Ας αρχίσουμε με μία «είδηση» φαινομενικά… αδιάφορη. Στις 28 Ιουνίου ήτοι την άλλη Τετάρτη η Κομισιόν πρόκειται να δημοσιεύσει την μελέτη που έχει κάνει για την κυκλοφορία του «ψηφιακού Ευρώ». Έχουμε μιλήσει και άλλες φορές για το θέμα αυτό, αλλά τότε φαινόταν σαν κάτι μακρινό. Όμως τελευταία τόσο η ΕΚΤ όσο και η Κομισιόν επισπεύδουν τις σχετικές διαδικασίες στο πλαίσιο ενός άτυπου διεθνούς συντονισμού για την εισαγωγή των «εθνικών» ψηφιακών νομισμάτων.
Η Ευρωζώνη φαινόταν να έχει μείνει πίσω, αλλά κατά πως δείχνουν τα πράγματα η σχετική διαδικασία φαίνεται να «τρέχει». Και το πρώτο παράδοξο εδώ είναι γιατί όλοι «τρέχουν» για τα εθνικά ψηφιακά τους νομίσματα, όταν τίποτα σημαντικό τουλάχιστον σε θεσμικό επίπεδο δεν φαίνεται να τα κάνει ιδιαίτερα αναγκαία.
Για όσους – δικαιολογημένα – δεν έχουν δώσει ιδιαίτερη προσοχή μέχρι σήμερα, θα πρέπει να πούμε ότι το «ψηφιακό Ευρώ» όπως και τα άλλα εθνικά ψηφιακά νομίσματα που κυκλοφορούν πειραματικά (π.χ. Κίνα), είναι ένα «άυλο» Ευρώ, το οποίο αντιπροσωπεύει (με τα μέχρι στιγμής δεδομένα) την ίδια αξία με το «χάρτινο» ή το «λογιστικό».
Με την διαφορά ότι υπάρχει μόνο μέσω της άυλης υπόστασής του σε ένα λογαριασμό προσωπικό ο οποίος έχει την βάση του και ελέγχεται από την Κεντρική Τράπεζα και όχι από κάποια εμπορική ή επενδυτική τράπεζα. Με το Ευρώ αυτό, μέσω του διαδικτύου θα μπορεί κανείς να συναλλάσσεται είτε για την αγορά/πώληση προϊόντων και υπηρεσιών, είτε για την αγορά και πώληση επενδυτικών προϊόντων και υπηρεσιών με το ίδιο ή άλλο «ψηφιακό νόμισμα» που κυκλοφορεί σε άλλη χώρα. Δεν έχει ακόμα – προσωρινά - λυθεί το πρόβλημα το πως για παράδειγμα θα κυκλοφορεί στο ψηφιακό δολάριο ή γουάν στην Ευρωζώνη και το αντίστροφο, αλλά αυτό είναι κάτι για το οποίο ήδη προτείνονται κάποια μοντέλα «λύσεων».
Θα πει κανείς και που είναι το «κακό»; Δεν είπε κανείς ότι κάπου εδώ κρύβεται το «κακό», αλλά είναι προφανές ότι με το «ψηφιακό Ευρώ» να παράγεται και να κυκλοφορεί μόνο μέσα από τα διδικτυακά κανάλια κυκλοφορίας που από την πηγή μέχρι και την τελευταία πράξη είναι υπό τον άμεσο έλεγχο της ΕΚΤ, το «ψηφιακό Ευρώ» πλέον δεν θα μπορεί να «κρυφτεί» ούτε στο… στρώμα, ούτε στα Καϋμάν, ούτε πουθενά αλλού. Και αυτό θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι καλό γιατί κανείς δεν μπορεί να φοροδιαφύγει για παράδειγμα, αφού κάθε Ευρώ που υπάρχει η ΕΚΤ θα ξέρει που, πως και γιατί βρίσκεται εκεί.
Εδώ βέβαια τίθεται το θέμα των «προσωπικών δεδομένων» και τα σχετικά, που με τον τρόπο αυτό παύουν να υφίστανται αφού τα πάντα θα είναι γνωστά στην ΥΠΕΡ – ΑΡΧΗ που λέγεται ΕΚΤ.
