Την αξιοσημείωτη βελτίωση που παρουσίασε η αγορά εργασίας το 2022 και τις θετικές προοπτικές που επιφυλάσσει το 2023 για εργοδότες και εργαζόμενους, επισημαίνει στην Έκθεσή της για τη Νομισματική Πολιτική 2022-2023 η Τράπεζα της Ελλάδος.
Η Τράπεζα διαβλέπει αύξηση μισθών το 2023, μείωση ασφαλιστικών εισφορών και ενίσχυση των προσλήψεων, με «καύσιμο» τον τουρισμό και το λιανεμπόριο. Ωστόσο ο Διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, δεν παραλείπει να επισημάνει πως ενώ το ποσοστό ανεργίας υποχωρεί σε προ μνημονίων επίπεδα, εντούτοις υπάρχουν τομείς που δεν μπορούν να καλύψουν τα κενά τους σε προσωπικό, όπως ο τουρισμός και οι κατασκευές.
Παράλληλα, η ανεργία των γυναικών, όπως και των νέων, παραμένει σε ιδιαιτέρως υψηλά επίπεδα, αφήνοντας αναξιοποίητο ένα μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού που θα μπορούσε -υπό προϋποθέσεις- να εργαστεί, καλύπτοντας τις ανάγκες των επιχειρήσεων.
Κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών του 2023 οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας είναι θετικές, με αύξηση της απασχόλησης, μείωση του ποσοστού ανεργίας και βελτίωση του ποσοστού συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό.
Ωστόσο, η αγορά εργασίας συνεχίζει να παρουσιάζει μεγαλύτερη στενότητα, όπως φαίνεται από την αύξηση των κενών θέσεων εργασίας το α΄ τρίμηνο του
2023, καθώς οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στους κλάδους του τουρισμού και των κατασκευών, δυσκολεύονται να βρουν διαθέσιμο προσωπικό.
Η μεγαλύτερη στενότητα στην αγορά εργασίας οδηγεί σε σημαντική ενίσχυση των μισθολογικών πιέσεων στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, αυξάνοντας την πιθανότητα δευτερογενών επιδράσεων στον πληθωρισμό.
Παράλληλα με την υποχώρηση της ανεργίας, η αγορά εργασίας συνεχίζει να παρουσιάζει μεγαλύτερη στενότητα, όπως φαίνεται από την αύξηση των κενών θέσεων εργασίας το α΄ τρίμηνο του 2023, καθώς οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στους κλάδους του τουρισμού και των κατασκευών, δυσκολεύονται να βρουν προσωπικό.
«Η τάση βελτίωσης της αγοράς εργασίας προβλέπεται να συνεχιστεί μεσοπρόθεσμα» αναφέρει η Έκθεση, «καθώς αναμένεται να υπάρξει επιπρόσθετη θετική επίδραση από την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0” μέσω της αύξησης των ιδιωτικών επενδύσεων, η οποία θα οδηγήσει στη δημιουργία νέων και καλύτερα αμειβομένων θέσεων εργασίας. Έτσι, οι ωφέλειες από τη βελτίωση της αγοράς εργασίας θα διαχυθούν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού».
Προσλήψεις
Το πρώτο τετράμηνο του 2023 δημιουργήθηκαν 180.566 νέες θέσεις εργασίας, έναντι 148.123 το 2022, ενώ το αυξημένο θετικό ισοζύγιο ροών απασχόλησης οφείλεται στη σημαντική αύξηση των προσλήψεων, οι οποίες σημείωσαν την υψηλότερη επίδοση των τελευταίων ετών.
Ως προς τους επιμέρους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, η μεγαλύτερη αύξηση προσλήψεων καταγράφηκε στις σχετικές με τον τουρισμό δραστηριότητες, καθώς οι επιδόσεις της τουριστικής περιόδου παρουσιάστηκαν βελτιωμένες έναντι της αντίστοιχης περιόδου το 2022.
Τέλος, οι προσλήψεις πλήρους απασχόλησης υπερτερούν σε σχέση με τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, καθώς ανήλθαν στο 55,3% του συνόλου (έναντι 57,6% το πρώτο τετράμηνο του 2022).
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διοικητή της ΤτΕ, η συνολική απασχόληση αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,5% το 2023, καθώς η ζήτηση στους τομείς του τουρισμού, του λιανικού εμπορίου, της βιομηχανίας και των κατασκευών αναμένεται ισχυρή. Επιπλέον, το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να μειωθεί στο 11,5% το 2023, περίπου μία ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερο από το ποσοστό του 2022.
