Οι θαλάσσιοι δρόμοι και τα λιμάνια θα αντιμετωπίσουν μελλοντικά επικίνδυνες και δαπανηρές διακοπές διέλευσης και λειτουργίας λόγω της κλιματικής αλλαγής, με τη ναυτιλία και κατ’ επέκταση την παγκόσμια οικονομία να πληρώνει ένα υψηλό τίμημα το οποίο θα μπορούσε να μεταφραστεί σε κόστος ύψους 25 δις δολαρίων το χρόνο μέχρι το τέλος του αιώνα.
Μια νέα έκθεση που εκπόνησε ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός RTI International, για λογαριασμό του Ταμείου Περιβαλλοντικής Άμυνας (EDF), αποκαλύπτει ότι η παγκόσμια ναυτιλιακή και λιμενική βιομηχανία είναι επιρρεπείς σε ζημιές δισεκατομμυρίων δολαρίων σε υποδομές και διαταραχές του εμπορίου από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αναλύοντας το «κόστος της κλιματικής αδράνειας για τα λιμάνια και τη ναυτιλία», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, οι συντάκτες της έκθεσης διερευνούν δεδομένα για καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα και προβλέπουν το κόστος των μελλοντικών ζημιών για τη βιομηχανία. Όπως εκτιμούν, χωρίς φιλόδοξη δράση για τη μείωση των εκπομπών, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσαν να κοστίσουν στη ναυτιλιακή βιομηχανία έως και 25 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2100.
Παράλληλα με την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας αυξάνονται και οι δαπάνες που προκύπτουν από τις διακοπές στην παγκόσμια ναυτιλία στα περίπου 3.700 λιμάνια του κόσμου. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα αποτελούν όλο και μεγαλύτερη απειλή για τους θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους στους οποίους διακινείται το 80% του όγκου των αγαθών.
Οι πλημμύρες και οι ισχυρότερες τροπικές καταιγίδες βρίσκονται στην κορυφή της λίστας των κινδύνων. Αν και η έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη ναυτιλιακή βιομηχανία δεν έχει εξελιχθεί αρκετά μέχρι τώρα, τα καταστροφικά γεγονότα των τελευταίων χρόνων αναδεικνύουν το βαθμό της σοβαρότητας της κατάστασης. Οι καταιγίδες έχουν ήδη κοστίσει εκατοντάδες εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια δολάρια σε ζημιές στα λιμάνια των ΗΠΑ τα τελευταία 15 χρόνια. Όταν ένα λιμάνι κλείνει ως αποτέλεσμα ακραίων καιρικών φαινομένων, οι ζημιές επηρεάζουν κάθε τομέα κατά μήκος των αλυσίδων εφοδιασμού.
Ο τυφώνας Maemi έκλεισε το λιμάνι του Busan της Νότιας Κορέας για 91 ημέρες το 2003. Ο κυκλώνας Yasi κόστισε στο λιμάνι του Brisbane 52 εκατομμύρια δολάρια για τις 10 ημέρες που τέθηκε λειτουργίας το 2011. Ο τυφώνας Lekima έκλεισε το λιμάνι του Wenzhou, στην Κίνα, για 45 ημέρες το 2019 και κόστισε στο Port of Dalian 65 εκατομμύρια δολάρια.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα ήταν υπεύθυνα για τουλάχιστον 80 από τις 400 απώλειες πλοίων μεταξύ 2015 και 2019 οι οποίες είχαν ως σοβαρότερη συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους 142 μέλη των πληρωμάτων.
Φραγμοί στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη
Το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να σημειώσει σημαντική άνοδο στο μέλλον, αλλά οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα θαλάσσια και λιμενικά δίκτυα μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον όγκο του θαλάσσιου εμπορίου.
Υποθέτοντας έναν σταθερό ρυθμό ανάπτυξης, το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να αυξηθεί και να φτάσει τους 120 δισεκατομμύρια τόνους το 2100 – αλλά στο χειρότερο σενάριο για το κλίμα, αυτή η ανάπτυξη θα μπορούσε να υποχωρήσει έως και σχεδόν 10%.
