Με ανεργία στο 13,3% στο τέλος του 2021 (617.431 άτομα), είναι τουλάχιστον παράδοξο γιατί η Ελλάδα είναι «ουραγός» στην απασχόληση του ενεργού πληθυσμού της, μεταξύ των Κρατών-Μελών της Ε.Ε.-27.
Πιο συγκεκριμένα, το 2020 το ποσοστό απασχόλησης του ενεργού πληθυσμού (ηλικίας 15-64 ετών) διαμορφώθηκε στο 53,70%, ενώ το 2021αυξήθηκε σε 57,20% (αύξηση 6,52%), που υπολείπεται όμως σημαντικά από το μέσο όρο σε επίπεδο Ε.Ε. (68,40% με αύξηση 2,09% το 2021).
Οι απασχολούμενοι τόσο στην Ευρώπη των 27 (από το 2020) όσο και στην Ευρωζώνη (από το 2013 μέχρι το 2019) παρουσίαζαν αυξητική πορεία. Η πανδημία «φρέναρε» κάπως την τάση αυτή (κατά 2,77% στην Ευρώπη, 3,29% στην Ευρωζώνη και 0,81% στην Ελλάδα), όμως το 2021 ήρθε να διορθώσει εν μέρει την πτωτική πορεία, καθώς οι απασχολούμενοι αυξήθηκαν κατά 1,11% στην Ευρώπη, κατά 1,72% στην Ευρωζώνη και κατά 1,13% στην Ελλάδα.
Ειδικότερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο διαφαίνεται μια διαχρονική τάση αύξησης των απασχολούμενων σε θέσεις εργασίας που απαιτούν υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων, που ανακόπηκε ελάχιστα από την πανδημία COVID 19. Η τάση αυτή αξιολογείται θετικά, εν μέρει και από την ισχυρή και στατιστικά
σημαντική συσχέτιση που υπάρχει ανάμεσα στην ευημερία μιας χώρας και στο μερίδιο των θέσεων εργασίας υψηλών δεξιοτήτων.
Ο αριθμός των απασχολούμενων στην Ελλάδα ακολουθεί πτωτική πορεία από το 2011 έως το 2013, έτος κατά το οποίο εκτιμώνται 3.513.197 απασχολούμενοι. Στη συνέχεια καταγράφεται ανοδική πορεία μέχρι το 2019, όπου το σύνολο των απασχολούμενων ανέρχεται σε 3.911.030, ενώ το 2020 καταγράφεται μικρή πτώση σε 3.875.480 απασχολούμενους και το 2021 αύξηση κατά 1,35% σε 3.927.980 απασχολούμενους (σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ).
Οι εργαζόμενοι σε θέσεις εργασίας που απαιτούν υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων το 2021 αυξήθηκαν κατά 1,04% σε σχέση με το 2020, αποτελώντας το 32,22% του συνόλου.
Οι εργαζόμενοι σε θέσεις εργασίας που απαιτούν μέσο επίπεδο δεξιοτήτων το 2021 αυξήθηκαν κατά 1,23% σε σχέση με το 2020, αποτελώντας το 61,13% του εργατικού δυναμικού και οι εργαζόμενοι σε θέσεις εργασίας που απαιτούν χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων το 2021 αυξήθηκαν κατά 2,57% σε σχέση με το 2020 αποτελώντας το 6,65% του εργατικού δυναμικού.
Ανάρπαστοι οι πτυχιούχοι μετά την πανδημία
Σε σχέση με το επίπεδο εκπαίδευσης, οι απασχολούμενοι με πτυχίο Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο σύνολο της χώρας ακολουθούν πτωτική πορεία από το 2011 έως το 2014, έτος κατά το οποίο εκτιμώνται σε 1.035.555 απασχολούμενους.
Στη συνέχεια καταγράφεται ανοδική πορεία μέχρι το 2018 όπου το σύνολο των απασχολούμενων ανέρχεται σε 1.185.364, ενώ το 2019 και το 2020 καταγράφεται πτώση κατά 9,77% και 2,50% αντίστοιχα. Το 2021 οι απασχολούμενοι με πτυχίο Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο επίπεδο της χώρας εμφανίζουν αύξηση κατά 19,11% και εκτιμώνται σε 1.242.172 απασχολούμενους.
Οι άνεργοι με πτυχίο Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καταγράφουν διαχρονικά ανοδική πορεία από το 2011 αγγίζοντας τους 282.276 το 2015. Στη συνέχεια καταγράφεται φθίνουσα πορεία ως το 2020 (153.053), με αύξηση όμως το 2021 κατά 16,97% αγγίζοντας τους 179.023, με το 32,91% να μην έχει εργαστεί ποτέ.
