Στην τελική ευθεία βρίσκεται η διαδικασία για τον προσδιορισμό της νέας αύξησης του κατώτατου μισθού, καθώς το δυστύχημα στα Τέμπη καθυστέρησε λίγα 24ωρα τις κυβερνητικές ανακοινώσεις.
Το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) παρέδωσε το σχέδιο πορίσματος διαβούλευσης και, πλέον, αναμένεται η εισήγηση του υπουργού Εργασίας, Κωστή Χατζηδάκη, προς το υπουργικό συμβούλιο, για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού των υπαλλήλων και του κατώτατου ημερομισθίου των εργατοτεχνιτών.
Το ΚΕΠΕ τάσσεται υπέρ μιας αύξησης στο κατώτατο μισθό και στο κατώτατο ημερομίσθιο από 4,5% έως και 7,5%. Αυτό μεταφράζεται σε 745 ευρώ έως 766 ευρώ, από 713 ευρώ, μικτά, που είναι σήμερα.
Ωστόσο δεν αποκλείεται η ανακοίνωση να επιφυλάσσει... εκπλήξεις, οι οποίες μπορεί να εκτοξεύσουν τον κατώτατο μισθό στα 781 ευρώ (αύξηση άνω του 9%) ή ακόμη και στα 800 ευρώ (αύξηση κοντά στο 12%).
Η αύξηση του κατώτατου θα συμπαρασύρει και το επίδομα ανεργίας, αλλά και σειρά επιδομάτων που καταβάλει η ΔΥΠΑ. Σήμερα το επίδομα είναι στα 438 ευρώ και με μια αύξηση 7,75% από 1η Απριλίου 2023 το επίδομα ανεργίας θα φτάσει στα 472 ευρώ.
Ο επιχειρηματικός κόσμος περιμένει με αγωνία τις κυβερνητικές ανακοινώσεις για το ύψος των βασικών αποδοχών, που θα συνοδευτούν -κατά πάσα πιθανότητα- από μέτρα ελάφρυνσης του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους.
Η περαιτέρω μείωση (κατά 0,6%) των ασφαλιστικών εισφορών από φέτος έχει λίγο-πολύ προεξοφληθεί, καθώς αφορά το υπολειπόμενο ποσοστό για την εκπλήρωσης της προγραμματικής δέσμευσης της κυβέρνησης. Επιπλέον μείωση στις εισφορές των μισθωτών αναμένεται να ανακοινωθεί με ορίζοντα 4ετούς εφαρμογής του (2024-2028).
Διπλή αύξηση το 2022
Σημειώνεται ότι η απόφαση για το νέο ύψος του κατώτατου θα λάβει υπ' όψιν το γεγονός ότι ο πληθωρισμός και το 2022 κινήθηκε ανοδικά, κλείνοντας το έτος με μέσο πληθωρισμό 9,6%. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο πόρισμα του ΚΕΠΕ επισημαίνεται ότι, παρόλο που, από τον Οκτώβριο του 2022, καταγράφεται αξιοσημείωτη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, «αυτός παραμένει υψηλός και οι προβλέψεις για το 2023 εκτιμούν ότι δεν θα είναι μικρότερος από 4,5%. Την ίδια στιγμή, το 2022, η ελληνική οικονομία εν πολλοίς συνέχισε να αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς».
Επίσης, υπενθυμίζεται ότι, το 2022, νομοθετήθηκε διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού. Συγκεκριμένα, τον Φεβρουάριο του 2019, ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε στα 650 ευρώ, από την 1η Ιανουαρίου 2022, ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 2%, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στα 663 ευρώ, ενώ, από την 1η Μαΐου 2022, ο κατώτατος μισθός έφτασε στα 713 ευρώ, αύξηση της τάξεως του 7,5%.
Επιπλέον, το κατώτατο ημερομίσθιο για τους εργατοτεχνίτες, με βάση την τελευταία αύξηση του Μαΐου 2022, ανέρχεται σε 31,85 ευρώ.
Παράλληλα, η αύξηση του κατώτατου μισθού συμπαρασύρει προς τα πάνω το επίδομα ανεργίας, ενώ αναπροσαρμόζονται βοηθήματα και επιδόματα που έχουν ως βάση υπολογισμού τον κατώτατο μισθό ή το ημερομίσθιο.
Οι προτάσεις
Όπως προκύπτει από πληροφορίες, οι κοινωνικοί φορείς και τα ερευνητικά ιδρύματα συνηγορούν ότι, στην παρούσα φάση, είναι απαραίτητο να δοθεί αύξηση στον κατώτατο μισθό. Ωστόσο, το εύρος των προτάσεων για το ποσοστό της αύξησης κυμαίνεται από 3% έως και 15,8%.
Ταυτόχρονα, ορισμένοι κοινωνικοί εταίροι τάσσονται υπέρ της περαιτέρω μείωσης του μη μισθολογικού κόστους, ώστε να αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων, χωρίς να αυξηθεί το κόστος εργασίας για τις επιχειρήσεις.
Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, οι προτάσεις των κοινωνικών εταίρων και των επιστημονικών φορέων για τον κατώτατο μισθό, που περιλαμβάνονται στο σχέδιο πορίσματος διαβούλευσης του ΚΕΠΕ, συνοψίζονται ως εξής:
«ΓΣΕΒΕΕ: Πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 8%. Επιπλέον, η ΓΣΕΒΕΕ ζητά να ληφθεί υπ' όψιν η οικονομική κατάσταση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων και να παρθούν μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων για τη συγκράτηση του αυξημένου κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων, τη στήριξη της ρευστότητάς τους και την αντιμετώπιση της υπερχρέωσης, παράλληλα με την αύξηση του κατώτατου μισθού.
Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία έρευνας του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων (ΙΜΕ) της ΓΣΕΒΕΕ, σύμφωνα με την οποία για 2 στα 3 νοικοκυριά (63%), με κύρια πηγή εισοδήματος τον μισθό και ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 10.000 ευρώ, ο μισθός δεν επαρκεί για όλο τον μήνα (18 ημέρες), όταν το αντίστοιχο ποσοστό πέρυσι ήταν 50%, ενώ η έκθεση του ΙΜΕ της ΓΣΕΒΕΕ δείχνει βελτίωση της αγοράς εργασίας, άρα υπάρχουν περιθώρια αύξησης του κατώτατου μισθού, σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ.
ΓΣΕΕ: Πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 15,8% (στα 826 ευρώ).
Μεταξύ άλλων, η ΓΣΕΕ προτείνει:
- Επαναφορά του καθορισμού του κατώτατου μισθού στον θεσμό της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, καθώς ο ρόλος και η λειτουργία της ως ελάχιστου γενικού ορίου προστασίας, με καθολική εφαρμογή σε όλους τους εργαζόμενους, στο πλαίσιο διαβούλευσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, είναι κρίσιμης σημασίας για την αποδοχή του τελικού προσδιορισμού του ύψους του, την ενίσχυση της κοινωνικής και εργασιακής ειρήνης και, τελικά, τη συμμόρφωση των εργοδοτών, που θα επιτρέψει την αύξηση της αποτελεσματικότητας των θετικών του επιδράσεων στην οικονομία, την κοινωνία και τη δημοκρατία.
- Αποκατάσταση των προστατευτικών ρυθμίσεων του ατομικού και του συλλογικού εργατικού δικαίου.
- Επαναφορά τριετιών.
- Άρση θεσμικών και νομοθετικών εμποδίων για την αύξηση της κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας (άνω του 80% των μισθωτών).
- Ενίσχυση της Επιθεώρησης Εργασίας για αποτελεσματική αντιμετώπιση της εργοδοτικής παραβατικότητας.
- Ρύθμιση και έλεγχος των ευέλικτων και των άτυπων μορφών εργασίας για την προστασία των κατώτατων ορίων αμοιβής και εργασίας.
ΕΣΕΕ: Πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 7%. Η ΕΣΕΕ ζητά, παράλληλα με την αύξηση του κατώτατου μισθού, επιδότηση των ασφαλιστικών εργοδοτικών εισφορών και κατάργηση επιβαρύνσεων, όπως εκείνων του τέλους επιτηδεύματος και της προκαταβολής φόρων, αλλά και την ενίσχυση του εισοδήματος των πλέον αδύναμων οικονομικά πολιτών.
Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, κρίσιμος αναμένεται να είναι ο ρυθμός απορρόφησης των ευρωπαϊκών πόρων (π.χ. ΕΣΠΑ 2021-2027), αλλά και η έκταση της υλοποίησης των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων που προβλέπονται για το 2023 από το "Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας".
ΣΒΕ: Πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 5,5%.
ΣΕΒ: Πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 5%-6%, εφόσον μειωθούν οι ασφαλιστικές εισφορές κατά 0,6% και, στη συνέχεια, ακόμη 3% την περίοδο 2024-2025 και εφόσον γίνουν πρόσθετες παρεμβάσεις, όπως είναι ο ορθολογικός υπολογισμός του κατώτατου μισθού, συνυπολογίζοντας κοινωνικούς, οικονομικούς, αλλά και αναπτυξιακούς παράγοντες, β) η μείωση του μη μισθολογικού κόστους της εργασίας (εισφορών), ώστε να προσεγγίσει τον μέσο όρο μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, γ) η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων, μέσω της μείωσης της φορολογίας μισθωτής εργασίας, ώστε να αυξηθούν οι καθαρές αμοιβές, χωρίς υπέρμετρη επιβάρυνση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, δ) η ενίσχυση των εισοδημάτων μέσα από παραγωγικές επενδύσεις και η ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου και ε) η στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών για όσο παρατηρείται η πληθωριστική έξαρση στις τιμές τροφίμων, καυσίμων και ενέργειας.
Επίσης, ο ΣΕΒ προτείνει την αναθεώρηση της σημερινής διαδικασίας καθορισμού του κατώτατου μισθού, αλλά όχι επιστροφή στην παλιά διαδικασία.
ΣΕΤΕ: Πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 5,5%.
Τράπεζα της Ελλάδος: Πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού από 3% έως 5%.
ΙΟΒΕ: Πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού από 4% έως 6%. Επιπλέον, το ΙΟΒΕ προτείνει τη μείωση του μη μισθολογικού κόστους, ενώ ζητά να μην αλλάξει ο μηχανισμός διαβούλευσης.
ΚΕΠΕ: Πρόταση για αύξηση του κατώτατου μισθού που να μην ξεπερνά τις αυξήσεις των συνταξιούχων (7,5%), ενώ, σύμφωνα με το ΚΕΠΕ, η ελάχιστη αύξηση του κατώτατου μισθού πρέπει να ανέρχεται στο 4,5%».
