Με φιλόδοξους στόχους τίθεται μέσα στις επόμενες ώρες σε διαβούλευση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Κλιματικός Νόμος, ο οποίος αποτελεί τον Οδικό Χάρτη που θα υιοθετήσει η χώρα προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Το νέο πλαίσιο θέτει ποσοτικούς στόχους, μέτρα και κίνητρα για τη μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030 και κατά 80% έως το 2040 σε σχέση με το 1990. Οι στόχοι και η πορεία επίτευξής τους θα επανεξετάζονται κάθε πέντε χρόνια, αρχής γενομένης από το τέλος του 2024 ενώ θα καταρτίζονται τομεακοί προϋπολογισμοί άνθρακα πενταετούς διάρκειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας στις μεταφορές, τη βιομηχανία, τα κτίρια, τη γεωργία/κτηνοτροφία, τα απόβλητα, τις χρήσεις γης και τη δασοπονία.
Βασική τομή του κλιματικού νόμου είναι η απαγόρευση χρήσης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης μέχρι το 2030 στα κτίρια με ενδιάμεσους στόχους την απαγόρευση καυστήρων πετρελαίου όπου υπάρχει δίκτυο Φ/Α σε νέες οικοδομές από το 2023 και την απαγόρευση εγκατάστασης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης από το 2025.
Τα νέα αυτά δεδομένα θα απαιτήσουν επενδύσεις από την πλευρά των Ελλήνων καταναλωτών, καθώς αυτή τη στιγμή ένα ποσοστό 35%-40% των κτιρίων χρησιμοποιεί λέβητα πετρελαίου ενώ ένα 10-15% των κτιρίων είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο φυσικού αερίου (οι υπόλοιποι καταναλωτές χρησιμοποιούν ως επί το πλείστον ηλεκτρισμό). Η κατάργηση της χρήσης των καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης αναμένεται να επιβληθεί σε μια εποχή όπου σβήνει η χρήση του πετρελαίου θέρμανσης ενώ το κόστος άνθρακα ήδη επιβαρύνει σημαντικά τις τιμές του πετρελαίου καθιστώντας το σταδιακά ασύμφορο.
Τα μέτρα αυτά θα ωθήσουν τους καταναλωτές προς το φυσικό αέριο, το δίκτυο του οποίου διευρύνεται και το οποίο όπως επανέλαβε και υπουργός ΠΕΝ σήμερα θεωρείται καύσιμο – γέφυρα μέχρι το 2050 ενώ προβλέψεις υπάρχουν και για τα ειδικά κτίρια (βιομηχανίες, αποθήκες, εμπορικά κτίρια κλπ.) με κάλυψη μεγαλύτερη των 500 τ.μ. για τα οποία οι οικοδομικές άδειες υποβάλλονται από την 1η Ιανουαρίου 2023, εξαιρουμένων των τουριστικών καταλυμάτων και των ναών. Για αυτά, καθίσταται υποχρεωτική η τοποθέτηση συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά ή θερμικά ηλιακά συστήματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της κάλυψης.
Μία ακόμη τομή που εισάγει το νομοσχέδιο είναι η υποχρεωτική ασφάλιση κινδύνου (προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου) από το 2025 για νέα κτίρια σε ζώνες υψηλής τρωτότητας (δυνητικά υψηλού κινδύνου πλημμύρας, πλησίον δασικών περιοχών κλπ) δηλαδή που είναι σε ευάλωτες περιοχές μετά από σχέδια που θα ετοιμάσουν οι Περιφέρειες.
Μέτρα για τη μείωση των εκπομπών από επιχειρήσεις και βιομηχανικές εγκαταστάσεις
Από το 2023, συγκεκριμένες επιχειρήσεις (εισηγμένες, πιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές, επενδυτικές, ταχυμεταφορών, σταθερής/κινητής τηλεφωνίας, ύδρευσης/αποχέτευσης, παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, αλυσίδες λιανεμπορίου που απασχολούν πάνω από 500 εργαζόμενους, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών της εφοδιαστικής αλυσίδας) θα πρέπει να υποβάλλουν ετήσια έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το προηγούμενο έτος. Η υποβολή της έκθεσης θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου κάθε έτους. Στην έκθεση θα συμπεριλαμβάνονται εθελοντικοί στόχοι και δράσεις μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ενώ αυτή θα επαληθεύεται από πιστοποιημένο φορέα και επικαιροποιείται ετησίως. Προβλέπεται πρόστιμο 100 ευρώ ανά ημέρα καθυστέρησης σε περίπτωση μη υποβολής, το οποίο δεν υπερβαίνει το 0,1% των ετήσιων εσόδων της εταιρείας.