Τα αποτελέσματα του brain drain
Ο αριθμός των απασχολούμενων με Μεταπτυχιακό στο επίπεδο της χώρας ακολουθεί ανοδική πορεία με μικρές αυξομειώσεις από το 2011 (117.704) μέχρι το 2020, έτος κατά το οποίο εκτιμώνται 411.118 απασχολούμενοι. Πτώση καταγράφηκε το 2021 κατά 27,13% σε 299.659 απασχολούμενους.
Πτώση όμως κατά 55,93%, παρουσίασαν το 2021 και οι άνεργοι με μεταπτυχιακό τίτλο. Τα δύο αυτά γεγονότα πιθανά συσχετίζονται είτε με την έξοδο του εργατικού δυναμικού με μεταπτυχιακό από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό είτε με την απασχόληση τους εκτός της χώρας.
Ο αριθμός των απασχολούμενων με Μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση στο επίπεδο της χώρας ακολουθεί πτωτική πορεία από το 2011 έως το 2013, έτος κατά το οποίο εκτιμώνται 296.515 απασχολούμενοι. Στη συνέχεια καταγράφεται ανοδική πορεία μέχρι το 2020 όπου το σύνολο των απασχολούμενων ανέρχεται σε 411.718, με πτώση κατά 7,94% το 2021 όπου εκτιμώνται 384.557 απασχολούμενοι.
Οι άνεργοι με Μεταδευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση το 2013 καταγράφονται 159.830, ενώ μετά από πτωτική πορεία εκτιμώνται 103.800 άνεργοι το 2020 και 73.287 το 2021 (πτώση 29,40%).
Ο αριθμός των απασχολούμενων με Μέση εκπαίδευση στο επίπεδο της χώρας ακολουθεί πτωτική πορεία από το 2011 έως το 2013, έτος κατά το οποίο εκτιμώνται 1.176.497 απασχολούμενοι. Στη συνέχεια καταγράφεται ανοδική πορεία μέχρι το 2019 όπου το σύνολο των απασχολούμενων ανέρχεται σε 1.353.944, ενώ το 2020 καταγράφεται μικρή πτώση σε 1.342.313 απασχολούμενους όπως και το 2021 σε 1.341.299 απασχολούμενους.
Οι άνεργοι με Απολυτήριο μέσης εκπαίδευσης παρουσιάζουν σημαντική αύξηση μετά το 2008, φθάνοντας τους 504.510 το 2013, ενώ το 2020 εκτιμώνται σε 296.210 και το 2021 σε 259.978 (πτώση 12,57%).
Χωρίς προσόντα
Οι απασχολούμενοι που έχουν ολοκληρώσει τη Γ’ τάξη μέσης εκπαίδευσης παρουσιάζουν μείωση από το 2011 (434.140) έως το 2013 (341.580), ενώ έπειτα από αυξομειώσεις εκτιμώνται σε 326.382 το 2020 και 325.433 το 2021. Ο αριθμός των ανέργων έχουν ολοκληρώσει τη Γ’ τάξη μέσης εκπαίδευσης παρουσιάζει διακυμάνσεις διαχρονικά, ωστόσο μετά το 2008 καταγράφεται η σημαντικότερη αύξηση. Το 2013 σημειώνονται 165.841 άνεργοι, ενώ μετά από πτωτική πορεία ανέρχονται σε 76.040 το 2020 και 74.317 το 2021.
Οι απασχολούμενοι με Απολυτήριο στοιχειώδους εκπαίδευσης παρουσιάζουν διαχρονική μείωση από το 2011 (673.740) έως το 2020 (326.030) με σταθεροποίηση το 2021 (326.546). Οι άνεργοι με Απολυτήριο στοιχειώδους εκπαίδευσης παρουσιάζουν πτωτική πορεία από το 1999 έως το 2008. Στη συνέχεια καταγράφεται ανοδική πορεία έως το 2013 (186.763 άνεργοι), ενώ το 2020 ανέρχονται σε 72.959 και το 2021 σε 64.599.
Οι απασχολούμενοι που δεν τελείωσαν την στοιχειώδη εκπαίδευση παρουσιάζουν διαχρονική μείωση από το 2011 (14.140) έως το 2020 (4.740) και αύξηση το 2021 (8.405). Οι απασχολούμενοι που δεν πήγαν καθόλου σχολείο παρουσιάζουν διαχρονική μείωση από το 2011 (17.790) έως το 2021 που σχεδόν εξαφανίζονται από την αγορά εργασίας.
Οι άνεργοι που δεν πήγαν καθόλου σχολείο/λίγες τάξεις δημοτικού παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις την υπό εξέταση περίοδο. Συγκεκριμένα, το 1988 ανέρχονται σε 11.800, αριθμός που μειώνεται μέχρι το 2008. Ακολουθεί ανοδική πορεία μέχρι το 2015 (13.800 άνεργοι), ενώ το 2020 μειώνονται σε 6.352 και το 2021 αυξάνονται σε 6.966
