ΗΠΑ 2011 – 2023: Υποβάθμιση τότε (από την S&P), υποβάθμιση τώρα (από την Fitch). Ανησυχία στις αγορές τότε, ανησυχία και τώρα, αλλά τελοσπάντων «δεν τρέχει και τίποτα», όπως έσπευσε να δηλώσει ο επικεφαλής της JP Morgan κ. Ντάιμον.
Αλήθεια έτσι είναι; Ας δούμε τις «ομοιότητες» και τις «διαφορές».
Τότε το χρέος των ΗΠΑ, αυτό που υποτιμήθηκε από την Fitch, δεν ήταν στο – σχεδόν – 132% του ΑΕΠ (32,6 τρισ. δολ.), όπως είναι τώρα. Ήταν σημαντικά κάτω από το 90% του ΑΕΠ, παρά το γεγονός ότι είχαν περάσει μόλις τρία χρόνια από την κατάρρευση της Lehman Brothers, που όταν συνέβη, το χρέος των ΗΠΑ ήταν λίγο κάτω από το 70% του ΑΕΠ (!).
Από το 2008 μέχρι το 2023 το χρέος των ΗΠΑ έχει εκτιναχθεί κατά 50% ΑΕΠ.
Το 2011, εκείνο το «καυτό» δεύτερο εξάμηνο του 2011, ο Ομπάμα συναντούσε την κα Μέρκελ για να της απονείμει το υψηλότερης τιμητικής αξίας μετάλλιο των ΗΠΑ και... να την πείσει να μην αφήσει την Ελλάδα να καταρρεύσει στην τότε κρίση του χρέους, (όπως επέμενε ο κ. Σόιμπλε που την συνόδευε στην Ουάσιγκτον).
«Λέγεται» ότι ο κ. Ομπάμα – κάτι αναφέρει και στα απομνημονεύματά του – έπεισε σε εκείνο το ταξίδι την κα Μέρκελ να επανεξετάσει τη σκληρή γραμμή Σόιμπλε, γιατί το θέμα «δεν ήταν οικονομικό αλλά γεωστρατηγικό»...
Στην πραγματικότητα η «γεωστρατηγική» διάσταση του προβλήματος συνδεόταν και με το γεγονός ότι η οικονομία των ΗΠΑ αντιμετώπιζε και τότε – όπως και τώρα – την υποτίμηση του χρέους της από την S&P από ΑΑΑ σε ΑΑ+, όπως και τώρα από την Fitch.
Ήταν η πρώτη φορά μετά τον Αύγουστο του 1971, δηλαδή μετά την κατάρρευση της σταθερής σχέσης δολαρίου – χρυσού (της εμπιστοσύνης στην σταθερότητα της «αξίας» του δολαρίου σαν διεθνές αποθεματικό νόμισμα), που το χρέος των ΗΠΑ, δηλαδή το «δολάριο» δεχόταν τόσο ευθεία αμφισβήτηση από το σύστημα, ήτοι από την S&P…
H πίεση Ομπάμα στη Μέρκελ να βρεθεί τρόπος να εκτονωθεί ο κίνδυνος χρεοστασίου στην Ελλάδα, ήταν κρίσιμη για να αποφευχθεί άλλη μία «έκρηξη» στην κρίση χρέους μέσα σε συνθήκες αμφισβήτησης του «βασιλιά» δολαρίου. Από την άποψη αυτή ο κίνδυνος ήταν πραγματικά... «γεω-στρατηγικός».
Και παρά τις αντιρρήσεις του Σόιμπλε η Μέρκελ έδωσε το τελικό πράσινο φως για να δημιουργηθεί ο EFSF, ο προπάτορας του ESM, σαν εργαλείο ανάσχεσης της κρίσης του χρέους, αμέσως μετά το διακρατικό δάνειο των 52 δισ. ευρώ (GLF).
Αυτό που έχει αρχίσει να προεξοφλεί ο ΟΔΔΗΧ από τα τέλη του 2022.
Τότε το «σύστημα» είχε πίσω του ακόμα ανοιχτές τις πληγές της Lehman Brothers που προσπαθούσε να γιατροπορέψει με την νομισματική χαλάρωση.
Σήμερα έχει πίσω του – πέρα από τα απόνερα της κρίσης του 2008 - τις συνέπειες μιας πρωτοφανούς γεωστρατηγικής ανατροπής με τον πόλεμο στην Ουκρανία, ένα τσουνάμι νομισματικής χαλάρωσης λόγω της πανδημίας και ένα βίαιο κύμα πληθωρισμού και ποσοτικής σύσφιξης που δοκιμάζει τα όρια αντοχής των Κεντρικών Τραπεζών και της εξυπηρέτησης ενός χωρίς προηγούμενο στην ιστορία του «συστήματος» χρέους στις ΗΠΑ (συνολικά ξεπερνά μαζί με το «μετρημένο» ιδιωτικό χρέος τα 101 τρις δολ).
Τότε λοιπόν ήταν πιο «δύσκολο» να αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ την υποβάθμιση ή... τώρα;
Μέσα σ’ αυτή την συγκριτική «εικόνα» το σχόλιο του κ. Ντάιμον ότι «δεν έγινε και τίποτα» δεν μοιάζει τόσο ρεαλιστικό.
Μπορεί να το δει αυτό κανείς άλλωστε, όχι τόσο στις αντιδράσεις των χρηματιστηριακών αγορών, όσο στην αντίδραση του χρυσού απέναντι στο δολάριο... Πετάχτηκε πάνω από 1.990 δολάρια μετά την Τρίτη, για να συμμαζευτεί μετά βίας στα 1.969 – 1.970, μετά από πολλές «παρεμβάσεις» στα futures χρυσού, στο χρηματιστήριο του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης...
Και για να μη ξεχνάμε, ούτε η S&P μετά την υποβάθμιση του 2011, έχει αποκαταστήσει στο ΑΑΑ την αξιολόγηση του αμερικανικού χρέους.
Τη διατηρεί στο ΑΑ+, εκεί που την τοποθέτησε και η Fitch την περασμένη Τρίτη, υπενθυμίζοντας ότι εδώ και τρία χρόνια η αμερικανική οικονομία «τρέχει» με πρωτοφανή ελλείμματα, τεράστια – ιστορικών διαστάσεων – αύξηση του χρέους της και ένα «υποκείμενο» εν δυνάμει χρέος λόγω επιδείνωσης του δημογραφικού προβλήματος, που δεν έχει το προηγούμενό του στην ιστορία των ΗΠΑ...
Εν ολίγοις μέσα σε περίπου δέκα χρόνια, οι δύο από τους τρεις μεγαλύτερους οίκους αξιολόγησης στον κόσμο έχουν υποβαθμίσει το αμερικάνικο χρέος, αυτό που μέχρι σήμερα κυλάει με την μορφή δολαρίου στις φλέβες της οικονομίας του πλανήτη.
Αυτό που στις 24 – 25 Αυγούστου - δηλαδή 53 χρόνια μετά την κατάρρευση του Μπρέτον Γουντς (Αύγουστος 1971) - οι Brics συζητούν στη Συνδιάσκεψή τους για το πως θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν με ένα «δικό» τους νόμισμα.
Όλο αυτό το «σκηνικό» δεν μοιάζει να δίνει και πολύ δίκιο στον ισχυρισμό του κ. Ντάιμον, που ηγείται της μεγαλύτερης τράπεζας των ΗΠΑ, της JP Morgan, ότι «δεν συμβαίνει και τίποτα σοβαρό…».
Γ. Αγγέλης
Διαβάστε περισσότερα άρθρα της στήλης ΟΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ
Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.