Την αντίδραση των κομμάτων της αντιπολίτευση, έγκριτων νομικών αλλά και συνδικαλιστών προκαλεί το άρθρο 65 του νέου εργασιακού νομοσχεδίου, που αφορά την προστασία από τις απολύσεις.
Η νέα ρύθμιση έχει «γκρίζα» σημεία που ανατρέπουν τα όσα ισχύον μέχρι σήμερα για το δίκαιο της απόλυσης και συγκεκριμένα:
Καταρχάς προβλέπει ότι ο απολυθείς εργαζόμενος πρέπει να αποδείξει ενώπιον Δικαστηρίου πραγματικά περιστατικά ικανά να στηρίξουν την πεποίθηση ότι η απόλυσή του είναι άκυρη. Έπειτα εναπόκειται στον εργοδότη να αποδείξει ότι η απόλυση είναι έγκυρη.
Δεν πρόκειται εδώ για αντιστροφή του βάρους απόδειξης , αλλά όπως διατυπώνεται η διάταξη, το βάρος απόδειξης του λόγου ή των λόγων της ακυρότητας της καταγγελίας της εργασιακής σύμβασης το έχει ο εργαζόμενος. Ο εργοδότης μπορεί απλά να ανταποδείξει ότι η απόλυση είναι έγκυρη .
Πρόσθετη αποζημίωση αντί για επαναπρόσληψη
Στο ισχύον δίκαιο, βασική συνέπεια της ακυρότητας της απόλυσης του εργαζόμενου είναι ότι η απόλυση αυτή θεωρείται ως μη γενόμενη, με αποτέλεσμα τη συνέχιση της εργασιακής σχέσης και την καταβολή μισθών υπερημερίας από τον εργοδότη.
Με την προωθούμενη ρύθμιση ο εργοδότης απαλλάσσεται από την υποχρέωση πληρωμής μισθών υπερημερίας, που υποκαθίσταται από την πληρωμή πρόσθετης αποζημίωσης (η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τις αποδοχές 3 μηνών, ούτε μεγαλύτερη από 24 μηνιάτικα).
Δηλαδή ενώ μέχρι σήμερα συνέπεια της παράνομης απόλυσης ήταν η ακυρότητά της και η επαναπρόσληψη του εργαζόμενου, πλέον αντικαθίσταται με μια επιπλέον αποζημίωση από τον εργοδότη.
Το μέτρο έχει επίπτωση και στην ασφαλιστική κάλυψη του εργαζομένου, αφού, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στους μισθούς υπερημερίας, που ο χρόνος υπερημερίας του εργοδότη συνιστά χρόνο εργασίας με όλες τις κοινωνικοασφαλιστικές συνέπειες, η αποζημίωση απόλυσης δεν υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές παρά μόνο φορολογικές κρατήσεις.
Για το ύψος της αποζημίωσης θα λαμβάνεται υπόψη και η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Στη σημερινή οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων είναι βέβαιο ότι το ύψος της αποζημίωσης αυτής θα είναι μικρό.
Επιπλέον στην περίπτωση άκυρης απόλυσης αναιρείται η υποχρέωση επαναπρόσληψης του εργαζομένου. Ο εργοδότης μετά από αίτημά του στο δικαστήριο μπορεί να ματαιώσει τη δυνατότητα αυτή, αφού η επιστροφή στη θέση εργασίας αποτελεί μέτρο αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας του εργαζομένου, που έχει υποστεί μια άκυρη απόλυση.
Κατά κάποιο τρόπο η επαναπρόσληψη «ανταλάσσεται» με την καταβολή πρόσθετης αποζημίωσης που εισάγει η νέα ρύθμιση, ενώ ο εργαζόμενος χάνει και τους μισθούς υπερημερίας και τη θέση εργασίας του.
Τετράμηνο περιθώριο για την αποζημίωση απόλυσης
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, σε περίπτωση ακυρότητας της απόλυσης γιατί δεν καταβλήθηκε η νόμιμη αποζημίωση, παρέχεται η ευχέρεια στον εργοδότη να διορθώσει τις ελλείψεις που την καθιστούν άκυρη, μέσα σε 4 μήνες από την απόλυση.
Μπορεί δηλαδή να καταγγείλει την σύμβαση εργασίας ενός υπαλλήλου του, δίχως να του δώσει αμέσως τη νόμιμη αποζημίωση, αλλά να του την καταβάλλει μετά από ένα τετράμηνο, αδιαφορώντας για την επιβίωση του απολυθέντος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να προσφύγει κατά του κύρους της απόλυσής του μέσα σε ένα τρίμηνο από την συντέλεσή της στο αρμόδιο δικαστήριο, οπότε, στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης , θα έχει λάβει ήδη γνώση των ελλείψεων της.
Παρέχεται ακόμη η ευχέρεια στον εργοδότη να διορθώσει και μετά την εκπνοή του 4μήνου λάθη και παραλείψεις του , ματαιώνοντας τις συνέπειες από την ακυρότητα της απόλυσης και την υπερημερία που αυτή συνεπάγεται , καθιστώντας τη δίκη που άνοιξε ο εργαζόμενος άνευ αντικειμένου και στερώντας του κάθε προστασία.
«Κούρεμα» της αποζημίωσης κατά 10%
Σήμερα η μη καταβολή ολόκληρης της αποζημίωσης απόλυσης επιφέρει την ακυρότητα της απόλυσης και την υπερημερία του εργοδότη. Με το νομοσχέδιο εισάγεται διάταξη σύμφωνα με την οποία εάν η αποζημίωση απόλυσης υπολείπεται της νόμιμης κατά ποσοστό μέχρι 10%, θεωρείται ότι έγινε λόγω συγγνωστής πλάνης και ο απολυθείς μπορεί να αιτηθεί την συμπλήρωσή της.
Ωστόσο, επειδή η καταβολή ελλιπούς αποζημίωσης μέχρι 10% απαλλάσσεται από τη συνέπεια της ακυρότητας, υπάρχει φόβος οι εργοδότες να καταβάλουν εξαρχής μειωμένη κατά 10% την αποζημίωση απόλυσης , καθώς ο εργαζόμενος δύσκολα θα την προσβάλει δικαστικά για να διεκδικήσει ένα τόσο μικρό ποσό.
Πότε είναι άκυρη η απόλυση
Στο σχέδιο νόμου προβλέπεται η απαγόρευση της απόλυσης όταν αυτή γίνεται επειδή ο εργαζόμενος άσκησε οποιοδήποτε νόμιμο δικαίωμά του (μέχρι σήμερα η επαναπρόσληψη ήταν στην κρίση του Δικαστηρίου).
Πιο συγκεκριμένα άκυρες είναι οι απολύσεις:
- Για άσκηση των δικαιωμάτων σε περίπτωση βίας και παρενόχλησης
- Του πατέρα νεογεννηθέντος τέκνου
- Εργαζομένων που έλαβαν ή ζήτησαν οποιαδήποτε άδεια
- Εργαζομένων που αρνήθηκαν να συμφωνήσουν διευθέτηση του χρόνου εργασίας
- Τηλεργαζομένων που άσκησαν το δικαίωμα αποσύνδεσης.