Όσον αφορά στις εγκαταστάσεις, από 1 Ιανουαρίου 2023 οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) θα πρέπει να περιλαμβάνουν υποχρεωτικά ποσοτική καταγραφή μειώσεων/αυξήσεων εκπομπών CO2 που θα προέλθουν από τη λειτουργία του έργου. Το μέτρο αφορά σε συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών (ΧΥΤΑ, βιολογικοί καθαρισμού, ΚΔΑΥ κλπ.), τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπτυξης κτιριακού τομέα αθλητισμού και αναψυχής, πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, υδατοκαλλιέργειες, βιομηχανικές δραστηριότητες και συναφείς εγκαταστάσεις.
Όλες οι παραπάνω εγκαταστάσεις υποχρεούνται σε κατ’ ελάχιστον μείωση εκπομπών CO2 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2022, αναγόμενα στην κατάλληλη μονάδα προϊόντος/έργου, ανάλογα με το είδος της δραστηριότητας ενώ δίνεται η δυνατότητα αντιστάθμισης με φυτεύσεις/δασώσεις, πράσινα πιστοποιητικά κλπ.
Από το 2025 όλα τα νέα ταξί θα πρέπει να είναι ηλεκτροκίνητα
Ο Κλιματικός Νόμος περιλαμβάνει και μέτρα ενίσχυσης της ηλεκτροκίνησης εστιάζοντας στους εταιρικούς στόλους και στα νέα οχήματα. Έτσι, από το 2023, το 1/4 των νέων εταιρικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης που ταξινομούνται πρέπει να είναι αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα εξωτερικής φόρτισης ρύπων έως 50γρ CO2/χλμ.
Από το 2025 όλα τα νέα ταξί θα πρέπει υποχρεωτικά να είναι ηλεκτροκίνητα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ενώ το1/3 των νέων ενοικιαζόμενων θα πρέπει να είναι επίσης ηλεκτροκίνητα. Παράλληλα, από το 2030, τα νέα οχήματα που θα ταξινομούνται θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών Σύμφωνα με το υπουργείο, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 τα μέτρα θα εξεταστούν εκ νέου, με σκοπό την επίσπευση και την επέκταση σε επιπλέον περιοχές, ανάλογα με την επαρκή διαθεσιμότητα σταθμών φόρτισης.
Οικονομικά κίνητρα και χρηματοδοτικά εργαλεία
Ως προς τα οικονομικά κίνητρα, για την αξιολόγηση των επενδυτικών προτάσεων λαμβάνονται υπόψη ο ευρωπαϊκός κανονισμός Ταξονομίας και το ανθρακικό αποτύπωμα της εγκατάστασης, σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Στα οικονομικά κίνητρα σύμφωνα με το ΥΠΕΝ συγκαταλέγονται ο διπλασιασμός αποσβέσεων σε περίπτωση δραστηριοτήτων που έχουν σημαντική συμβολή στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
Δεδομένου του εύρους των παρεμβάσεων που θα απαιτηθούν Το υπουργείο εξετάζει την εισαγωγή επιπλέον χρηματοδοτικών εργαλείων σε βάθος χρόνου προκειμένου να συνεισφέρει στο μεγάλο όγκο των απαιτούμενων επενδύσεων. «Σχεδιάζουμε εργαλεία, όταν θα περιοριστούν οι πηγές χρηματοδότησης για την ενεργειακή αναβάθμιση για την αντικατάσταση συστημάτων θέρμανσης και για την ενεργειακή αναβάθμιση», επεσήμανε σχετικά ο κ. Σκρέκας.
Σημειώνεται ότι ο Κλιματικός Νόμος αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση μέσα στις επόμενες ώρες και για δύο εβδομάδες ενώ αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές του 2022.