Με βάση τα μέχρι τώρα υπάρχοντα στοιχεία, η έκθεση προβλέπει ότι οι ετήσιες ζημίες στις λιμενικές υποδομές θα μπορούσαν να φτάσουν σχεδόν τα 18 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2100. Οι διακοπές λειτουργίας των λιμένων που σχετίζονται με καταιγίδες θα μπορούσαν να προσθέσουν άλλα 7,5 δισεκατομμύρια δολάρια στις ζημιές σε ετήσια βάση, αντανακλώντας τις οικονομικές απώλειες που βαρύνουν όλους τους εμπλεκόμενους κλάδους (λιμένες, μεταφορές, εμπόριο, logistics κλπ) λόγω των διαταραχών διέλευσης, λειτουργίας και των παράπλευρων απωλειών σε κέρδη, ρήτρες κλπ. Πρόκειται για κόστη τα οποία ισοδυναμούν με τα συνολικά ετήσια καθαρά κέρδη για τον τομέα των λιμένων εμπορευματοκιβωτίων το 2019.
«Ενώ η έκθεσή μας χρησιμοποιεί τις καλύτερες δυνατές διαθέσιμες πληροφορίες για να δώσει μια εικόνα του πραγματικού οικονομικού κόστους της κλιματικής αλλαγής στη διεθνή ναυτιλία, η πραγματικότητα είναι ότι αυτοί οι αριθμοί πιθανώς υποτιμούν τη συνολική κλίμακα των συνεπειών», δήλωσε ο George Van Houtven από την RTI. «Λαμβάνοντας υπόψη την απρόβλεπτη αστάθεια της κλιματικής αλλαγής και την τεράστια πολυπλοκότητα του ναυτιλιακού τομέα, χρειαζόμαστε περισσότερα δεδομένα για να παρουσιάσουμε την πλήρη εικόνα. Ωστόσο, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν έντονα ότι το κόστος θα είναι μεγάλο».
Τι μπορεί να κάνει ο κλάδος για να περιορίσει τις ζημιές
Η εμπροσθοβαρής υιοθέτηση μέτρων θεωρείται κοστοβόρα αλλά μακροπρόθεσμα θα αποδειχθεί ότι συμφέρει σε σύγκριση με την αντιμετώπιση καταστροφικών αλλαγών, αναφέρει η έκθεση. Τα φράγματα, οι κυματοθραύστες και άλλα αντίστοιχα έργα στις λιμενικές υποδομές αποτελούν μία πρώτη απάντηση στην αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Μια ριζική απάντηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής από την πλευρά της ναυτιλίας θα μπορούσε να αποτελέσει η επιτάχυνση της μετάβασης στην πράσινη ναυτιλία αναλαμβάνοντας δεσμεύσεις για πλήρη απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές έως το 2050, σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού. Το μέτρο αυτό θα μπορούσε να υποστηριχθεί μέσω ενός μηχανισμού βασισμένου στην αγορά για τη μείωση των εκπομπών από τη ναυτιλία στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό ενώ θα πρέπει να επιταχυνθούν οι επενδύσεις σε καύσιμα και τεχνολογίες μηδενικών εκπομπών.
Η ναυτιλία ευθύνεται για το 20% των παγκόσμιων εκπομπών από τις μεταφορές και πολλές ναυτιλιακές επιχειρήσεις στρέφονται σε εναλλακτικά καύσιμα προκειμένου να παρακάμψουν το πετρέλαιο, το οποίο παράγει ιδιαίτερα υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Για παράδειγμα, η A.P. Moller-Maersk A/S ανακοίνωσε πολύ πρόσφατα ότι θα συνεργαστεί με έξι εταιρείες ενέργειας για να αυξήσει γρήγορα τη ζήτηση και την παραγωγή μεθανόλης, ενός καθαρού καυσίμου που παράγεται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από υδρογόνο και CO₂.
