Μεικτές αντιδράσεις πυροδότησε η απόφαση της ΕΕ να συμπεριλάβει τελικά το φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια στην Ταξινόμηση ως μεταβατικές δραστηριότητες υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Η Ταξινομία αποτελεί το σύστημα ταξινόμησης για τον ορισμό των «περιβαλλοντικά βιώσιμων οικονομικά δραστηριοτήτων» για επενδυτές, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και εταιρείες. Η επίσημη πλέον γνωμοδότηση της ΕΕ έχει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς επηρεάζει τη χρηματοδότηση των ενεργειακών έργων την ώρα που η περιοχή χαράζει την πορεία της για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με την αρχική τοποθέτηση του Ευρωκοινοβουλίου, η ταξινομία «στοχεύει να ενισχύσει τις πράσινες επενδύσεις και να αποτρέψει το «greenwashing» αλλά οι τελευταίες γεωπολιτικές και ενεργειακές εξελίξεις επέβαλαν σύμφωνα με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ευελιξία στον τρόπο χειρισμού των συγκεκριμένων μορφών ενέργειας.
Σύμφωνα με την Ένωση Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ, το φυσικό αέριο εκπέμπει 58,5% διοξείδιο του άνθρακα ενώ η πυρηνική ενέργεια δεν παράγει εκπομπές, αλλά δέχεται κριτική σχετικά με το πρόβλημα της αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων.
Ωστόσο, παρά το «πράσινο φως» που έλαβαν το φυσικό αέριο και η πυρηνική ενέργεια, υπάρχουν περιοριστικοί όροι οι οποίοι τείνουν να «εξωραΐσουν» την απόφαση συμπερίληψής τους.
Σε γενικές γραμμές, η χρήση φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή για τη θέρμανση ή ψύξη πολλών κατοικιών ταυτόχρονα θα θεωρείται βιώσιμη, ενώ άλλες χρήσεις μπορεί να αποκλειστούν. Θα πρέπει να είναι κάτω από ορισμένα όρια εκπομπών και εγκρίνονται μόνο έως το 2030 ή το 2035, ανάλογα με τις περιστάσεις.
Ομοίως, νέοι πυρηνικοί σταθμοί που χρησιμοποιούν τις πιο προηγμένες τεχνολογίες και τροποποιήσεις για την παράταση της διάρκειας ζωής των υφιστάμενων σταθμών ενδέχεται να εγκριθούν έως το 2040 ή το 2045.
Μικτές αντιδράσεις
Η ΕΕ φιλοδοξεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% στο τέλος της δεκαετίας και να γίνει κλιματικά ουδέτερη το 2050, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για το κλίμα. Το θέμα της ένταξης των δύο πηγών ενέργειας στην Ταξινομία έχει διχάσει πολιτικούς και επιστήμονες. Ορισμένοι διεθνείς αναλυτές και πολιτικοί αντιτάχθηκαν στο γεγονός ότι η συνέχιση της χρήσης φυσικού αερίου σημαίνει συνεχή εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια.
«Είμαι σοκαρισμένη. Ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας είναι ένας πόλεμος που πληρώνεται από τα ορυκτά καύσιμα που είναι υπεύθυνα για την υπερθέρμανση και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μόλις ψήφισε την ενίσχυση δισεκατομμυρίων χρηματοδότησης για το ορυκτό αέριο από τη Ρωσία», δήλωσε η Svitlana Krakovska, μια Ουκρανή επιστήμονας στη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή.
Άλλοι λένε ότι η συμπερίληψη του φυσικού αερίου στην ταξινομία υπονομεύει την αποτροπή του greenwashing.
«Με το φυσικό αέριο στην Ταξινομία, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχασε την ευκαιρία να θέσει ένα χρυσό πρότυπο για βιώσιμη χρηματοδότηση. Αντίθετα, έχει δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο. Η πολιτική και τα συμφέροντα έχουν κερδίσει την επιστήμη», δήλωσε ο Laurence Tubiana, Διευθύνων Σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για το Κλίμα.
Ωστόσο, άλλοι διεθνείς παράγοντες της αγοράς και εκπρόσωποι θεσμικών φορέων αντιμετωπίζουν την απόφαση της ΕΕ ως ένδειξη ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετωπίζουν τη σκληρή πραγματικότητα, δηλαδή ότι θα χρειαστεί χρόνος και πολλά βήματα για να μεταμορφωθούν οι ενεργειακές υποδομές. Αυτή την άποψη υποστήριξε ο David Blackmon, αναλυτής και σύμβουλος δημόσιας πολιτικής που σχετίζεται με την ενέργεια με έδρα το Τέξας.
Η ψηφοφορία «αντανακλά την αυξανόμενη αναγνώριση ότι η συνεχιζόμενη «ενεργειακή μετάβαση» θα είναι πολύ πιο περίπλοκη και πιο δύσκολη να επιτευχθεί από τις γενικές, απλοϊκές αφηγήσεις», είπε ο Blackmon στο CNBC.
«Το γεγονός ότι ένα νομοθετικό σώμα τόσο επικεντρωμένο στο περιβάλλον όσο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνωρίζει τώρα τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσουν τόσο το φυσικό αέριο όσο και η πυρηνική ενέργεια για να διασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια και σταθερότητα της ηπείρου είναι μια ευπρόσδεκτη αλλαγή προοπτικής που θα πρέπει να χρησιμεύσει ως παράδειγμα μίμηση από την κυβέρνηση Μπάιντεν».
Και αν η χρήση φυσικού αερίου βοηθά στον απώτερο στόχο της εξάλειψης του άνθρακα, τότε αυτή είναι μια δικαιολογημένη απόφαση, λένε ορισμένοι.
«Η κύρια και πιο επείγουσα προτεραιότητά μας είναι η σταδιακή κατάργηση του άνθρακα, το συντομότερο δυνατό στην Ευρώπη. Για να γίνει αυτό, το αέριο μπορεί να διαδραματίσει ρόλο ως «χρήσιμη δραστηριότητα για τη μετάβαση» κατά την αντικατάσταση του άνθρακα – και μόνο κατά την αντικατάσταση του άνθρακα – επειδή θέλουμε να επιδιώξουμε την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές», έγραψε ο Pascal Canfin, πρόεδρος της επιτροπής περιβάλλοντος του κοινοβουλίου, σε ανάρτησή του στο LinkedIn ύστερα από την πρώτη ψηφοφορία το Φεβρουάριο.
WWF: Εξοργιστικό το ότι τα πυρηνικά και το ορυκτό αέριο έλαβαν “πράσινη” ετικέτα
Την έντονη αντίθεσή της στην απόφαση της ΕΕ για την συμπερίληψη του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας στην Ταξινομία εξέφρασε η WWF.
«Το ορυκτό αέριο και τα πυρηνικά δεν είναι πράσινα, και η σήμανσή τους ως τέτοια είναι ξεκάθαρο “πράσινο ξέπλυμα” που βλάπτει ανεπανόρθωτα το κλίμα και τις επόμενες γενιές. Σήμερα οι λομπίστες των πυρηνικών και του ορυκτού αερίου κέρδισαν δισεκατομμύρια ευρώ που πρέπει να σταματήσουν να χρηματοδοτούν την καταστροφή και να διοχετευθούν στη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και την εξασφάλιση της ζωής στον πλανήτη», δήλωσε η Θεοδότα Νάντσου, επικεφαλής πολιτικής του WWF Ελλάς.