Και μιας και στην κοινωνία οι άνθρωποι σχετίζονται στο πλαίσιο της κοινωνικής τους οργάνωσης με άπειρους τρόπους μέσα από τις συναλλαγές τους, κάθε είδους, που δεν μπορούν να υπάρξουν παρα μόνο με την διαμεσολάβηση του χρήματος, δηλαδή του «ψηφιακού Ευρώ», η ΕΚΤ αναδεικνύεται πλέον σε κάτι σαν ο… παντοδύναμος επί της γης. Γιατί; Μα γιατί με μία εντολή, είτε αυτοματοποιημένη μέσα από κάποιο αλγόριθμο, είτε με ανθρώπινη απόφαση, είτε λόγω κάποιο λάθους στο επίπεδο της ΑΙ (Τεχνητή Νοημοσύνη) διαχείρισης με την οποία θα λειτουργεί το σύστημα, ο άνθρωπος είναι στο απόλυτο έλεγχό της, από την στιγμή της γέννησης του «ψηφιακού λογαριασμού» του, μέχρι την αποχώρησή του από τα εγκόσμια…
Μοιάζει Οργουελικό το περιβάλλον που περιγράφουμε αλλά ρεαλιστικά μιλώντας δεν απέχει πολύ η περιγραφή. Μπορεί και να υστερεί μάλιστα σε σχέση με την τελική μορφή αυτής της πραγματικότητας.
Ας δούμε όμως τι λέει και η άλλη πλευρά, οι αγορές και κυρίως οι τραπεζίτες. Τα ακόλουθα είναι μία σειρά επισημάνσεων που έχουν δει το φως της δημοσιότητας τελευταία σε μεγάλα διεθνή οικονομικά ΜΜΕ:
* Για να τονίσει πόσο ενδιαφέρεται η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) για τα ψηφιακά νομίσματα και το λεγόμενο tokenization των καταθέσεων, η BIS προδημοσίευσε ένα ολόκληρο κεφάλαιο από την ετήσια οικονομική έκθεσή της για το 2023 που παρουσιάζει το «όραμά» της για τα ψηφιακά νομίσματα … Η BIS πιστεύει ότι «ένα ενοποιημένο καθολικό θα μπορούσε να οδηγήσει σε «βαθιά» οικονομική αλλαγή».
* «Οι καταθέσεις tokenized (δηλαδή σε ψηφιακό νόμισμα) θα μπορούσαν να σχεδιαστούν ώστε να μοιάζουν με τη λειτουργία των κανονικών τραπεζικών καταθέσεων στο τρέχον σύστημα» και «οι συναλλαγές στο CBDC (ψηφιακό νόμισμα) χονδρικής θα μπορούσαν να ενσωματώσουν όλα τα αναγκαία χαρακτηριστικά, όπως η δυνατότητα σύνθεσης και η ενδεχόμενη εκτέλεση των ενεργειών που αναφέρονται παραπάνω» και «ένα ενοποιημένο καθολικό θα μπορούσε να θεωρηθεί ένας "κοινός χώρος" όπου τα χρήματα και άλλα αντικείμενα με token συνδυάζονται για να επιτρέψουν την απρόσκοπτη ενσωμάτωση των συναλλαγών». Αλλά το ερώτημα είναι «ποιος… «ωφελείται πραγματικά από αυτό που συμβαίνει; Και τι νέο υπάρχει εδώ;»
* Ενώ οι καταθέσεις με token (ψηφιακό νόμισμα) μπορεί να ξυπνήσουν μνήμες από την εποχή της «ελεύθερης» τραπεζικής, όταν διαφορετικά τραπεζογραμμάτια, που εκδίδονται από διαφορετικά τραπεζικά ιδρύματα στο ίδιο επίπεδο με ένα κρατικό χαρτονόμισμα, θα ανταγωνίζονταν μεταξύ τους και θα προεξοφλούνταν ανάλογα με την αντίληψη του κινδύνου, η BIS υποστηρίζει ότι δεν πρόκειται περί αυτού… γιατί η μοναδικότητα του χρήματος θα διασφαλίζεται από το γεγονός ότι κάθε συναλλαγή πρέπει να διευθετείται με ψηφιακό νόμισμα κεντρικής τράπεζας. «Η προστιθέμενη αξία προέρχεται από τις δυνατότητες του tokenization, όπως ο ατομικός διακανονισμός και η δυνατότητα σύνθεσης».