Μισθοί
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, οι αποδοχές των μισθωτών προβλέπεται να αυξηθούν κατά 5% το 2023. Η αύξηση μισθών αναμένεται ότι θα υποστηριχθεί από την περαιτέρω αύξηση του κατώτατου μισθού, την πίεση για αυξήσεις μισθών λόγω των υψηλότερων επιπέδων των τιμών και την αυξημένη στενότητα σε τμήματα της αγοράς εργασίας.
Το 2023 εκτιμάται ότι η άνοδος της απασχόλησης και του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί σημαντικά, ενώ θα επιταχυνθεί η αύξηση των αποδοχών. Το αποτέλεσμα θα είναι μικρή αύξηση της παραγωγικότητας και αισθητή άνοδος του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος.
Πράγματι, το α΄ τρίμηνο του έτους οι αμοιβές ανά μισθωτό αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 5,5%, ενώ η μισθωτή απασχόληση μόνο κατά 1,3%, με αποτέλεσμα οι συνολικές αμοιβές των εργαζομένων να αυξηθούν κατά 6,9%.
Από τις 81 νέες επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις που υπογράφηκαν το τετράμηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2023 και αφορούν 39.505 μισθωτούς, οι 24 προβλέπουν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν περιλαμβάνουν μισθολογικές ρυθμίσεις.
Εισφορές
«Πράσινο φως» για την περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών δίνει ο Γιάννης Στουρνάρας, προκειμένου να μειωθεί το μη μισθολογικό κόστος και να στηριχθεί ο επιχειρηματικός κόσμος.
«Θεσμικές παρεμβάσεις για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών ή επιδότησή τους θα μειώσουν το μη μισθολογικό κόστος και θα συμβάλουν, σε συνδυασμό με την αύξηση των ελέγχων και ιδιαίτερα σε κλάδους με αυξημένη παραβατικότητα, στον περιορισμό της αδήλωτης ή υποδηλωμένης εργασίας» επισημαίνεται στην Έκθεση.
Υπενθυμίζεται πως τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τουλάχιστον μία μονάδα μέσα στην επόμενη τετραετία έχει προαναγγείλει ο ίδιος ο πρωθυπουργός, κατά την προεκλογική του εκστρατεία.
«Αγκάθι» η ανεργία των γυναικών
Το ποσοστό ανεργίας κατά το α΄ τρίμηνο του 2023 αποκλιμακώθηκε σε 11,8% τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, αν και το ποσοστό ανεργίας των γυναικών (15,4%) παρέμεινε σημαντικά υψηλότερο από αυτό των ανδρών (9%).
Παράλληλα μειώθηκε και το ποσοστό ανεργίας των νέων ηλικίας 20-29 ετών στο 21,5% (από 24,5% το α΄ τρίμηνο του 2022). Την ίδια περίοδο αποκλιμακώθηκε και το ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας σε 6,2% (από 8,1% το α΄ τρίμηνο του 2022).
Η απασχόληση και η συμμετοχή των νέων στην αγορά εργασίας προϋποθέτουν την ενδυνάμωση της ζήτησης σε κλάδους και θέσεις εργασίας με υψηλή προστιθέμενη αξία, την προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων και την ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας.
Όπως επισημαίνει στην Έκθεσή της η ΤτΕ, παρά την αξιοσημείωτη μείωση της ανεργίας τα τελευταία έτη, αρκετές στρεβλώσεις συνεχίζουν να υφίστανται, καθώς τα ποσοστά ανεργίας των γυναικών, των νέων και των μακροχρόνια ανέργων παραμένουν σαφώς υψηλότερα του μέσου όρου της ΕΕ, οδηγώντας στην απαξίωση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού.
Επιπλέον, το πρόβλημα της αναντιστοιχίας μεταξύ ζητούμενων και προσφερόμενων θέσεων εργασίας παραμένει σημαντικό, καθώς οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους εργαζόμενους για να καλύψουν τις ανάγκες τους.
«Χρήσιμες δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση είναι η αναβάθμιση της τεχνικής εκπαίδευσης και η υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης του εργατικού δυναμικού και ιδιαίτερα των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
Εξίσου αναγκαίες είναι παρεμβάσεις για να ενισχυθεί το πλέγμα εναρμόνισης της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, για την ένταξη και παραμονή στην αγορά εργασίας του μη οικονομικά ενεργού πληθυσμού, με έμφαση στις γυναίκες και στους νέους» καταλήγει στα συμπεράσματά της η Τράπεζα Ελλάδος.
