesbank, ότι αν ο πληθωρισμός «παρεξηγηθεί», δηλαδή θεωρηθεί ως κάτι που θα διαρκέσει, τότε θα αρχίσουν οι διεκδικήσεις για αυξήσεις. Και όπως εξήγησε ο κ. Βάϊντμαν, ο πληθωρισμός σ’ αυτή την περίπτωση θα γίνει πραγματικός και διαρκείας αφού θα τροφοδοτείται από τις αυξήσεις των μισθών. Με άλλα λόγια, προσοχή μην αρχίσουν οι αυξήσεις μισθών λόγω του πληθωρισμού. Στη Γερμανία για να μη ξεχνιόμαστε τον Αύγουστο οι σιδηροδρομικοί ζήτησαν αυξήσεις με τριήμερη απεργία. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω πως κατέληξε η ιστορία αυτή, αλλά καταλαβαίνεται ότι η καμπάνα χτύπησε…» είπε ο κ. Χ.

«Με άλλα λόγια ο κ. Στουρνάρας μας προειδοποιεί να μη ζητήσουμε αποκατάσταση της απώλειας για όσο κρατάνε οι αυξήσεις τιμών…Και δεν μιλάμε για τους μισθούς μόνο, μιλάμε και για τις συντάξεις. Μα πως θα γίνει βρε παιδιά να ζήσει μία οικογένεια με μια σύνταξη του παππού των 700 ευρώ όταν κάθε μήνα... εξαερώνεται με τον πληθωρισμό ένα 3% - 5% για να μη πως περισσότερο; Και άσε τον παππού που θα την πάρει την σύνταξη έτσι κι αλλιώς, τι θα γίνει με αυτόν που λόγω της έκτακτης κατάστασης με την πανδημία ζει με το επίδομα και τα άλλα σχετικά; Με δουλεύετε τώρα;» σχολίασε με εμφανή ένταση ο κ. Ψ. Περίμενε σχόλιο αλλά ο κ. Χ σιωπούσε και εγώ είχα σκύψει για να γεμίσω το ποτηράκι της ρακής…

Τελικά ο κ. Χ αποφάσισε να μιλήσει. «Κοίταξε φίλε μου αυτό που μόλις περιέγραψες με τον δικό σου ιδιαίτερο τρόπο είναι το βασικό πρόβλημα όλων των κυβερνήσεων στην Ευρώπη. Ο κ. Στουρνάρας με τη "δήλωσή" του αυτή απλώς προειδοποίησε τους ενδιαφερόμενους για τη θύελλα που έρχεται. Ο Βάιντμαν ήταν πολύ πιο άμεσος και σαφής βέβαια, είπε ότι ο πληθωρισμός θα είναι μία προσωρινή κατάσταση μόνο αν δεν υπάρξουν αυξήσεις μισθών… και νομίζω ότι είναι απολύτως σωστό αυτό που λέει, σε αντίθεση με το παραμύθι περί προσωρινότητας του πληθωρισμού που επαναλαμβάνουν οι κεντρικοί τραπεζίτες…».

«Δεν έχεις εντελώς δίκιο» σχολίασα. «Είναι σωστό αυτό που λένε, απλώς είναι η μισή αλήθεια. Οι τιμές αυξάνονται, αλλά κάποια στιγμή θα σταματήσει η αύξηση αν δεν πατήσει πάνω στη διατήρηση της ζήτησης… Κάνω λάθος; Ίσως όμως και αυτό που λέω τώρα να μην είναι ολόκληρη η αλήθεια, γιατί κανείς από τους Κεντρικούς Τραπεζίτες, ούτε καν οι αναλυτές της BIS, δεν έχουν «μετρήσει» την ισχύ της πληθωριστικής τάσης που δημιουργεί ο νομισματικός πληθωρισμός και αν αυτή μπορεί να εξισορροπηθεί στις παρούσες συνθήκες από την περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, όπως έγινε μετά το 2008 – 2009…».

Ο κ. Ψ με κοιτούσε με κάποια απορία στο βλέμμα και ο κ. Χ ανέλαβε να εξηγήσει. «Πράγματι εδώ τα όσα έχουν μεσολαβήσει το 2020 και το 2021 στην νομισματική πολιτική έχουν σπάσει τις... μεζούρες της δημοσιονομικής πολιτικής που είχαν φτιαχτεί στη δεκαετία που ακολούθησε το 2008 – 2009. Τώρα έχεις ένα πολλαπλάσιο χρέος που εκφράζεται σε ένα πρωτοφανές εύρος νομισματικού πληθωρισμού. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει την αποτελεσματικότητα μιας περιοριστικής πολιτικής λιτότητας απέναντι στον ωκεανό χρέους που αν δεν κάνω λάθος, μόνο το κρατικό χρέος είναι διεθνώς πάνω από 60 τρισ. δολ. και το ανάλογο ιδιωτικό νομίζω ότι ακολουθεί σε μέγεθος...

Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Ποιες κυβερνήσεις θα είναι σε θέση να εφαρμόσουν μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες μία τέτοιας κλίμακας περιοριστική πολιτική; Το φαντάζεσαι; Το 1971 και το 1981 το χρέος, κρατικό και ιδιωτικό αν το συγκρίνεις με το σήμερα δεν θα βρεις ούτε μία οικονομία να το πλησιάζει…».

Ο κ. Χ συνέχισε να μιλάει και να περιγράφει τις πολιτικές συνέπειες της 15ης Αυγούστου του 1971 για άλλη μία φορά.

Ήταν το αγαπημένο του θέμα… Ο κ. Ψ όμως είχε καταλάβει αυτό που ήθελε, ο πληθωρισμός είναι εδώ και θα είναι «προσωρινός», μόνο αν η κυβέρνηση «πείσει» τον κόσμο να ζήσει χωρίς ονομαστικές αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις.

«Νέες φουρτούνες βλέπω…» είπε σε κάποια στιγμή που ο μονόλογος του κ. Χ περιέγραφε το πως η Γερουσία είχε εμποδίσει τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να χρηματοδοτήσει την μεγάλη αντεπίθεση στο Βιετνάμ με αποτέλεσμα την μεγάλη ήττα του 1975.

«Σας θυμίζει κάτι αυτό σήμερα με το Αφγανιστάν;» είπε ο κ. Χ και συνέχισε να εξηγεί το πως η οικονομική κρίση της πληθωριστικής δεκαετίας τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια στο καθεστώς της χούντας στην Ελλάδα...

Γ. Αγγέλης