* Το σχέδιο που απεικονίζεται από την BIS είναι ένα σύστημα διαλειτουργικών καθολικών που θα επέτρεπε σε κάθε πτυχή του χρηματοπιστωτικού συστήματος να διακανονίζεται ατομικά σε πραγματικό χρόνο (επί του παρόντος, ο διακανονισμός σε πραγματικό χρόνο προορίζεται μόνο για πολύ μεγάλες συναλλαγές σε πολλές δικαιοδοσίες). Κάτι τέτοιο θα μείωνε τον κίνδυνο διακανονισμού, ενώ θα πρόσθετε νέα χαρακτηριστικά στα χρήματα, όπως η «δυνατότητα σύνθεσης» (γνωστή και ως προγραμματισμός), η οποία θα βοηθούσε στην πλήρη εξάλειψη της ανάγκης για εξασφαλίσεις. Το σύστημα θα είναι επίσης έτοιμο να εξαλείψει τον κίνδυνο, την απάτη, τον οικονομικό αποκλεισμό, αν και όχι ακόμη την παγκόσμια πείνα.
* Οι αναγκαίες πληροφορίες θα υπάρχουν σε πραγματικό χρόνο: «Οι πιστωτές δεν θα χρειάζεται να ανησυχούν για τον κίνδυνο ότι ο αγοραστής δεν θα τιμήσει τις υποχρεώσεις του», σημειώνει η έκθεση, εξηγώντας ότι οι τράπεζες θα μπορούσαν αντ 'αυτού να επεκτείνουν τα δάνεια μέσω έξυπνων συμβολαίων που ενεργούν σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες που λαμβάνονται από την Total - αλλά ανώνυμα! — επιτήρηση του συστήματος.
Αυτά σχολιάζουν μάλλον θετικά οι αναλυτές των μεγάλων επενδυτικών ομίλων, αλλά από… κοντά έρχεται και το ΔΝΤ που θέλει να μπει στο παιχνίδι και να έχει ένα μερίδιο στο τραπέζι. Έτσι το ΔΝΤ ανακοίνωσε σε συνέδριο στο Μαρόκο ότι αναπτύσσει μια υπερεθνική πλατφόρμα «XC» που φαντάζεται ότι μια μέρα θα υποστηρίξει το τεράστιο, διεθνές σύστημα διασυνοριακών συναλλαγών ψηφιακών νομισμάτων (CBDC). Ενώ τα CBDC που εκδίδονται στην εγχώρια αγορά θα βρίσκονται με ασφάλεια στα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών, η υποτιθέμενη πλατφόρμα του ταμείου θα υποστηρίζει «τυποποιημένες ψηφιακές αναπαραστάσεις» κάθε νομίσματος για να επιτρέψει την ταχεία διασυνοριακή διαπραγμάτευση, σύμφωνα με τον Tobias Adrian, επικεφαλής των νομισματικών αγορών και των κεφαλαιαγορών του ΔΝΤ. Βέβαια ορισμένοι προσεκτικοί δημοσιογράφοι του οικονομικού ρεπορτάζ επισημαίνουν ότι τα όσα ειπώθηκαν από το στέλεχος του ΔΝΤ για το νέο του σύστημα δεν είναι παρά επαναφορά σχεδιασμού που υπάρχει από το 2017 στο πλαίσιο των κρυπτονομισμάτων από τους ίδιους τους δημιουργούς τους, αλλά αυτό μάλλον είναι δευτερεύον…
Εκείνο που θα ήταν χρήσιμο εδώ να επισημάνουμε εμείς, μετά από τις αναφορές αυτές, είναι ότι σε ένα περιβάλλον όπου το μείζον ζήτημα στο διεθνές νομισματικό σύστημα σήμερα, ήταν είναι και παραμένει το αν και πως οι Κεντρικές Τράπεζες θα μπορέσουν να θέσουν υπό έλεγχο, δηλαδή να αποσύρουν, την εφιαλτικά πλεονασματική ρευστότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, ο απόλυτος έλεγχος που το ψηφιακό Ευρώ (και τα εθνικά ψηφιακά νομίσματα), δίνει στην ΕΚΤ (και στις Κεντρικές Τράπεζες γενικά), είναι ένα «εργαλείο» καταλυτικής οικονομικής και πολιτικής ισχύος.
Τόσο ισχυρό μάλιστα που αν συνεκτιμηθεί με το γεγονός της «ανεξαρτησίας» των Κεντρικών Τραπεζών, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία ιεράρχηση της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, όπου η Κεντρική Τράπεζα - εκ των πραγμάτων - θα «προΐσταται» της Κυβέρνησης, αφού θα είναι σε θέση να ελέγχει και να καθορίζει με απόλυτο τρόπο την ροή του χρήματος με βάση τις κατευθύνσεις της νομισματικής πολιτικής. Όσο για την ατομική ύπαρξη του χρηματοκατόχου, δεν υπάρχει λόγος να το συζητάμε…
Γ. Αγγέλης
Διαβάστε περισσότερα άρθρα της στήλης ΟΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ
Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.